Wapenstilstand in Tigray na twee jaar bloedige strijd

Vredesbesprekingen onder begeleiding van de Afrikaanse Unie hebben verrassend snel resultaat opgeleverd. Na een week praten maakten de Ethiopische regering en de rebellenbeweging TPLF uit de noordelijke provincie Tigray op woensdagavond bekend dat ze een ‘permanente wapenstilstand’ overeengekomen zijn. Ontwapening van de rebellen zou onderdeel zijn van het akkoord, al was de volledige tekst nog niet direct beschikbaar.

Het bestand zou een einde kunnen maken aan een oorlog die de afgelopen twee jaar onvoorstelbare vernietiging teweegbracht in Ethiopië, het in aantal inwoners op een na grootste land van Afrika. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht, en waarschijnlijk stierven honderdduizenden, door direct geweld of door honger of het wegvallen van basale functies. Al is een precies aantal slachtoffers moeilijk te schatten, aangezien het gebied grotendeels afgesloten raakte van de buitenwereld.

Een eerder staakt-het-vuren hield geen stand

“We zijn teruggevallen op achttiende-eeuwse chirurgie”, schetste een arts van het belangrijkste ziekenhuis van de regio de nijpende humanitaire situatie in een bijeenkomst met journalisten. Hulporganisaties hopen dat de regio nu snel weer toegankelijk wordt.

Maar het bestand moet zich in de praktijk nog wel bewijzen. Eerder dit jaar hield een ‘humanitair staakt-het-vuren’ geen stand. “Dit is niet het einde van het vredesproces”, waarschuwde Olusegun Obasanjo, een voormalig president van Nigeria die de onderhandelingen leidde. “Implementatie van het vredesakkoord dat vandaag getekend is, is cruciaal.”

Wat voor de bereidheid van de rebellen uit Tigray zou kunnen spreken om de wapens neer te leggen, is dat hun krachten naar verluidt uitgeput raken. Afgelopen maand boekte het Ethiopische leger enkele overwinningen, zoals de inname van Shire, een belangrijke stad in de regio.

Wat Eritrea van het akkoord vindt, is niet duidelijk

Maar afwezig bij de besprekingen waren vertegenwoordigers van buurland Eritrea, dat ook een belangrijke rol in het conflict speelt, en aan de zijde van de Ethiopische regering meevecht. Het Eritrese leger maakt zich daarbij volgens ooggetuigenverslagen schuldig aan grove oorlogsmisdaden. Hoe Eritrea over de wapenstilstand denkt, is nog niet duidelijk.

Ethiopië en Eritrea waren lang vijanden, maar nadat de Ethiopische president Abiy Ahmed in 2018 aantrad, sloot hij een vredesakkoord met zijn buurland. Het leverde hem een Nobelprijs voor de Vrede op, maar ook een hoop binnenlandse spanningen. In Tigray, een regio die aan Eritrea grenst, was de TPLF niet blij met het vredesakkoord, en met het feit dat daarbij land werd opgegeven.

Het was een van de redenen om de wapenen op te nemen voor de Tigrayse rebellen, die zich toch al gemarginaliseerd voelden. De regering in Ethiopië werd lange tijd gedomineerd door de TPLF, tot Abiy in 2018 de macht naar zich toetrok. Of het wapenakkoord zal standhouden, zal mede afhangen van de vraag of de strijdende partijen die onderliggende spanningen weten te verminderen.

Lees ook:

Executies, verkrachtingen en uithongeren zijn wapens in de burgeroorlog in Tigray

Alle partijen in de burgeroorlog in Tigray maken zich schuldig aan oorlogsmisdaden, concludeert een VN-commissie na onderzoek.