Staking scenarioschrijvers brengt Hollywood tot stilstand

De compensatie van scenaristen blijft ver achter bij de winst die studio’s, zenders en streamingdiensten maken, aldus schrijversvakbond WGA.

Er wordt op televisie- en filmgebied meer geproduceerd dan ooit, en niet alleen door zenders als CBS en studio’s als Paramount. De hoogtijdagen van deze spelers hebben plaatsgemaakt voor een versnipperd landschap met concurrentie van streamingdiensten als Netflix en Amazon. Ook daagt de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI), waarmee zonder menselijke tussenkomst geschreven kan worden.

Hoog tijd voor het herzien van de voorwaarden voor schrijvers, vindt vakbond Writers Guild of America (WGA). Want, vertelt WGA-bestuurslid en scenarist Betsy Thomas, tien jaar geleden werkte nog een derde van alle WGA-leden tegen het minimumtarief. “Inmiddels is dat bijna de helft. En dat terwijl er met streaming ontzettend veel geld wordt verdiend.” Tv-schrijvers verdienen nu gemiddeld 23 procent minder dan toen.

De effecten van de staking zijn per direct merkbaar: programma’s als Saturday Night Live (NBC) en The Daily Show (Comedy Central) gaan op zwart. Gescripte series worden maanden vooruit geproduceerd en hebben dus nog een voorraadje uitzendmateriaal liggen.

‘Dit is de enige optie die ons rest’

Zes weken aan onderhandelingen tussen de WGA en de Alliance of Motion Pictures and Television Producers (AMPTP), die zowel studio’s als streamers vertegenwoordigt, liepen op niets uit. Dus wordt er gestaakt, een beslissing waar 97,8 procent van de WGA-leden voor stemde, maar die volgens Thomas niet licht genomen werd. Als producties tot stilstand komen zit iedereen, van cameramensen tot de catering, zonder werk. AMPTP schat dat minstens 20.000 mensen hier op korte termijn door geraakt worden. “Maar dit is de enige optie die ons rest”, aldus Thomas, die tevens in het onderhandelingscomité zit.

Volgens het WGA-bestuur is er namelijk sprake van een ‘existentiële crisis’ voor 11.500 scenaristen, die er door alle verschuivingen in de entertainmentindustrie de afgelopen tien jaar steeds verder op achteruit zijn gegaan. Waar een tv-schrijver vroeger bijvoorbeeld werd ingehuurd voor meerdere seizoenen en ieder seizoen een stukje hogerop kon klimmen, zijn er nu minder seizoenen en zijn deze bovendien vaak korter.

Mini rooms

Ook zijn vooral streamingdiensten fan van mini rooms – in plaats van een traditionele writers room met tien schrijvers, huren zij liever zo’n vijf tot zes mensen in. De vakbond wil dat er garanties komen: voor ieder project moet een minimaal aantal scenaristen voor een bepaalde periode worden ingehuurd.

Hetzelfde geldt voor zogeheten residuals, honoraria als films of series meerdere keren worden uitgezonden. Tussen de projecten door zorgen deze residuals voor inkomen. “De uitzender verdient opnieuw aan ons creatieve werk, dus wij willen daar een percentage van zien”, aldus Thomas. Dat was pre-streaming heel gebruikelijk bij lineaire televisie, maar schrijvers krijgen nu vaker een vast bedrag voor bijvoorbeeld een film die vervolgens voor onbepaalde tijd op Netflix staat.

En dan is er nog AI: de bond wil een garantie dat ‘bronmateriaal’ – oftewel originele ideeën waar juist de mooie bedragen voor worden neergeteld – niet kan worden gegenereerd door kunstmatige intelligentie.

De bedrijven verwijzen naar hun eigen financiële problemen

De AMPTP weigert de meeste eisen in overweging te nemen, vertelt Thomas. “Op veel dingen zeiden ze domweg nee, zonder tegenvoorstel.” De bedrijven verwijzen naar hun eigen financiële problemen. Onder meer Disney en Warner Bros. Discovery schrappen momenteel duizenden banen. De WGA is niet onder de indruk van dit argument. “Zelfs als we alles zouden krijgen waar we om vragen, gaat het om minder dan twee procent van wat deze bedrijven hebben verdiend met hun entertainment.”

De laatste schrijversstaking is nog steeds niet vergeten in Hollywood; van november 2007 tot februari 2008 lag de boel stil. De economische schade werd geschat op 2 miljard dollar. Thomas werkte toen, net als haar man, ook al als scenarist. “We hadden een baby van vier maanden. Het was doodeng, maar we kregen uiteindelijk waar we om vroegen.”

Het is nu afwachten tot de AMPTP weer aan de onderhandelingstafel verschijnt, zegt Thomas. “De bedrijven streven naar een gig economy. Alsof we Uberchauffeurs zijn. Maar ze moeten niet vergeten dat alles met ons begint.”

Lees ook:

Als de schrijver staakt, zwijgt Ellen DeGeneres

Hollywoodschrijvers dreigen het werk neer te leggen. Ze willen voor meerdere tv-shows tegelijkertijd mogen werken.