Geheime dienst
VS: Saudische kroonprins keurde plannen voor moord op Khashoggi goed
De Saudische kroonprins steunde de operatie om de Saudische journalist Jamal Khashoggi uit te schakelen door hem gevangen te nemen of te vermoorden. De machtigste man van Saudi-Arabië zag de vermoorde criticus van het regime als bedreiging voor het koninkrijk, blijkt uit vrijdag vrijgeven bevindingen van de Amerikaanse geheime dienst. Het Witte Huis wil 76 betrokkenen straffen met bijvoorbeeld een inreisverbod, maar niet de kroonprins zelf.
Kroonprins Mohammed bin Salman keurde de plannen goed die uiteindelijk leidden tot de moord op Khashoggi, aldus de inschatting van de inlichtingendienst. Het is “uiterst onwaarschijnlijk” dat Saudische functionarissen een dergelijke operatie uitvoerden zonder autorisatie van de kroonprins, aangezien hij sinds 2017 “absolute controle” heeft over alle operaties rond veiligheid en inlichtingendiensten, zo stelt het rapport.
Khashoggi verdween spoorloos tijdens een bezoek aan het Saudische consulaat in Istanbul in oktober 2018. Hij werd daar naartoe gelokt en is daar, zo wordt aangenomen, door een doodseskader, dat zijn lichaam vervolgens in stukken sneed en het gebouw uit smokkelde. Het lichaam van Khashoggi is nooit teruggevonden.
De Amerikanen hebben het over 21 personen die hoogstwaarschijnlijk op een of andere manier betrokken waren bij de moord op Khashoggi, waaronder het 15-koppige commandoteam.
Het rapport is lang geheim gehouden door de hoogst explosieve inhoud. De kroonprins geldt als de machtigste man van de olierijke staat, en Saudi-Arabië is de belangrijkste Arabische bondgenoot van de Verenigde Staten. Onder president Trump waren de betrekkingen hartelijk maar schimmig. Zijn opvolger Biden liet eerder al weten de relatie met Saudi-Arabië te gaan herzien en “transparanter” te maken.
Biden telefoneerde donderdag nog met de Saudische koning Salman en zou het belang van mensenrechten hebben benadrukt. Het is niet bekend of hij toen ook het Khashoggi-rapport heeft aangekaart.
‘Niets doen zou verraad aan de gevangenen betekenen’
Khashoggi, neef van de beruchte en schatrijke wapenhandelaar Adnan Khashoggi, genoot zijn opleiding in Amerika. Daarna maakte hij carrière in de Saudische mediawereld; hij was verslaggever van verscheidene kranten en maakte naam in de jaren tachtig met een reeks interviews met Osama bin Laden, later leider van Al-Qaida.
Begin deze eeuw was Khashoggi kortstondig hoofdredacteur van de krant Al-Watan. Na een paar maanden moest hij daar al vertrekken, omdat hij kritische stukken over het religieuze establishment publiceerde. Daarna werd hij min of meer gedoogd als een kritische beschouwer van de Saudische politiek, vooral omdat hij hooggeplaatste vrienden had binnen het koningshuis – met name prins Turki al-Faisal, hoofd van de Saudische inlichtingendienst en ambassadeur in de VS en Groot-Brittannië.
Maar aan die luxe positie van getolereerde dissident kwam zo’n drie jaar voor zijn dood een einde, toen de huidige koning Salman aantrad en diens zoon Mohammed bin Salman zijn machtsbasis begon te versterken. ‘MBS’ is inmiddels de de facto leider van Saudi-Arabië en heeft bijna elke vorm van kritiek gesmoord: rivalen binnen het koningshuis sluit hij op.
Khashoggi vertrok naar de VS, vanwaaruit hij kritiek op de Saudische machthebbers bleef afvuren, nu via opiniestukken in The Washington Post. “Ik heb mijn huis, familie en werk achter me gelaten, en ik verhef mijn stem”, schreef hij in 2017. “Iets anders doen zou verraad betekenen aan degenen die wegkwijnen in de gevangenis. Ik kan spreken, waar zovelen dat niet kunnen.”
De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman heeft eerder in een interview met de Amerikaanse nieuwszender CBS gezegd dat hij ‘volledige verantwoordelijkheid’ draagt voor de dood van Khashoggi, maar hij ontkende dat hij opdracht heeft gegeven voor de moord.
Mensenrechtenexpert VN wil sancties tegen Saudische kroonprins
Agnes Callamard, de mensenrechtenexpert van de Verenigde Naties die onderzoek deed naar de moord op Jamal Khashoggi, heeft de Verenigde Staten opgeroepen het voortouw te nemen om in deze zaak voor optimale gerechtigheid te zorgen. Ze liet via Twitter weten dat de Amerikaanse regering ook maatregelen zou moeten nemen tegen Mohammed bin Salman.
Saudi-Arabië verwerpt conclusie VS in moordzaak Khashoggi
Saudi-Arabië heeft de bevindingen van de Amerikanen over de moord op de kritische journalist Jamal Khashoggi van de hand gewezen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken herhaalde dat de autoriteiten van mening zijn dat het om een afschuwelijke misdaad gaat, gepleegd door een groep die alle wettelijke regels heeft geschonden. De conclusie in het rapport dat de zaak verband houdt met het leiderschap in het Saudische koninkrijk is echter negatief, fout en onacceptabel. Kroonprins Mohammed bin Salman heeft de operatie niet goedgekeurd.
Riyad blijft erbij dat een stel criminelen op persoonlijke titel heeft gehandeld tegen alle strikte voorschriften in. Ze zijn daarvoor schuldig bevonden en veroordeeld tot jarenlange gevangenisstraffen. De familie van Khashoggi heeft de vonnissen van de rechter indertijd verwelkomd.
De regering zei nogmaals er alles aan te hebben gedaan de zaak goed te onderzoeken en de gerechtigheid te laten zegevieren. Maatregelen tegen het leiderschap, de soevereiniteit en de onafhankelijkheid van het rechtssysteem verwerpt Saudi-Arabië dan ook.
