Creek

Schrikken voor Oklahoma: de helft van de staat is nog steeds een indianenreservaat

Detail van het verdrag van de Muscogee (Creek) naties en de Verenigde Staten uit 1790. Beeld AP
Detail van het verdrag van de Muscogee (Creek) naties en de Verenigde Staten uit 1790.Beeld AP

Oorspronkelijke bewoners hebben recht op een groot deel van de staat Oklahoma. Dat heeft de hoogste Amerikaanse rechter bepaald.

Bas den Hond

Oklahoma kon haast niet indiaanser: een op de zes inwoners stamt af van de oorspronkelijke bevolking van Amerika, en de gouverneur is een Cherokee. Maar het Hooggerechtshof kreeg dat toch voor elkaar: sinds donderdag is ongeveer de helft van de staat, met 1,8 miljoen inwoners, officieel grondgebied van vijf indianenvolken.

Die overwinning hebben de vijf stammen te danken aan een veroordeelde indiaanse kinderverkrachter. Jimcy McGirt was door een rechtbank van de staat Oklahoma veroordeeld tot duizend jaar gevangenisstraf plus levenslang voor wat hij de 4-jarige kleindochter van zijn vrouw had aangedaan. Maar hij had door die rechtbank helemaal niet berecht mogen worden, vond hij, omdat hij een indiaan is, zijn slachtoffer ook en het misdrijf in het reservaat van de Creek zou zijn gepleegd.

Zo goed als vergeten

In zo’n situatie schrijft de Amerikaanse wet voor dat lichte vergrijpen door een rechtbank van de stam worden berecht, en zware zoals het zijne door een federale rechtbank. McGirt wilde een nieuw proces. En het Hooggerechtshof gaf hem gelijk. Daarmee wordt een reservaat in ere hersteld dat zo goed als vergeten was. En in een moeite door vermoedelijk ook die van de Cherokee, de Chickasaw, de Choctaw en de Seminole.

null Beeld Louman & Friso
Beeld Louman & Friso

Al die stammen hadden grondgebied in Oklahoma gekregen nadat ze gedwongen waren hun oorspronkelijke gebieden ten oosten van de Mississippi te verlaten, langs het Trail of Tears, het Pad van Tranen’ waar duizenden doden vielen. Verdragen beloofden hun op hun nieuwe verblijfplaatsen ‘voor altijd’ zelfbestuur.

Maar daar kwam de klad in. De vijf stammen werden bijvoorbeeld gedwongen het eigendom van hun land te verdelen onder hun leden, die hun stukje daarna zouden kunnen verkopen, ook aan blanke kolonisten. Inmiddels bestaan de stammen nog wel, maar was tot donderdag hun soevereiniteit over een bepaald gebied puur theoretisch.

Olie en gas

De verdragen zeggen echter iets anders, stelde het Hooggerechtshof vast. De doorslaggevende stem kwam van Neil Gorsuch, de conservatieve, door Donald Trump voorgedragen rechter. Die neemt graag wetten en verdragen zo letterlijk mogelijk, en komt bovendien uit de helft van de VS waar je regelmatig indianen kunt tegenkomen: het westen. Aan de Universiteit van Colorado gaf hij ooit college in indiaans recht.

“Aan het einde van het Pad van Tranen stond een belofte”, stelde Gorsuch vast in het door hem geschreven arrest. Niet dat de VS zo’n belofte niet zouden mogen schenden - dat mogen ze sinds een oordeel dat het Hooggerechtshof in 1902 velde gerust doen. Maar daar is wel een wet van het Congres voor nodig en die is er nooit gekomen. Dus bestaan de reservaten nog steeds.

De gevolgen van de uitspraak liggen voorlopig vooral op juridisch gebied. Aanklagers en politiediensten van de staat, de stammen en de federale overheid moeten bij elk misdrijf en elke arrestatie nagaan wie er bevoegd is.

Mogelijk duiken er nog andere gevolgen op. Gouverneur Kevin Stitt toonde zich na de uitspraak bezorgd dat de stammen zelf belasting mogen gaan heffen in plaats van de staat. De in Oklahoma machtige olie- en gasindustrie waarschuwde dat het slecht is voor het investeringsklimaat als niet zeker is wie toestemming mag geven voor landgebruik. Gouverneur Stitt riep het Congres op daar in een wet duidelijkheid over te verschaffen. Maar om opheffing van de reservaten vroeg hij niet.

Lees ook:

Dat de Verenigde Staten verdeeld zijn, bleek op nationale feestdag

President Trump haalde vorig weekend hard uit naar ‘radicaal links, de marxisten, de anarchisten, de agitatoren en de plunderaars’.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden