Slavernijexcuses
Suriname reageert verdeeld op Ruttes toespraak. ‘Dat ik dit nog mag meemaken’
In Paramaribo wordt wisselend gereageerd op de Nederlandse excuses voor het slavernijverleden. ‘Dat ik dit nog mag horen en beleven’, zegt de een. ‘Zonder herstel zijn excuses niet welgemeend’, stelt de ander.
Ruttes toespraak kon maandag ook in Suriname live worden gevolgd. Er waren vijftig personen, onder wie politici, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenvelders en geestelijken, uitgenodigd om samen met de Nederlandse minister Franc Weerwind (rechtsbescherming) in vijfsterrenhotel Torarica te luisteren naar de speech.
Niet iedereen is komen opdagen, wat duidt op enige onvrede. En de mening van de aanwezigen is verdeeld. “Eindelijk”, reageert de 86-jarige schrijfster Cynthia McLeod. “Ik ben blij met de erkenning en tevreden met wat de minister-president heeft gezegd. Hij heeft veel van het leed opgenoemd en biedt daarvoor excuses aan.”
McLeod is schrijfster van historische romans die zich vooral in de slavernijtijd afspelen. Al lang voordat het boek Wij slaven van Suriname zijn weg naar brede lagen van de samenleving had gevonden, had haar roman Hoe duur was de suiker het slavernijverleden van Suriname al onder de Nederlandse aandacht gebracht.
McLeod is dochter van Johan Ferrier, die na de onafhankelijkheid in 1975 de eerste president van Suriname was. In 1955, toen hij minister-president was, is wettelijk aangenomen dat op 1 juli de afschaffing van de slavernij wordt herdacht en gevierd. “Dankzij mijn vader is men begonnen 1 juli te vieren. 92 jaar na de afschaffing. En nu dit. Ik ben zeer dankbaar dat onze lieve Heer mij zo lang heeft laten leven dat ik dit mag horen en beleven.”
Groot wantrouwen jegens Nederland
Een radicaal andere mening is Henk Ramnandanlal toegedaan, prominent lid van de in het marxisme wortelde politieke partij Palu, die dezelfde ideologie verkondigt als de NDP van Desi Bouterse. Het was deze Palu die Bouterses legercoup van 1980 legitimeerde als een ‘revolutie’.
In die hoek is het wantrouwen tegen Nederland erg groot. Zelfs goede bedoelingen worden gewantrouwd, want er steekt vast een neokoloniale ‘verdeel-en-heers’-agenda achter. Ook nu worden vanuit die hoek de excuses van Nederland met argusogen bekeken. “Wat we zien, is dat Nederland bij het gaan naar dit punt een heleboel fouten heeft gemaakt”, stelt Ramnandanlal.
Het is uitgerekend Ramnandanlal die naast minister Franc Weerwind zit tijdens de toespraak van Rutte. Voor hem is het ‘geen betekenisvol moment’. “Er is vanuit koloniaal Nederland en Den Haag altijd een systematische onderdrukking geweest naar Suriname. Ik heb Weerwind aangegeven dat het voor ons veel belangrijker is om openheid van zaken te geven over de wijze waarop Nederland zich heeft bemoeid met de recente geschiedenis van Suriname. Daarvan hebben we veel last gehad in onze ontwikkeling.”
Excuses zonder herstel zijn niet welgemeend
Tussen deze twee uitersten zit Armand Zunder, voorzitter van de Nationale Reparatie Commissie Suriname. Ook voor hem is het een betekenisvol moment. Maar in de toespraak van Rutte zitten naar zijn smaak nog veel hiaten. Zo ergert hij zich er aan dat de Nederlandse regering geen aansprakelijkheid erkent en geen herstelbetalingen belooft. “Excuses zonder herstel zijn niet welgemeend.”
Overigens zegt hij: “Ik denk dat de echte excuses volgend jaar op 1 juli worden aangeboden door de symbolische vertegenwoordiger van het Nederlandse volk”. Daarmee doelt hij op koning Willem-Alexander, die hij de excuses het liefst ziet uitspreken in Suriname. “In het Amsterdamse Oosterpark speechen is allemaal wel mooi, maar hier in Suriname zijn de misdaden verricht.”
Lees ook:
In de Bijlmer komen de excuses van Rutte nog niet over
In het buurthuis NoLimit in de Amsterdamse Bijlmer wordt Ruttes toespraak gevolgd: ‘Hij moet met geld komen’. Maar de vraag blijft: ‘En dan?
