Tijdens de speech van Joe Biden lijkt de Koude Oorlog wel terug in Warschau

‘Mr. Biden, send F-16 to Ukraine’ luidt de tekst op een spandoek tegenover het Marriott-hotel, de plek waar Amerikaanse presidenten traditioneel overnachten als ze Warschau aandoen. De actievoerders vertolken een breed gedeeld gevoel zowel in Oekraïne als in buurland Polen: er moet snel krachtiger wapentuig naar het front om Rusland definitief te verslaan.

Een enkele commentator sprak de hoop uit dat de Amerikaanse president deze belofte in Warschau zou doen, maar dat gebeurde niet. Biden deed tijdens zijn toespraak wel een andere belofte: “Rusland zal nooit de overwinning behalen in Oekraïne”. Gezien de steeds grotere Russische oorlogsinspanning betekent dat een groeiende westerse stroom wapens naar het Oekraïense front.

Overmoedige verspreking

In maart vorig jaar hield Biden hier ook een rede. Het Russische leger had net zijn eerste nederlagen geleden en de verwachting was dat sancties de Russische economie spoedig onderuit zouden halen. Biden maakte een overmoedige verspreking door over Poetin te zeggen: “In godsnaam, deze man mag niet aan de macht blijven”. Het kwam hem te staan op het verwijt dat hij opriep tot een machtswissel in het Kremlin. Dit keer geen versprekingen. En Poetin zit nog altijd stevig in het zadel.

Bidens toespraak leek dan ook vooral bedoeld om zijn eigen landgenoten voor te bereiden op een langdurig conflict. “De beslissingen die we de komende vijf jaar nemen, zullen invloed hebben op de wereld van de komende decennia”, aldus de Amerikaanse president.

“Hij probeerde Oekraïne en de hulp aan Oekraïne te koppelen aan Amerikaanse waarden”, merkte de Amerikaanse schrijfster-journaliste Anne Applebaum op die de speech direct na afloop duidde op de Poolse televisie. De woorden ‘vrijheid’ – “er is geen mooier woord dan vrijheid” – en ‘democratie’ stonden centraal, net als in tijden van de Koude Oorlog.

Democratie verdedigen

“We staan voor de fundamentele vraag: gaan we de soevereiniteit van volkeren verdedigen, de vrijheid tegen agressie, verdedigen we onze democratie? Een jaar geleden kenden we het antwoord al: ja!”, aldus Biden tegen een blauw-gele achtergrond, de kleuren van de Oekraïense vlag.

Bidens veiligheidsadviseur, Jake Sullivan, ontkende maandag nog dat de datum van de speech iets te maken had met Poetins toespraak van dinsdag. Maar sommige woorden leken rechtstreeks gericht aan Vladimir Vladimirovitsj Poetin: “Hij dacht dat de Navo wel uiteen zou vallen en verdeeld zou raken. Maar de Navo is meer verenigd en sterker dan ooit tevoren.”

Voor de Polen was er een dankwoord voor het opvangen van anderhalf miljoen Oekraïense vluchtelingen en de rituele verzekering dat artikel vijf van het Navo-verdrag heilig is. “We zullen elke vierkante inch Navo-territorium verdedigen.” Dat leverde applaus op. Maar helemaal gerust was het publiek niet. Ondanks het verbod op spandoeken, dook er een boodschap op tussen de Poolse, Oekraïense en Amerikaanse vlaggetjes. Een A4'tje is tenslotte makkelijk meegesmokkeld: ‘Oil embargo & F-16 now!’

Lees ook:

Poetin schort kernwapenverdrag op, verder is toespraak een herhaling van zetten.

De jaarlijkse ‘state of the nation’-toespraak van president Poetin was opnieuw een grijsgedraaide langspeelplaat. Veel verder dan dezelfde aanklachten en agressieve retoriek richting Kiev en het Westen kwam de Russische leider niet.