Spanningen met China nemen toe door extra bases voor de VS op de Filippijnen

De banden tussen de VS en de Filippijnen zijn donderdag een stukje sterker geworden. De Amerikanen mogen nog vier extra militaire bases in de Filippijnen gebruiken, kondigde Washington aan. De vier zijn een aanvulling op de vijf andere militaire bases, waarvoor het Zuidoost-Aziatische land de VS al toegang verschaft.

De overeenkomst vloeit voort uit het EDCA-verdrag uit 2014, dat de Amerikanen toegang geeft tot Filippijnse militaire bases. Het stelt het Amerikaanse leger ook in staat om materieel en voorraden op die bases op te slaan. Het is voor het eerst in dertig jaar dat de Amerikanen zo’n grote aanwezigheid hebben in het land.

China reageerde donderdag boos op de overeenkomst. “Dit leidt tot spanning in de regio en bedreigt de regionale vrede en stabiliteit”, zei de Chinese woordvoerder van buitenlandse zaken, Mao Ning. Ze riep landen in de regio op “waakzaam te blijven” en op te passen “zich niet te laten bedreigen door de VS.”

Locatie onbekend

De hernieuwde vriendschap tussen de Filippijnen en oud-kolonisator VS is geen verrassing. In november kondigde de Subic Bay-regio al een terugkeer van de Amerikanen aan. Tot 1992 huisvestte die baai de grootste Amerikaanse maritieme basis in heel Azië, bijna net zo groot als Singapore. Vanwege politieke strubbelingen door de Koude Oorlog en geldgebrek verlieten de 15.000 Amerikaanse troepen Subic Bay destijds, net als twee andere belangrijke legerbases.

Zo’n grote bezetting als weleer zal het ditmaal niet worden. De bases zijn bovendien niet voor altijd, benadrukte de Amerikaanse defensiesecretaris Lloyd J. Austin. Toch noemde hij de overeenkomst een big deal.

Waar de vier locaties zich precies gaan bevinden, is niet bekend - volgens de Filippijnen moet de overheid is eerst de lokale autoriteten informeren. Vermoed wordt dat het gaat om drie bases op het grootste eiland, Luzon. Een zou zich bevinden op Palawan in de buurt van de Spratly-eilanden, die vaak centraal staan in conflicten in de Zuid-Chinese Zee.

Strategische positie

Met de overeenkomst verwerven de Amerikanen een strategische positie op de Zuid-Chinese Zee, onder andere tot Taiwan. Dat kan handig van pas komen, nu de taal van China richting dat eilander dreigender wordt. Vorig weekend voorspelde de Amerikaanse luchtmachtgeneraal Mike Minihan een conflict tussen China en Taiwan in 2025 - die opmerking kreeg daarna veel kritiek, want argumenten voor dat jaartal gaf hij niet.

Ook de spanningen in de Zuid-Chinese Zee spelen vermoedelijk een rol bij de keuze om de banden met de VS te hernieuwen. China claimt een groot deel van die zee, in strijd met het internationaal zeerecht. Op Mischief Reef, een atol diep in de Filippijnse Exclusieve Economische Zone, bouwde China havens en militaire vliegvelden - tot onvrede van de Filippijnen.

Andere leider

Dan is er nog de Filippijnse wisseling van de wacht. De vorige Filipijnse president, Rodrigo Duterte, gaf de voorkeur aan China boven de Amerikanen. Tijdens zijn leiderschap dreigde Duterte nog om belangrijke overeenkomsten tussen de VS en de Filippijnen te schrappen, waaronder het EDCA-verdrag - de basis voor de huidige overeenkomst.

Sinds vorig jaar juni is Ferdinand Marcos ‘Bongbong’ Jr. in de Filippijnen aan de macht. Meer dan zijn voorganger investeert hij in de banden met de Verenigde Staten. Toch zijn de Filippijnen óók afhankelijk van China, met name op economisch vlak en voor het toerisme.

Dus bracht Marcos in januari nog een bezoek aan Peking, waarbij hij de “stabiele banden” tussen de twee landen benadrukte. Tijdens dat sprak Marcos de hoop uit dat meer Chinezen naar de Filippijnen komen, voor toerisme en studie.

Met deze nieuwe overeenkomst kiest Marcos explicieter voor de VS, maar het blijft schipperen om iedereen te vriend te houden. Dat zal de komende tijd, met het dreigende conflict tussen China en Taiwan, alleen maar ingewikkelder worden.

Lees ook:

China heeft een nieuw machtsmiddel in het dreigende conflict met Taiwan: drones

Overal ter wereld gebruiken legers drones van Chinese makelij. Nu de spanningen tussen China en Taiwan oplopen, stuurt China die drones ook dichterbij huis op verkenningsmissies.