‘VS leveren raket waarmee Oekraïne geheel bezet gebied bestrijkt’

Is het een bom? Is het een raket? Nee, het is een GLSDB, een vliegtuigbom die op een raketmotor is geknutseld. De VS maken volgens persbureau Reuters vermoedelijk deze week bekend dat Oekraïne kan rekenen op levering van de zogeheten Ground Launched Small Diameter Bomb, plus lanceersystemen om ze af te vuren.

Hoeveel Oekraïne ervan krijgt is niet bekend, en het zal ook nog wel even duren, maar de GLSDB’s voorzien in een grote militaire behoefte van dat land. Ze reiken ver genoeg – 150 kilometer – om het gehele bezette Oekraïense grondgebied te bestrijken, afgezien van een deel van de Krim. Maar het Oekraïense leger kan met het wapen wel Russische doelen raken in het noorden en westen van het in 2014 bezette schiereiland.

Bijvoorbeeld Russische depots achter het front komen in het vizier van Oekraïne. Dat kan het Russische leger dwingen zich verder achter het front terug te trekken, wat de aanvoer naar Russische fronteenheden bemoeilijkt.

Zeer secuur

De wapens zijn nog nergens in gebruik, maar de gezamenlijke ontwikkelaars Saab en Boeing beloven dat de geleide raketten tot op enkele decimeters secuur zijn. De bommen, zogeheten GBU-39 die ruim voorradig zijn, worden normaliter afgeworpen door vliegtuigen, waarna ze een glijvlucht maken. Maar de producenten hebben een manier bedacht om deze bommen op – eveneens ruim beschikbare – M26-raketmotoren te monteren, en ze af te vuren vanaf de grond.

De projectielen hebben wel een minder zware explosieve lading dan de Amerikaanse Himars-raketten waarover Oekraïne al beschikt. Van die raketten, met een reikwijdte van 75 kilometer, heeft Oekraïne dankbaar gebruik gemaakt bij de herovering van delen van de provincie Cherson, en ook bij de vernietiging van een Russische basis in Donetsk, op nieuwjaarsdag. Voordeel van de GLSDB is dat ze twee keer zo ver doelen kunnen raken, en veel goedkoper zijn.

Oekraïne vraagt al heel lang om raketten voor de langere afstand, bijvoorbeeld Atacms-raketten die 300 kilometer vliegen, en ook af te vuren zijn met Himars-installaties. Maar die weigeren de VS te leveren omdat de angst bestaat dat ze, expres of per ongeluk, op Russisch grondgebied kunnen landen en Moskou dat opvat als reden voor escalatie.

Aanvallen in Rusland

Kiev heeft, voor zover bekend, zich steeds gehouden aan zijn belofte geen westerse wapens te gebruiken voor doelen in Rusland. Er zijn aanvallen op vliegvelden en depots in Rusland en op de Krim geweest, maar die zijn gehuld in geheimzinnigheid. Vermoedelijk heeft Oekraïne daarvoor drones van eigen makelij gebruikt, met duizend kilometer reikwijdte.

Ongetwijfeld zal Moskou de levering van GLSDB’s opvatten als westerse escalatie – zeker na de recente vergadering van vijftig landen in Ramstein, waar Oekraïne veel zware wapens werden beloofd. Daar bovenop komen westerse tanks, en wie weet straks ook nog gevechtsvliegtuigen. Maar de vrees voor mogelijke Russische tegenmaatregelen lijkt in het Westen minder groot dan de vrees dat Rusland Oekraïne alsnog onder de voet loopt – zo niet bij een alom verwacht Russisch lente-offensief, dan wel in het tijdsbestek van maanden of jaren dat de oorlog zich nog kan voortslepen.

De GLSDB-systemen zijn ook iets voor de langere termijn. Tijdschrift Foreign Policy citeerde onlangs een expert die het erop hield dat voor het eind van het jaar Oekraïne twee lanceerinrichtingen en 24 raketten kan krijgen, en pas volgend jaar twaalf lanceerinrichtingen en 750 raketten.

Lees ook:

Zijn F-16’s voor Oekraïne een logische volgende stap?

Oekraïne vraagt om westerse gevechtsvliegtuigen. Waarom, en hoe valt die vraag in het Westen? Vijf vragen, plus antwoorden.