VN-vluchtelingenchef: Rusland schendt principes van kinderbescherming door kinderroof

Door Oekraïense kinderen te deporteren, schendt Rusland de ‘fundamentele principes van de kinderbescherming in oorlogssituaties’, vindt VN-vluchtelingenchef Filippo Grandi. “Dit is iets wat in Rusland plaatsvindt en niet mag gebeuren”, vertelde hij vrijdag aan persbureau Reuters.

Sinds het begin van de oorlog neemt Rusland Oekraïense kinderen mee uit weeshuizen, om ze in Rusland ter ‘adoptie’ af te staan en de Russische nationaliteit te geven. Om hoeveel kinderen het gaat, is niet bekend. De vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) kan geen schatting maken wegens beperkte informatie uit Rusland.

Woensdag besprak de Oekraïense president Volodymyr Zelensky de deportaties met Grandi, die deze week zes dagen lang door Oekraïne reist. In dat gesprek vroeg Zelensky de vluchtelingenchef om meer te doen voor kinderen in bezette gebieden waar de Russische praktijken zouden plaatsvinden.

Ook vroeg Zelensky de VN om hulp bij het vinden van een oplossing voor de deportaties naar Rusland van duizenden volwassenen en kinderen. Die zouden volgens Oekraïne sinds het begin van de elf maanden durende oorlog plaatsvinden. Volgens Amerikaanse cijfers heeft Rusland mogelijk tot wel 1,6 miljoen personen naar Rusland gehaald, inclusief 260.000 kinderen. Rusland zegt zelf 720.000 kinderen ‘gered’ te hebben uit Oekraïne.

Bescherming

Sinds mei kunnen Russische families Oekraïense kinderen versneld ‘adopteren', door een speciaal decreet dat Poetin in mei uitvaardigde. Minderjarigen kunnen ook gemakkelijker een Russisch paspoort krijgen – een poging tot ‘russificatie’ van de kinderen, volgens Amnesty.

Het merendeel van de meegenomen kinderen belandt overigens met hun ouders in Rusland, vertelde Laura Mills van Amnesty International eerder in Trouw. “Maar de moeilijkste gevallen zijn de onbegeleide kinderen die onder dwang op bussen richting Rusland worden gezet. De exacte aantallen zijn onbekend, maar we weten dat Rusland systematisch probeert te voorkomen dat ze westwaarts vluchten”.

Moskou zou ook kinderen die nog familie in Oekraïne hebben, zoals een tante of oma, naar Rusland laten overbrengen. Ook kinderen van gevangenen en uit de ouderlijke macht ontzette personen worden naar verluidt gedeporteerd.

Met man en macht proberen weeshuizen hun kinderen daartegen te beschermen, bleek uit een reportage die Nieuwsuur op 11 januari uitzond. Daarin legde de directeur van een weeshuis in Cherson uit hoe hij en zijn staf in hun eigen huizen kinderen opnamen, uit voorzorg. Op beveiligingsbeelden was te zien hoe militairen datzelfde weeshuis later binnenvielen, op zoek naar kinderen. Op de Russische tv werd de deportatie voorgesteld als een reddingsactie.

Woensdagnacht sprak Zelensky na een gesprek met de VN-vluchtelingenchef in een videotoespraak zijn zorgen uit over de gedeporteerde Oekraïners. “Dit zijn volwassenen, dit zijn onze kinderen. Er is een mechanisme nodig om mensen te beschermen en terug te brengen en om iedereen die zich schuldig heeft gemaakt aan deportaties ter verantwoording te roepen. Ik ben er zeker van dat de VN-instellingen leiderschap kunnen tonen bij het oplossen van deze kwestie.”

Lees ook:

Hoe de Russische kinderombudsvrouw de deportatie van Oekraïense kinderen witwast

Sinds het begin van de oorlog deporteert Moskou grote aantallen kinderen uit de bezette gebieden naar Rusland. Uithangbord van dat Kremlinbeleid is kinderombudsvrouw Maria Lvova-Belova.