Oppositie Wit-Rusland
Tichanovskaja tegen Nederland en de rest van de EU: raak Loekasjenko in de sectoren waar het pijn doet
De Wit-Russische oppositieleider Svetlana Tichanovskaja ging vrijdag in gesprek met premier Rutte, minister Kaag en de Tweede Kamer. Haar boodschap: tijd voor sectorspecifieke sancties tegen Wit-Rusland.
Ernstig en vastberaden stond Svetlana Tichanovskaja er vrijdag bij op een zonovergoten Binnenhof. Vlak daarvoor ging de Wit-Russische oppositieleider in gesprek met demissionair premier Rutte en minister Kaag van buitenlandse zaken. Tijdens die ontmoeting lag de nadruk op het treffen van economische sancties tegen het regime van de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko, stelde Rutte na afloop. Volgens de premier moeten die strafmaatregelen ook staatsbedrijven raken, zodat het regime dat ‘in de portemonnee’ voelt.
Tichanovskaja, die sinds de omstreden presidentsverkiezingen van vorig jaar in ballingschap in Litouwen verblijft, bezocht Nederland in een week waarin het oog van de wereld zich op haar thuisland richtte. Afgelopen zondag haalde Loekasjenko zich de woede van de internationale gemeenschap op de hals door dissident-journalist Roman Protasevitsj en zijn vriendin Sofia Sapega te arresteren in Minsk, nadat hun Ryanair-vlucht onder dwang van een straaljager naar het vliegveld van de Wit-Russische hoofdstad was uitgeweken.
De boodschap van Tichanovskaja is sinds de verkiezingen afgelopen augustus eigenlijk onveranderd: blijf het regime van Loekasjenko onder druk zetten en voer die druk verder op. Daarvoor zijn individuele sancties alleen niet genoeg, zo hield ze een aantal leden van de Tweede Kamer voor tijdens een bijeenkomst van de commissie buitenlandse zaken.
Sanctielijst
Als het aan haar ligt, stelt de Europese Unie daarom liever vandaag dan morgen gerichte sectorspecifieke sancties in. Bij voorkeur tegen de ‘petrochemische, staal- en houtsector’. Want daarmee verdient het regime het gros van zijn kapitaal, verzekerde Tichanosvkaja de parlementariërs. Sterker nog, doordat die sectoren nog niet zijn afgeknepen, hebben Loekasjenko en zijn trawanten überhaupt nog geld.
Momenteel staan er op de sanctielijst van de EU 88 hooggeplaatste individuen van het regime – inclusief Loekasjenko zelf – en zeven bedrijven die voornamelijk actief zijn in de defensie- en veiligheidsindustrie. Wat dat betreft kan Brussel een voorbeeld nemen aan de VS, die in april sancties afkondigden tegen negen bedrijven die juist handelen in onder meer olie en meststoffen voor de landbouw.
Donderdag sorteerde de buitenlandchef van de EU, Josep Borrell, alvast voor op dergelijke sancties. Volgens Borrell ligt er een pak met economische sancties op tafel in Brussel dat onder meer de kaliumindustrie moet raken. Kalium is een belangrijke grondstof voor kunstmest, en de productie ervan is volledig in handen van de staat. Samen met bewerkte aardolie vormt het de belangrijkste inkomstenbron van Wit-Rusland. Wanneer Brussel een knoop doorhakt over nieuwe strafmaatregelen is nog onduidelijk.
Politieke gevangenen
Naast de sectorspecifieke sancties riep Tichanovskaja de parlementariërs op om het lot van de de inmiddels 421 politieke gevangenen in Wit-Rusland niet uit het oog te verliezen. “Voor mensen in een democratie is het moeilijk zich voor te stellen hoe slecht de omstandigheden zijn. De cellen zijn overvol. Er is te weinig eten en water. Kussens en douches ontbreken in het geheel. Alleen als de wereld Loekasjenko isoleert, hebben zij een kans om vrij te komen.”
Geheel geïsoleerd is Loekasjenko hoe dan ook nog niet. Vooralsnog kan hij namelijk nog rekenen op steun van zijn Russische evenknie Vladimir Poetin. Beide heren ontmoetten elkaar vrijdag in de Russische badplaats Sotsji, waar het volgens het Kremlin vooral zou gaan over ‘economische zaken’.
Lees ook:
Vluchten kan niet meer. Ook over de grens weten regimes hun dissidenten steeds beter te raken
De arrestatie van de Wit-Russische journalist Roman Protasevitsj past in een patroon. In toenemende mate proberen regimes dissidenten buiten de eigen landsgrenzen het zwijgen op te leggen via intimidatie, vervolging en zelfs moord.
Svetlana Tichanovskaja: ‘Ik kan het me niet veroorloven de hoop te verliezen’
De term ‘oppositieleider’, vindt ze een belediging. Svetlana Tichanovskaja omschrijft zichzelf als de ‘gekozen leider’ van Wit-Rusland. Vanuit ballingschap strijdt ze voor vrijlating van de politieke gevangenen en nieuwe verkiezingen.
Litouwse minister: ‘Europa moet Wit-Rusland absoluut harder aanpakken’
Als het aan Litouwen ligt treedt Europa veel harder op tegen het regime in buurland Wit-Rusland. Minister Landsbergis van buitenlandse zaken pleit voor sancties tegen de oliebedrijven van president Loekasjenko.
