Sara (3) heeft twee moeders en krijgt daarom in Bulgarije geen paspoort

Nog nooit heeft opa zijn kleindochter kunnen vasthouden, want hij kan niet naar Spanje omdat hij oud en gammel is en zij kan hem niet opzoeken omdat ze geen paspoort heeft. “We dachten dat het een administratief hobbeltje was”, zegt Sara’s moeder. Maar het hobbeltje bleek een berg en de kwestie principieel: hoe zit het met het recht op vrij reizen voor kinderen van ouders van gelijk geslacht?

Toen de kleine Sara werd geboren, in december 2019, kreeg ze van de Spaanse overheid een geboortebewijs. Daar stonden, behalve Sara zelf, haar ene moeder Jane en haar andere moeder Kalina op, een getrouwd stel. Ze heten in het echt anders, want ze willen hun dochter niet voor altijd met deze kwestie belasten.

Met zo’n geboortebewijs kan een inwoner van Europa normaal gesproken een paspoort aanvragen, maar in het geval van Sara, bijna 3 nu, is dat nog altijd niet gelukt. Sara en haar moeders wonen in Spanje en willen dolgraag op vakantie naar Bulgarije en naar Engeland, waar Sara’s beide grootouders wonen. Of dat ooit lukt, is onzeker.

Sara zou de Bulgaarse nationaliteit moeten krijgen, zoals haar ene moeder heeft. De Britse nationaliteit van de andere moeder, die in Gibraltar werd geboren, is niet overdraagbaar op een kind dat in het buitenland wordt geboren.

Persoonsnummer

Ook in Bulgarije is er een probleem. Want de Bulgaarse overheid blijft, ondanks een uitspraak in december 2021 van het Europese Hof van Justitie, weigeren om Sara een persoonsnummer toe te kennen. En dat komt doordat het computerprogramma waarin dat moet worden geregistreerd nu eenmaal alleen de categorieën ‘moeder’ en ‘vader’ kent, zo stelt de Bulgaarse overheid.

Baby Sara is in de afgelopen jaren symbool komen te staan voor een probleem in de Europese Unie: het probleem van de ‘regenboogfamilies’. Er zijn zes lidstaten in de EU waar het homohuwelijk niet wordt erkend. In al die staten komen kwesties voor als die van baby Sara.

“De geboorte van een kind zou iets feestelijks moeten zijn, maar het is in ons geval uitgedraaid op een drama dat we ons nooit hadden voorgesteld”, zei moeder Kalina woensdag in het Europees Parlement.

Kalina vertelde de politici dat haar dochter Sara, als ze op Bulgaarse voorwaarden een paspoort krijgt, ‘één van haar ouders verliest’. Dat betekent in de praktijk dat de tweede moeder haar rechten verliest als de eerste overlijdt, dat zij zonder de eerste nooit toestemming kan geven als haar kind een operatie moet ondergaan, hoe dringend dat ook mag zijn.

Niet opgelost

Kalina zei ook dat de kwestie nog altijd niet is opgelost, ook niet nadat het Europese Hof een jaar geleden bepaalde dat Sara een Bulgaarse identiteit moet krijgen. De kwestie wordt nu weer uitgevochten voor de hoogste Bulgaarse rechter.

Deniza Lyubenova, de advocaat van het stel, kent in Bulgarije alleen al tien gelijksoortige kwesties. Ze weet ook van andere zaken in Roemenië, Litouwen, Letland, Polen en Slowakije. Het Europese Hof oordeelde in juni van dit jaar dat ook de Poolse baby Sofia, met twee moeders, recht heeft op een Pools paspoort.

Twee Nederlandse Europarlementariërs, Kim van Sparrentak van GroenLinks en Catharina Rinzema van de VVD, drongen er gisteren bij de Europese Commissie op aan zich in te spannen om kwesties als deze op te lossen. “Het kan toch niet zo zijn dat we in Europa wel hebben geregeld hoe groente zonder problemen tussen landen kan bewegen, maar dat sommige mensen niet de vrijheid hebben om te reizen”, zei Van Sparrentak.

Lees ook:

Twintig jaar homohuwelijk: ‘Het heeft veel voordelen om niet hetero te zijn’

Jessica van Geel en Robbert Blokland, allebei gelukkig gay getrouwd, schreven ter ere van twintig jaar homohuwelijk het boek: Als je maar gelukkig bent. Het is vooral een vrolijk boek, hoewel het ook duidelijk maakt dat het geluk voor homo’s in een heterowereld nog altijd niet vanzelfsprekend is.