Waarom blijft de levensverwachting van Amerikanen dalen?

Amerikanen geven per inwoner meer uit aan gezondheidszorg dan wie dan ook, maar ze worden minder oud dan de inwoners van de meeste andere rijke landen. Dat was al zo, maar sinds de coronapandemie wordt het verschil alleen maar groter.

De Amerikaanse regering publiceerde woensdag een rapport over de gemiddelde levensverwachting. In 2021 is die verder gedaald, tot iets boven 76 jaar. Dat is een daling van bijna 3 jaar ten opzichte van 2019, toen Amerikanen nog mochten verwachten om gemiddeld 78 jaar en 10 maanden oud te worden. De cijfers zijn nog voorlopig, maar de trend is duidelijk: ook in het tweede jaar van de pandemie nam covid in Amerika een flinke hap uit de gemiddelde levensverwachting van Amerikanen. Volgens de onderzoekers was dat met afstand de grootste factor.

Meer coronadoden door lage vaccinatiegraad

Dat is een verschil met andere landen. Ook Nederland kende in 2020 een ‘covid-dip’, toen de gemiddelde levensverwachting daalde van 82,1 naar 81,4 jaar. Maar in 2021 was die daling alweer gestopt. Amerika betreurde in 2021 meer coronadoden dan nodig, doordat de vaccinatiegraad er relatief laag bleef.

Inzoomen op de Amerikaanse cijfers bevestigt de analyse van de onderzoekers. In 2020, voordat er vaccins waren, ondervonden hispanics in de VS de grootste daling in levensverwachting. Dat kan verklaard worden doordat covid toen iedereen kon treffen, maar hispanics zijn gemiddeld genomen armer dan witte Amerikanen en hebben dus slechtere toegang tot de gezondheidszorg. Ook waren zij minder vaak in staat om thuis te werken.

Maar in 2021 bleef de levensverwachting van hispanics stabiel, net als die van Aziatische Amerikanen. Allebei groepen waarvan de vaccinatiegraad hoger ligt dan bij witte Amerikanen. De levensverwachting van die laatste groep bleef teruglopen met nog een extra jaar.

Drugs, zelfdoding en leverziekten

De sterkste daling in de levensverwachting was er overigens bij inheemse Amerikanen. Die daalde sinds het begin van de pandemie met een onvoorstelbare 6,5 jaar (van 71,8 naar 65,2 jaar). Zij zijn over het algemeen goed gevaccineerd, maar in hun geval werd de daling eerder veroorzaakt door meer drugsoverdoses, zelfdodingen en leverziekten.

Dat zijn factoren die misschien verergerd werden door de pandemie, maar daarvoor al speelden. Ook voor 2019 verschenen er in de VS al bezorgde analyses over de vraag waarom de levensverwachting er al ongeveer een decennium stagneerde, anders dan in veel andere rijke landen. Een op het eerste gezicht onverwachte uitkomst, aangezien de zorguitgaven in de VS harder groeiden dan waar dan ook. In 2020 bedroegen die 12.000 dollar per inwoner, ongeveer het dubbele van veel rijke Europese landen.

Ongelijkheid in het zorgsysteem

Een deel van het probleem is dat er in Amerika meer ongelijkheid bestaat in het zorgsysteem. Tientallen miljoenen mensen zijn er onverzekerd. Het verschil in levensverwachting tussen arme en rijke burgers is in de VS groter dan elders.

Daarnaast spelen er unieke maatschappelijke factoren. Het aantal drugsoverdoses springt het meest in het oog, met name van opiaten zoals heroïne, waar de afgelopen twee decennia honderdduizenden Amerikanen aan bezweken. Vaak op relatief jonge leeftijd, wat een extra groot effect heeft op de gemiddelde levensverwachting. Ook zorgt het enorme vuurwapenbezit in de VS ervoor dat er meer mensen bezwijken aan zelfdodingen, wapenongelukken en moorden.

Lees ook:

De spirituele oorlog tegen pillenverslaving op het Amerikaanse platteland

Opiaten veroorzaken de dodelijkste drugscrisis in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Het drama speelt zich bijna onzichtbaar af, in stadjes op het platteland, die nooit te maken hadden met verslaving. Trouw ging kijken in Claremore, Oklahoma, aan de vooravond van honderden rechtszaken tegen de farmaceutische industrie.