Wapens leveren aan Rusland zou China’s economische stabiliteit ondermijnen

De Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken gaf zijn stevige boodschap al meermaals af via de media: China overweegt dodelijke wapens aan Rusland te leveren. De inlichtingendiensten in de Verenigde Staten hebben daarvoor ‘nieuw bewijs’ gevonden, verzekerde hij zaterdag.

Een stevige claim, die China direct afwees. Peking wil vrede, geen oorlog, herhaalde de Chinese minister van buitenlandse zaken Wang Yi dit weekend tijdens de veiligheidsconferentie in München. Hij zal later deze week naar Moskou reizen om met Russische vertegenwoordigers te praten. Maar is dat een voorbode van Chinese wapens aan het front?

Wat vaststaat: een Chinees-Russische samenwerking kan verregaande gevolgen hebben. Met Chinese wapens kan het enigszins verzwakte Rusland de oorlog serieus verlengen – bijvoorbeeld met de inzet van dodelijke drones, die China al verkoopt in conflicten wereldwijd, van Saudi Arabië tot Myanmar en Ethiopië. Of met Chinese langeafstandsartillerie, die Rusland volgens Amerikaanse inlichtingendiensten ook al van Noord-Korea koopt.

Toch bekijkt Zeno Leoni, gespecialiseerd in de Chinese en Amerikaanse defensie aan King’s College London, Blinkens uitspraak met scepsis. “Gezien de internationale spanningen zijn dit soort uitspraken nooit onpartijdig, er zit een agenda achter.”

Leoni verwijst naar de wereldwijde paniek in maart 2022, toen het Witte Huis óók waarschuwde dat China militaire ondersteuning aan Rusland zou leveren. “Die Chinese wapenleveranties stonden toen op de voorpagina van iedere krant”, zegt hij. “Maar daarna hebben we er niets meer over gehoord.”

De Amerikaanse inlichtingendiensten zijn iets op het spoor gekomen, denkt ook Rogier Creemers, universitair docent moderne Chinese studies aan de Universiteit Leiden. Maar het is mogelijk niet zo alarmistisch als Blinken suggereert. “Dit kan ook een waarschuwing van de Amerikanen zijn aan China: al hebben jullie de beslissing misschien nog niet genomen, we houden jullie in de gaten.”

Afzijdig

Vermoedelijk vrezen de Amerikanen een formeler partnerschap tussen China en Rusland, nu de oorlog de twee landen dichter bij elkaar heeft gebracht. Officiële bondgenoten zijn de twee landen niet, wel is de handel sinds de oorlog geïntensiveerd. Chinese microchips en grondstoffen komen vaker in Rusland terecht.

Wie de publieke Chinese communicatie over de oorlog volgt, herkent de anti-Amerikaanse oorlogsretoriek uit Moskou. Zowel China als Rusland spreekt van het ‘provocerende Westen’ dat zich met Russische zaken bemoeit.

“China voelt zich steeds meer ingesloten door de Navo”, zegt Leoni. “Veel bondgenoten heeft China niet. Zelfs de eilandstaten in de Stille Oceaan blijven aan de Amerikaanse kant staan. Het versterken van de banden met Rusland lijkt voor China de enige optie.”

Of China met wapens de oorlog een nieuwe impuls wil geven, betwijfelt Rana Mitter, hoogleraar Chinese politiek aan de Universiteit van Oxford. “Wat China wil, is stabiliteit. Het streeft naar een soepele en stabiele handelsmarkt, die de economie weer kan opkrikken, met genoeg vrije handelsroutes. China zit niet te wachten op een ineenstorting van het Russische regime en een daaropvolgende crisis op de grens tussen de twee landen.”

Tegelijkertijd wil Peking ook de Verenigde Naties te vriend houden. “Afgelopen weekend maakte China nog duidelijk dat het de soevereiniteit van Oekraïne respecteert. Dat is impliciete kritiek op Rusland”, zegt Mitter. China moet slim optreden om al die belangen in balans te houden.”

‘Vredesplan’

Dat optreden doet China naar eigen zeggen aankomende vrijdag, precies een jaar na het begin van de oorlog. Dan komt Xi met een ‘vredesplan’, zoals Peking het zelf noemt. De precieze inhoud ervan is nog niet bekend.

Minister van buitenlandse zaken Wang Yi zal dat vredesplan tijdens zijn bezoek met Rusland afstemmen, denkt Mitter. “Rusland wil zijn militaire positie verstevigen, terwijl China een staakt-het-vuren verlangt. Mogelijk komen zij met een gezamenlijke actie, waarbij Rusland een offensief uitvoert, een jaar na de oorlog, terwijl China zich kan profileren als wereldwijde vredestichter.”

Al hoopt China vermoedelijk meer op vrede dan Blinken suggereert, een vredesduif is het land niet. “Het land heeft zelf géén groot belang om Rusland te helpen om de oorlog tegen Oekraïne te winnen, het wil stabiliteit”, zegt Mitter. “China is een zeer berekenende speler op het wereldtoneel.”

Lees ook:

Biden benadrukt met bezoek aan Kiev de Amerikaanse solidariteit met Oekraïne

De Amerikaanse president Joe Biden heeft maandagochtend voor het eerst in oorlogstijd een bezoek gebracht aan de Oekraïense hoofdstad Kiev.