Vertrek Oekraïense minister van defensie lijkt kwestie van tijd

Jawel, de minister van defensie vertrekt deze week, zei David Arachamia, fractieleider van president Zelensky’s partij zondag. Oh nee, toch niet, want deze week komen er ‘geen personele veranderingen’ op defensie, berichtte dezelfde man maandag op de berichtenapp Telegram.

Het is bepaald geen sterke vertoning, op een moment dat Oekraïne ook aan het front niet zijn beste tijden beleeft. Lijdend voorwerp van de geruchten die al dagen rondzingen is niet zomaar iemand: Oleksy Reznikov vervult als minister van defensie een sleutelrol in de Oekraïense regering.

Hij is ook een belangrijke gesprekspartner van de westerse landen die proberen het land overeind te houden tegen de Russische agressie. Vorige week sprak Reznikov nog in Parijs met president Macron over de levering van nog meer zware wapens, wat Kiev betreft graag ook gevechtsvliegtuigen.

Pijnlijk

Reznikovs ministerie werd vorige maand midscheeps getroffen door onthullingen over corruptie. “Ik verontschuldig me bij voorbaat bij de lezers voor de pijn die ik veroorzaak”, zo begon journalist Joeri Nikolov zijn stuk op de Oekraïense nieuwssite ZN. “Maar feitelijk moet het ministerie van defensie, geleid door Oleksy Reznikov, zich verontschuldigen.”

Pijnlijk is de kwestie zeker. Defensie betaalde voor soldatenvoedsel, van ingemaakte augurken tot eieren, twee à drie keer zoveel als de klant in een gemiddelde supermarkt. Typisch een kenmerk van transacties waarbij geld aan de strijkstok blijft hangen.

Dat is een oud verschijnsel in Oekraïne. Maar geld stelen dat bedoeld is voor de soldaten in de loopgraven, dat gaat wel heel ver. Op meerdere plekken aan het front hebben zij het nu zwaar te verduren. Dat is niet iets wat Reznikov verweten wordt, al was het maar omdat de militaire operaties vallen onder de competentie van de generaals in de legertop. Het leger moet zich teweerstellen tegen zware Russische aanvallen, onder meer bij Bachmoet in de Donetskprovincie. En Rusland maakt zich op voor nog zwaardere aanvallen.

Vrije media

Een positieve uitleg van het schandaal op defensie luidt dat in Oekraïne vrije media bestaan, en particuliere organisaties die corruptie aan het licht brengen. De regering van Zelensky, die aan de macht is gekomen met beloften over corruptiebestrijding, heeft midden in oorlogstijd een aantal nieuwe gerechtelijke instanties opgetuigd die corruptie moeten bestrijden. Ook is de bezem gehaald door oude, aangetaste instituten. Tal van rechtszaken lopen.

Corruptiebestrijding is ook een eis van de Europese Unie, waarvan Oekraïne zo snel mogelijk lid hoopt te worden. Na de publicatie wees Reznikov de beschuldigende vinger naar zijn viceminister die verantwoordelijk is voor de inkoop. Die moest snel het veld ruimen. Rond het bezoek van de Europese Commissie aan Kiev, vorige week, rolden er nog meer koppen van hoge functionarissen. Niet alleen ging publiek geld naar schreeuwend dure augurken, op een ander departement werd gesjoemeld met de inkoop van generatoren.

Reznikov zelf bleef zitten, maar dat lijkt een kwestie van tijd. Zondag meldde Arachamia, die in het parlement leiding geeft aan Zelensky’s partij Dienaar van het Volk, Reznikovs vertrek naar een ander ministerie. Een opvolger was er ook al: het hoofd van de militaire inlichtingendienst. Maar Reznikov zei van niets te weten, en dat hij die andere post niet wilde.

Vertrouwen op het spel

Komt er nu een nieuwe minister op defensie? Alle ogen zijn gericht op president Zelensky, die er tot nu toe het zwijgen toe doet. Hij zal het initiatief moeten nemen voor eventuele nieuwe voordrachten. Ook posten die vrijkwamen toen vorige maand een helikopter crashte, waarbij onder anderen de minister van binnenlandse zaken omkwam, wachten nog op een definitieve invulling. Nieuwe kandidaten moeten worden goedgekeurd door het parlement, en daar lijkt nu een hoop getouwtrek gaande.

Reznikovs positie kwam zondag ook ter sprake op de Oekraïense televisie. Daar prees presidentieel adviseur Michajlo Podoljak de minister vanwege diens ‘efficiënte communicatie’ met de westerse overheden die Oekraïne bijstaan. Bij onderhandelingen over wapensteun zijn ‘persoonlijke betrekkingen’ belangrijk, zei hij. “En vertrouwen. Jammer genoeg zijn we nu een mate van vertrouwen in ons aan het verliezen.”

Zelensky grijpt in om einde te maken aan corruptie in oorlogseconomie

Twee onderministers en topambtenaren zijn betrokken bij corruptieaffaires in Oekraïne. President Zelensky verbiedt reizen naar het buitenland.