Turks islamitisch genootschap in opspraak door onthullingen over 6-jarige kindbruid

Twee weken geleden publiceerde de linkse krant BirGün het verhaal van H.K.G. Zij zou op 6-jarige leeftijd door haar ouders zijn uitgehuwelijkt aan een man van 29. De details doen lezers gruwelen. Dat de familie lid was van een religieus genootschap, zorgde ervoor dat ook dergelijke gemeenschappen onder vuur kwamen te liggen. Dit is namelijk niet het eerste geval van kindermisbruik in deze kringen.

H.K.G. is de dochter van islamitische geestelijke Yusuf Ziya Gümüsel, oprichter van een stichting die koranlessen en religieus onderwijs geeft. Deze stichting is weer onderdeel van de Ismailaga, een zeer conservatieve, religieuze groepering met honderdduizenden volgelingen. Ook president Recep Tayyip Erdogan wordt gelinkt aan dit genootschap, hij was eerder dit jaar prominent aanwezig op de begrafenis van een van de Ismailaga-leiders.

Inmiddels is H.K.G. gescheiden van Kadir I. In 2020 klaagde ze hem aan voor seksueel misbruik. Ze maakte daarvoor stiekem geluidsopnames van gesprekken met haar echtgenoot. BirGün publiceerde delen van het transcript. Ze vertelt hoe haar man haar dwingt om seks met hem te hebben: “Iedereen deed alsof het normaal was. Ik dacht ook dat kinderen gingen trouwen als ze nog jong waren.”

Patroon binnen religieuze genootschappen

Volgens politicoloog Berk Esen staat dit geval van misbruik symbool voor een patroon binnen religieuze genootschappen: “Het heeft een institutionele basis. Er zijn veel vergelijkbare gevallen, maar de specifieke details in deze zaak zijn echt schandalig”. Samen met het transcript publiceerde dagblad BirGün ook foto’s van de kindbruid. Het gezicht is onherkenbaar gemaakt, maar duidelijk is te zien dat een piepjong meisje in een witte jurk en hoofddoek poseert in een fotostudio.

De beelden zorgden voor afkeuring en veroordelingen van politici. Toch bleef het vanuit de regering vrij stil. Erdogan heeft zich niet over de zaak uitgelaten. Pas na tien dagen werden de vader en de ex gearresteerd.

Doofpot

Dat is niet verrassend, zegt Esen, vaak worden dit soort zaken in de doofpot gestopt. Op 14-jarige leeftijd was H.K.G. al eens naar een dokter geweest vanwege menstruatieproblemen. De arts had meteen door dat er iets niet in de haak was en belde de politie. Die wilde een bottentest doen om haar leeftijd vast te stellen. Met behulp van connecties zorgde de familie ervoor dat de test werd afgenomen bij een 21-jarige vrouw. Zaak afgedaan, geen verder onderzoek.

Het laat zien op welke manier dit soort organisaties de hand boven het hoofd wordt gehouden en hoe ver hun invloed reikt. Dat heeft volgens Esen te maken met de wederzijdse afhankelijkheid tussen de regering en de religieuze genootschappen. Als een van de grootste geloofsgemeenschappen in het land, beperken de activiteiten van de Ismailaga zich niet tot gebeden in de moskee. Leden in nood kunnen voedselpakketten krijgen, er worden pelgrimsreizen georganiseerd en voor jongeren zijn er allerlei mogelijkheden voor religieus onderwijs.

Connectie met AKP

Historisch gezien hebben rechtse partijen in Turkije altijd een goede band gehad met de geloofsgenootschappen. Esen trekt een parallel met linkse partijen en vakbonden. De AKP, de gematigd islamistische partij van Erdogan, heeft deze connectie nog verder verdiept, zegt Esen. “Het genootschap mobiliseert kiezers, voert campagne, overtuigt mensen te stemmen en creëert een conservatieve religieuze omgeving waarin de AKP kan floreren.”

De AKP heeft de Ismailaga ook genoeg te bieden. Esen: “In ruil voor steun knijpt de AKP een oogje dicht bij misstanden binnen deze organisaties. Daarnaast worden allerlei financiële middelen verdeeld en lucratieve contracten gesloten met leden van de gemeenschap die bijvoorbeeld een bedrijf hebben”.

Deze afhankelijkheid is niet uniek voor Turkije, voegt Esen daar nog aan toe. Hij wijst op de innige band tussen sommige kerkgemeenschappen en rechtse politici in het Westen.

Scholen en internaten

De discussie in Turkije gaat nu vooral over de scholen en internaten die door de genootschappen worden gerund. Kinderen krijgen daar vanaf jonge leeftijd religieus onderwijs, wat door critici wordt gezien als indoctrinatie. Ook Esen vindt deze schoolgemeenschappen een bedreiging voor jongeren. En daar zal ondanks de ophef voorlopig niks aan veranderen, verwacht hij: “Zolang de AKP aan de macht is, zal dit soort systematisch misbruik doorgaan.”

Er zijn verschillende onderzoeken ingesteld en zowel de vader als de voormalig echtgenoot van H.K.G. zijn opgepakt, maar de familie houdt vol onschuldig te zijn. Op 30 januari begint de rechtszaak.

Lees ook:

Deze Turkse vrouw behoedde al tientallen kinderen voor een veel te vroeg huwelijk

Dilek Demir is de enige vrouwelijke muhtar, een gekozen lokale bestuurder, in de Turkse stad Diyarbakir. Zij wil een einde maken aan kindhuwelijken, mede vanwege haar eigen ervaringen.