Siciliaanse maffia verder verzwakt na arrestatie meest gezochte crimineel Italië

Wanneer Messina Denaro (60) maandagochtend een Palermitaans ziekenhuis binnenstapt voor zijn darmkankerbehandeling, omsingelen honderdvijftig carabinieri de privé-kliniek. De leiding van dit politiecorps van het ministerie van defensie denkt de gezochte maffiabaas in het vizier te hebben, maar zeker is dat niet. Want het is onbekend hoe Messina Denaro er tegenwoordig uitziet, en de patiënt die ze op het oog hebben noemt zichzelf Andrea Bonafede. Pas als de agenten oog in oog met hem staan en hij zijn echte naam noemt, weten ze: bingo.

Op dit succesvolle spoor komen de agenten een paar maanden geleden. Generaal Pasquale Angelosanto van de carabinieri vertelt aan de pers hoe zijn mensen uit afgetapte telefoongesprekken van familieleden van Messina Denaro kunnen afleiden dat hij aan darmkanker en leverkanker is geopereerd. De agenten maken een lijst van mannen van rond de zestig die in Italië beide operaties hebben gehad.

Ziekte dwingt hem tevoorschijn te komen

Ze schatten in dat de maffiabaas op Sicilië rondspookt. Zo blijft er een tiental namen over, waaronder die van Andrea Bonafede. Dat is een bouwkundige uit Campobello di Mazara, een gemeente vlakbij Messina Denaro’s geboorteplaats Castelvetrano. Bonafede komt uit een maffiafamilie. De carabinieri gokken dat de voortvluchtige maffiabaas diens identiteit gebruikt. Wanneer ‘Bonafede’ vorige week voor maandagochtend een afspraak in het ziekenhuis maakt, besluit generaal Angelosanto dat zijn mensen in actie moeten komen. “Het is uiteindelijk zijn ziekte die hem dwingt tevoorschijn te komen”, constateert Pasquale Angelosanto.

Via de Alfa Romeo waarin Messina Denaro naar de kliniek komt, vinden de carabinieri met behulp van beelden van bewakingscamera’s langs de Siciliaanse wegen al snel de woning van Messina Denaro. In dit appartement, in Campobello di Mazara, treft de politie dure schoenen en merkkleding aan – dat de machtige maffiabaas aan mooie spullen hecht, was al voor zijn verdwijning in 1993 bekend. De ongetrouwde misdadiger was destijds ook een rokkenjager; kennelijk heeft hij de smaak nog steeds te pakken, want er zijn in die flat ook erectiepillen en condooms gevonden.

Verstopte kamer

Op woensdag vindt de politie een paar honderd meter verderop een geblindeerde kamer, verstopt achter een kast in een appartement. Mogelijk school Messina Denaro hier wanneer hij volkomen uit zicht moest blijven. En op donderdag wordt in dezelfde gemeente het appartement gevonden waar de maffiabaas tot juni 2022 woonde. Uit gevonden bonnetjes van onder andere restaurants schatten de rechercheurs dat de machtige maffioos zo’n tienduizend euro per maand uitgaf.

Het eerst gevonden appartement is van Andrea Bonafede. Hij is aangehouden, net als de olijfboer die de maffiabaas chauffeerde. Ook Alfonso Tumbarello, een huisarts uit Campobello di Mazara, wordt nu verdacht van samenwerken met de maffia omdat hij de echte Bonafede én de maffiabaas in zijn praktijk heeft gehad. Justitie onderzoekt of handlangers bij de gemeente voor de valse identiteitskaart hebben gezorgd.

Netwerk van helpers

Net als de voortvluchtige ‘baas der bazen’ Salvatore Riina (gearresteerd in 1993 in Palermo) en diens opvolger Bernardo Provenzano (aangehouden in 2006 in Corleone) beschikt Messina Denaro dus over een lokaal netwerk van helpers. In dagblad Domani schrijft de Siciliaanse journalist Attilio Bolzoni dat maffiabazen als hij ook altijd op hulp van hogerop kunnen rekenen: “De maffia leeft binnen in onze maatschappij en wordt beschermd door machthebbers: burgemeesters, senatoren, captains of industry, hoge politiemensen.” In dit verband wordt de naam van ex-senator Antonio d’Ali genoemd, die dik met de familie Messina Denaro is en van 2001 tot 2006 staatssecretaris op binnenlandse zaken was; hij zit sinds vorig jaar vast.

Messina Denaro is in de provincie Trapani nog steeds machtig, maar hij heeft niet de leiding over de hele maffia op het eiland. Zo’n ‘baas der bazen’ is er al een tijd niet meer. Maurizio De Lucia, de hoofdaanklager van Palermo, zegt tegen de krant Gazzetta del Sud: “Uit onze onderzoeken blijkt dat er voortdurend wordt geprobeerd de top van Cosa nostra opnieuw samen te stellen. Maar door onze acties slagen ze daar niet in.” De afgelopen decennia zijn honderden maffiosi opgepakt.

Siciliaanse maffia in een crisis

Mede door die forse repressie is Cosa nostra niet meer de machtigste maffia van Italië. Die rol is overgenomen door de maffia van Calabrië, de ‘Ndrangheta, die vooral met drugshandel miljarden verdient. Bendeleden van de ‘Ndrangheta zitten in heel Europa; deze maffia heeft goede banden met drugskartels in Zuid-Amerika. In een videogesprek met buitenlandse journalisten zegt Francesco Forgione, die vier jaar voorzitter van de parlementaire anti-maffia commissie was: “Anders dan de ‘Ndrangheta is het Cosa nostra nooit gelukt om in heel Italië én internationaal groot te worden. De Siciliaanse maffia zit in een crisis. Door de arrestatie van Messina Denaro is die nog acuter geworden.”

Lees ook: Na 30 jaar heeft Italië maffiabaas Matteo Messina Denaro eindelijk te pakken

De Italiaanse politie heeft Matteo Messina Denaro gearresteerd, de meestgezochte maffiabaas van Italië. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor tientallen moorden.