Sergej Tichanovski: van reclameman tot politieke gevangene

Op het moment dat Sergej Tichanovski geboeid de getraliede kooi van de rechtbank werd ingeleid was even de vlag van de Wit-Russische protestbeweging zichtbaar. De opposant, die al anderhalf jaar gevangen zit, hield zijn papieren en een multomap gevouwen in de kleuren wit-rood-wit: als teken van verzet.

“Loekasjenko is bang voor Sergej, zelfs nu hij gevangen zit”, aldus zijn echtgenote, democrate Svetlana Tichanovskaja. Haar man werd gistermiddag tijdens een gesloten rechtszaak in de Wit-Russische stad Gomel veroordeeld tot achttien jaar gevangenisstraf. “De dictator neemt wraak. Het regime begrijpt dat Sergej voor miljoenen Wit-Russen als leider geldt.”

Stop de kakkerlak

Ondernemer Sergej Tichanovski gaf de aanzet tot de volksopstand in Wit-Rusland van vorig jaar. Het YouTube-kanaal van de voormalige nachtclubeigenaar en reclameman trok in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van augustus 2020 honderdduizenden kijkers. De vlogger reisde door het land in een busje met een reusachtige slipper op het dak. ‘Stop de kakkerlak’, luidde zijn slogan.

Op straat sprak Tichanovski met gewone mensen over hun dagelijkse problemen. Dat was nog nooit gebeurd in Wit-Rusland, waar dictator Loekasjenko al een kwart­eeuw regeerde — per decreet en met ijzeren vuist. “Ik had zo’n hang naar verandering niet verwacht, en zeker niet dat mensen zouden geloven dat verandering echt mogelijk is”, aldus de vlogger tijdens zijn campagne. Tichanovski kreeg steun van lokale activisten en gewone burgers, die zich massaal als vrijwilligers inzetten voor de ziekenhuizen tijdens de pandemie. Die werd door Loekasjenko gebagatelliseerd.

Uit liefde voor haar echtgenoot

Nadat Tichanovski meermalen was gearresteerd, was het hem niet meer toegestaan zich kandidaat te stellen voor het presidentschap, wat hij had aangekondigd. Dus besloot hij campagne te voeren voor zijn vrouw Svetlana, die zich in zijn plaats kandidaat stelde. “Ik was geschokt toen ik hoorde dat ze zich had geregistreerd. We hadden dit niet afgesproken”, aldus Tichanovski. Op 29 mei 2020 werd hij definitief gearresteerd.

Tijdens de verkiezingen op 8 augustus 2020 kwamen talloze kiezers met witte armbandjes stemmen, daartoe opgeroepen door Svetlana Tichanovskaja. “Ik wil geen macht. Maar mijn echtgenoot zit achter de tralies: ik ben hier uit liefde voor hem”, aldus de democrate. Na de officiële verkiezingsuitslag – 80 procent voor Loekasjenko – volgde massaal protest, waarbij Tichanovskaja gedwongen werd te vluchten naar buurland Litouwen.

Ongeëvenaarde wetteloosheid

Sergej Tichanovski, die onder meer werd veroordeeld voor “het voorbereiden en organiseren van een opstand”, is een van de 920 politieke gevangenen die Wit-Rusland volgens mensenrechtenorganisatie Viasna momenteel telt. Een andere opposant, veteraan Mikola Statkevitsj, kreeg veertien jaar cel. Met de opsluiting van de twee zijn alle leiders van de volksopstand nu gevlucht of veroordeeld.

“De wetteloosheid die plaatsvindt in Wit-Rusland is ongeëvenaard, maar we zullen doorgaan”, aldus Svetlana Tichanovskaja. “Mijn echtgenoot is een sterke man. Hij zal zijn straf niet uitzitten.”

Lees ook:

Wit-Rusland is één grote gevangenis geworden, bijna niemand mag het land nog uit

Stapje voor stapje sluit het regime van Aleksandr Loekasjenko de grens voor zijn eigen inwoners. Alleen bij hoge uitzondering mogen ze het land nog uit.