Turkije levert drones aan Oekraïne, maar Ankara is nog niet teruggekeerd in de armen van het Westen

Turkse Bayraktar TB2-drones spelen een opvallende rol in de Oekraïense oorlogspropaganda. Een aapje in de Kievse dierentuin en een Oekraïense politiepuppy hebben de naam Bayraktar gekregen en op sociale media circuleert een liedje waarin de onbemande vliegtuigjes worden bezongen in het Oekraïens.

Dat eerbetoon hebben de Turkse drones te danken aan de rol die ze spelen in de Oekraïense verdediging tegen het optrekkende Russische leger, iets wat afgelopen week al leidde tot een innige dankbetuiging van president Zelenski aan het adres van de Turkse president Erdogan en het Turkse volk op Twitter. Daarin sprak de Oekraïense president ook zijn lof uit over het Turkse besluit om de Bosporus af te sluiten voor de meeste oorlogsschepen. Die beslissing treft weliswaar álle landen, maar is vooral een belemmering op termijn voor Rusland, dat daardoor geen versterkingen naar de Zwarte Zee kan sturen voor de aanval op de Oekraïense zuidkust.

Maar betekent dit alles dat Navo-lid Turkije definitief in het anti-Russische kamp terecht is gekomen? Dat zou een breuk zijn met de afgelopen jaren, waarin Ankara een ambivalente koers jegens Rusland aanhield – eentje van rivaliteit op regionale slagvelden als Libië, Syrië en Nagorno-Karabach, waar beide landen verschillende partijen steunen, maar tegelijkertijd een van economische verbondenheid.

Turkije houdt afstand van Kiev

Dat dit laatste belang ook nu nog zwaar telt, blijkt wel uit de bochten waarin Turkije zich afgelopen week wrong om publiekelijk afstand te houden van Kiev. Zo haastte een vertegenwoordiger van het ministerie van buitenlandse zaken om zich te melden dat de Bayraktar-leveringen aan Kiev, die sinds 2019 lopen, toch vooral niet gezien moeten worden als steun van de Turkse regering. Volgens hem zijn de drone-leveranties niks meer dan een zakelijke overeenkomst tussen het private defensiebedrijf Baykar en Kiev. Daarbij ging hij voor het gemak voorbij aan de nauwe banden die de Istanbulse dronefabrikant Baykar heeft met de Turkse regering – een van de directeuren is zelfs de schoonzoon van president Erdogan.

De regering van diezelfde Erdogan verklaarde zich bovendien solidair met Oekraïne, maar kondigde tegelijkertijd geen sancties af tegen Rusland. “We zullen zowel Oekraïne als Rusland niet verlaten”, aldus de president.

Zo probeert Erdogan zijn uiterste best te doen om de relatie met Rusland goed te houden. De Turkse president wil volgens een woordvoerder ook nog steeds bemiddelen tussen Oekraïne en Rusland. Erdogan belde zondag met zijn Russische ambtgenoot Poetin en riep hem publiekelijk op tot een ‘snel staakt-het-vuren’.

Russische toeristen blijven welkom

Turkije is afhankelijk van Rusland voor gas, toeristen en graan. Het Turkse luchtruim blijft daarom open voor Russische vliegtuigen en in badplaatsen als Antalya hopen ondernemers nog steeds op een zomer met miljoenen Russische bezoekers. Selim Koru, analist bij de Turkse denktank Tepav: “Het is heel erg duidelijk dat Turkije de relatie met Rusland niet op het spel wil zetten”.

Dat de defensiesamenwerking en openlijke steun aan Kiev door sommige analisten geïnterpreteerd worden als de terugkeer van verloren zoon Turkije naar het hart van de Navo, ziet Koru dan ook anders. “Dat de Navo er niet in geslaagd is Moskous expansionisme te stoppen, bevestigt in Ankara het geloof dat de alliantie aan relevantie heeft ingeboet”, meent hij.

Deze dubbelzinnige opstelling zal misschien niet eindeloos vol zijn te houden, vooral niet als de oorlog verder escaleert, maar volgens Koru geeft de binnenlandse economische situatie vooralsnog de doorslag: “Alleen als de Europeanen samenkomen op een nooit eerder vertoonde manier, kunnen ze Turkije verleiden om zich richting de Navo te bewegen”.

Het versnelde kandidaat-lidmaatschap dat ineens lonkt voor Oekraïne stemde Erdogan in elk geval niet positief. De Turkse president riep de EU op ‘dezelfde sensitiviteit’ te tonen tegenover Turkijes al meer dan twintig jaar durende kandidaat-lidmaatschap: “Of zetten jullie Turkije pas op de agenda als iemand ons aanvalt?”

Lees ook:

Rivaliteit met Russen bereikt ook de Middellandse Zee

Te midden van de Oekraïne-crisis laat de Navo met een grote marine-oefening zijn spierballen rollen op de Middellandse Zee. ‘Een krachtig signaal’ aan Rusland, dat de laatste jaren een comeback maakt.