ReportageMachtsoverdracht VS
Washington DC zet zich schrap voor gevreesde aanhang van Trump
Washington verandert in de aanloop naar de inauguratie van Joe Biden op 20 januari steeds meer in een vesting. De veiligheidsmaatregelen zijn fors aangescherpt, nadat vorige week het Capitool werd bestormd door aanhangers van vertrekkend president Trump.
Gelijk voor Union Station, waar de treinen hier in de Amerikaanse hoofdstad binnenkomen vanuit omliggende steden en het vliegveld, staan aan de overkant van het plein al grote dranghekken. In de verte is de koepel van het Capitool zichtbaar. Maar om daar te komen moet je voorbij meerdere checkpoints die worden bewaakt door verschillende instanties: jonge reservisten uit de nabijgelegen staat Pennsylvania, agenten van de geheime dienst in kogelvrij vest.
Bij het eerste checkpoint mag iedereen nog doorlopen, langs betonblokken die moeten voorkomen dat iemand die kwaad wil per auto probeert snel dichterbij te komen. In de afgezette straten tot het volgende checkpoint rennen joggers voorbij, bewoners van de stad laten hun hond uit. Het ziet er rustig en bijna aangenaam uit, als op een autoloze zondag. Maar iedereen die hier loopt is zich sinds de bestorming van het Capitool bewust van de dreiging, die als een donderwolk boven dit laatste weekend van het presidentschap van Donald Trump hangt.
“Dit vertoon van militaire kracht is helaas noodzakelijk”, zegt de 46-jarige Alia Iqbal. Met haar man maakt ze een ochtendwandeling. Ze wonen op enkele blokken van het Capitool, op 6 januari tijdens de bestorming hoorden ze de flitsbommen van de oproerpolitie in stereo afgaan: zowel buiten als op de televisie in hun appartement. “We veroordelen andere landen wereldwijd om dit soort onrust rondom hun verkiezingen. Nu overkomt het onszelf.”
Iqbal, werkzaam op een intensive care voor kinderen, verbaast zich hoe haar land de afgelopen jaren is veranderd. “Gisteren had ik via de telefoon ruzie met mijn moeder. Jaren van indoctrinatie door Fox News heeft haar zo boos gemaakt op alles, op migranten en op de regeringsmedewerkers. Terwijl mijn eigen vader een moslimmigrant was. Tijdens de bestorming riep mijn moeder zelfs mensen via sociale media op om naar het Capitool te komen”, zegt ze, van frustratie draaiend met haar ogen. “Ik denk dat we voorlopig maar even niet meer met elkaar praten.”
25.000 reservisten
Straat na straat langs Pennsylvania Avenue – de laan tussen het Witte Huis en het Capitool – en het daarachter liggende park National Mall is hier afgezet. Vrachtwagens en sneeuwschuivers worden als blokkade gebruikt. Intussen zouden zo’n 25.000 reservisten zijn ingezet, meer dan het dubbele van de Amerikaanse troepenmacht in Irak en Afghanistan. Van hogerhand is het de reservisten verboden met de pers te praten, maar desgevraagd zeggen ze een beetje ongemakkelijk dat ze politieke gesprekken met elkaar mijden. Veelal afkomstig uit rurale gebieden van omliggende staten zullen er zeker Trumpaanhangers onder hen zijn.
Ondanks de spanningen gaat het leven in de stad door. Ten oosten van het Capitool is een boerenmarkt, waar mensen deze zaterdag inkopen doen of op een terras zitten voor een kop koffie. Een bandje speelt vrolijke jazzmuziek. Hier vertelt de 69-jarige Sandra Sands – die sokken draagt met een afbeelding van de vorig jaar overleden rechter in het Hooggerechtshof Ruth Bader Ginsburg – dat zij tientalen jaren in DC wonend de stad nog nooit zo heeft gezien. “Zelfs na de aanslagen van 11 september was het niet zo heftig.”
Haar vriendin, de 60-jarige Mary Ellen Palowitch, knikt. “Ik heb constant het nieuws aan. Het is ongezond, ik moet daarmee stoppen. Maar ik weet gewoon niet hoe we dit nog gaan herstellen, hoe dit verder moet.” Het advocatenkantoor waar Palowitch werkt is sinds enkele dagen helemaal afgesloten. Na de bestorming werd besloten om donaties aan politieke comités stop te zetten door de bedrijfsleiding. Nu wordt gevreesd dat daardoor zelfs zij doelwit van aanslagen kunnen worden. “Wie nog een auto in de garage had, moest die ophalen. En alles blijft dicht, tot in ieder geval na de inauguratie. Nu het Capitool goed beschermd is, kunnen andere plekken aangevallen worden. Er zijn zo veel federale gebouwen in deze stad.”
Palowitch is blij dat er zoveel reservisten ingezet zijn, hoewel ze vreest dat daardoor de omliggende staten minder bescherming hebben. De FBI heeft gewaarschuwd dat deze zondag gewapende Trumpaanhangers van plan zijn in alle vijftig staten tegelijk naar de regeringsgebouwen te komen.
Enkele Trumpvlag
Terwijl deze zaterdag in Texas en Oregon al enkele Trumpaanhangers zijn verschenen om hun ongenoegen te uiten, blijven ze hier in DC vooralsnog weg. Een enkele Trumpvlag steekt uit een voorbijrijdende auto voorbij, verder draagt op straat niemand zichtbaar politieke uitingen. Voornamelijk klinken overal sirenes van politiewagens, die soms in colonne met een aantal busjes met geblindeerde ruiten voorbij rijden.
Terug bij het afgezette deel rondom Pennsylvania Avenue laat de 30-jarige Ron Williams, nadat de schemering is ingevallen, zijn hond uit bij zijn appartementengebouw. Hij vertelt dat hij dinsdag naar zijn ouders in Maryland vertrekt, om tijdens de inauguratie de stad uit te zijn. “Er zijn te veel wapens in dit land”, verzucht hij. “En intussen gelooft de helft van de VS in leugens. Dus ik weet niet meer wat ik moet verwachten.”
Zijn appartementengebouw is vrijwel leeg, vertelt Williams, die al sinds de laatste jaren van de Obama-regering in vaste dienst voor de federale overheid werkt. Door de pandemie waren sowieso veel van zijn buren de stad uit, maar de afgelopen dagen lijkt het helemaal of iedereen is vertrokken. “Misschien is het overdreven hoe de stad er nu bij staat, met al die beveiliging, maar liever zo dan dat het mis gaat.”
Hij hurkt om zijn jonge hond te aaien en vertelt dat hij zich de aanslag op een federaal gebouw in Oklahoma Stad in 1995 nog goed herinnert, waarbij 168 doden vielen nadat een binnenlandse terrorist uit woede op de regering een bom liet afgaan. “Vermoedelijk zal er komende jaren overal meer beveiliging moeten komen”, zegt hij. “En bij de National Mall zullen er dan wel standaard checkpoints komen.”