Trump glorieert: aanklacht tegen Michael Flynn, eerste ‘slachtoffer’ van Rusland-onderzoek, gaat in rook op

Of dat ook gebeurt, moet nu de rechter in Flynns zaak beslissen, Emmett Sullivan van de rechtbank in Washington DC. Tegenover hem bekende Flynn in december 2017 dat hij had gelogen tegen agenten van de FBI.

Normaal gesproken is na zo’n bekentenis alleen de strafmaat nog onderwerp van een zaak. De draai van 180 graden die het ministerie van Justitie maakt, is bijzonder ongewoon. En het past volgens critici van de beslissing in een proces dat al aan de gang is sinds William Barr in februari 2019 Trumps justitieminister werd: het slopen van de fundamenten van het Rusland-onderzoek van de FBI.

Dat onderzoek draaide om mogelijke ontoelaatbare banden tussen de Russische regering en medewerkers van Trump, zijn campagne-organisatie of Trump zelf. Aan die verdenking droeg Flynn sterk bij, door zijn contacten met de Russische ambassadeur in Washington. Die vonden plaats na de verkiezing van Trump in november 2016, maar nog voordat Trump begin 2017 officieel president werd.

In die tussenperiode legde president Barack Obama Rusland sancties op wegens inmenging in de presidentsverkiezingen, onder andere door het hacken van e-mailaccounts van Democraten. Flynn drong er bij de Russen op aan daar niet al te heftig op te reageren, vooruitlopend op betere betrekkingen als Trump eenmaal in het Witte Huis zat. Dat was op zich misschien al strafbaar – een gewone Amerikaan mag niet op eigen houtje onderhandelen met een buitenlandse mogendheid waarmee het land een conflict heeft – maar de wet die dat verbiedt, de Logan Act, wordt in de praktijk bijna nooit toegepast. Veel eenvoudiger was het Flynn te pakken op liegen. Trump ontsloeg Flynn in februari 2017, nadat de adviseur maar 24 dagen in functie was geweest, omdat hij over de gesprekken met de ambassadeur gelogen zou hebben tegen vicepresident Mike Pence. En de FBI betrapte hem tijdens een verhoor op liegen over de gespreksonderwerpen in zijn contacten met de ambassadeur.

‘Niet voldoende'

Over die laatste leugens is het ministerie nu anders gaan denken, zo staat in een verzoekschrift dat donderdag naar de rechter werd gestuurd. Dat Flynn loog is niet voldoende om het strafbaar te maken, zegt het ministerie nu te hebben ingezien. Daarvoor zou het liegen moeten zijn gegaan over de strafbare kwestie waarvan iemand verdacht werd. In het geval van Flynn werd hij eigenlijk nergens van verdacht. De FBI wist namelijk al wat Flynn met de ambassadeur had besproken, en had geconcludeerd dat een strafzaak daarover er niet zou moeten komen. In feite zegt het ministerie nu dat de FBI Flynn in de val lokte, met als enige doel hem tenminste ergens voor te kunnen vervolgen.

Dat is in ieder geval de situatie van Flynn zoals die de afgelopen weken is geschilderd door de advocaten die hij inhuurde nadat hij spijt kreeg van zijn schuldbekentenis, door Trump-vriendelijke media-organisaties en door Trump zelf. De president noemde de man die hij zelf wegens liegen ontslagen had donderdag “een onschuldige man, en nu in mijn ogen nog een grotere strijder”.

Kritiek

Maar het besluit van Justitie krijgt ook veel kritiek. Uiteraard van juristen en politici die veel hadden geïnvesteerd in het Rusland-onderzoek. Oud-FBI-directeur James Comey, onder wie dat onderzoek op gang kwam, en die in mei 2017 ook door Trump werd ontslagen, twitterde: “Het ministerie van Justitie is de weg kwijt.” De Democratische voorzitter van de commissie voor justitie van het Huis van Afgevaardigden, Jerry Nadler, vindt de beslissing “schandalig”. Zijn politieke chef, de voorzitter van het Huis, Nancy Pelosi, noemde “het intrekken van de beslissing van de speciale aanklager zonder precedent en zonder respect voor de wet”.

Mensen als zij hebben de afgelopen maanden met afgrijzen toegekeken hoe Barr de eerste aanzetten tot het Rusland-onderzoek verdacht maakte en het werk van de uiteindelijk benoemde speciaal aanklager, Robert Mueller, onderuit haalde.

Zo maakte hij in maart 2019 het bepaald niet malse eindrapport van Mueller pas openbaar nadat hij er eerst zelf een samenvatting van had gepresenteerd waarin de conclusies van Mueller nogal omfloerst waren weergegeven. Daardoor leek het alsof Trump en zijn medewerkers waren vrijgepleit, iets waar Trump sindsdien voortdurend op teruggrijpt.

Later zei Barr dat het hele onderzoek nooit gestart had mogen worden, en gaf hij juristen binnen zijn ministerie opdracht de achtergronden ervan te onderzoeken. Een van die onderzoeken heeft nu geleid tot de nieuwe kijk op de vervolging van Flynn.

Maar die kijk wordt door veel juristen niet gedeeld, zelfs binnen het ministerie. Veelzeggend is dat de aanklager die belast was met de vervolging van Flynn zich uit de zaak heeft teruggetrokken.

Vuurwerk

Barr verdedigde zich in een tv-interview donderdag tegen verwijten dat hij de traditionele onafhankelijkheid van het ministerie van Justitie te grabbel gooit. Hij danst niet naar het pijpen van de president, bezwoer hij, maar “doet wat de wet van me vraagt”.

Maar een voormalige inspecteur-generaal van het ministerie, Michael Bromwich, noemde donderdag “een zwarte dag in de geschiedenis van het ministerie”. Congreslid Jerry Nadler heeft aan de huidige inspecteur-generaal gevraagd om te onderzoeken hoe de beslissing van Barr tot stand kwam. En hij wil Barr onder ede laten getuigen voor zijn commissie – waardoor het Rusland-onderzoek toch nog weer een keer voor vuurwerk kan zorgen.