Twee kroningen voor de Engelse kind-koning

Dik 74 jaar oud is Charles, wanneer hij zaterdag wordt gekroond. Een leven lang is hij voorbereid op zijn monarchale taken. Decennialang zat hij in de wachtkamer.

Hoe anders was dat met zijn verre voorganger Hendrik VI. Die werd in 1422, nog net geen negen maanden oud koning van Engeland. Zijn vader, Hendrik, was tijdens een veldtocht in Frankrijk plotseling overleden. Niet op het slagveld, maar in een kasteel in Vincennes, waarschijnlijk aan de gevolgen van dysenterie.

De baby was vanzelfsprekend nog te jong om te regeren. Hetzelfde gold eigenlijk voor zijn twintigjarige moeder, Catharina van Valois, de dochter van de Franse koning Karel VI. Het huwelijk van Hendrik V en Catharina was de ultieme bezegeling geweest van het verbond dat een einde moest maken aan de eindeloze gevechten tussen Engeland en Frankrijk tijdens de periode die later bekend zou komen te staan als de Honderdjarige Oorlog. Hendrik VI, het oudste kind van de twee zou de vleesgeworden personele unie worden: één vorst, twee koninkrijken.

Een nieuwe Franse koning

Regenten namen vooralsnog de belangrijkste beslissingen. Toen nieuwe Hendrik ietsje ouder werd, was het wel tijd voor ceremonies om zijn status als monarch te bevestigen. De haast kwam ook voort uit ontwikkelingen in Frankrijk. Daar had Karel VII, een broer van Catharina, zijn rechten op de troon onderstreept door zich na militaire successen onder leiding van Jeanne d’Arc in Reims plechtig te laten kronen.

Zijn neefje Hendrik wachtte nu twee van zulke plechtigheden. De eerste vond plaats in Westminster Abbey in Londen en op de traditionele troon (plek en meubelstuk doen ook zaterdag bij Charles dienst). Op 6 november 1429, een maand voor zijn achtste verjaardag, werd de jonge vorst in het bijzijn van hoge adel en geestelijkheid officieel gekroond. Veel van de ceremonie was ingegeven door de bestaande Britse traditie, maar om de personele unie te onderstrepen waren ook Franse elementen toegevoegd.

Voor een plechtigheid in Frankrijk zelf waren flinke investeringen noodzakelijk: in een militaire campagne om Engeland weer een stevigere militaire positie te geven én in een kroning met veel luister. Hendrik maakte op 23 april 1430 de overtocht naar Frankrijk. Hij en zijn gevolg bleven een flinke tijd daar. Begin december 1431 maakte de koning zijn vorstelijke intocht in Parijs en op de 16de van die maand vond de kroning plaats in de Notre-Dame in Parijs. Hendrik was net tien. Zich verplaatsend op een spierwit paard, terwijl dienaren een hemel boven hem droegen, maakte hij toch indruk.

Aan vroomheid geen gebrek

Het eten en feest konden de Fransen minder bekoren. Na alle kosten die zij hadden gemaakt voor de ontvangst, hadden ze meer koninklijk en meer profijt verwacht van de kroning.

Eenmaal volwassen bleek Hendrik als vorst geen groot succes. Aan vroomheid geen gebrek, aan bestuurlijk inzicht wel. Engeland verloor onder zijn regering het onder zijn vader verworven terrein in Frankrijk. In 1453 kreeg de monarch ernstige geestelijke problemen en was hij lange tijd niet of nauwelijks in staat tot spreken en bewegen.

Korte tijd later ontstond discussie over de rechten op het koningschap tussen het huis Lancaster (Hendriks kamp) en het huis York. Engeland werd jarenlang verscheurd door deze oorlogen. Het machtsevenwicht verschoof een aantal malen, maar het huis York won uiteindelijk. Hendriks zoon en de beoogde troonopvolger, Eduard van Westminster, stierf in mei 1471. Hij werd gedood tijdens zijn vlucht of simpelweg geëxecuteerd door zijn tegenstanders. Hendrik VI werd opgesloten in de Tower, waar hij een jaar later waarschijnlijk door moord het leven liet.

De volwassen jaren van de vorst inspireerden later William Shakespeare. Hij schreef eind zestiende eeuw maar liefst drie koningsdrama’s over Hendrik VI.

Déjà vu
Paul van der Steen bekijkt wekelijks het nieuws door een historische bril. Lees hier eerdere afleveringen.