Rusland valt Oekraïne van drie kanten aan. Wat gebeurde er vannacht?

Was de hoop van enkele optimisten nog dat Poetin het alleen bij de erkenning van de toch al afvallige volksrepublieken Donetsk en Loegansk zou houden; nu lijkt de dreiging voor Kiev groter dan verwacht. In heel Oekraïne zijn donderdag, in de vroege ochtend, explosies, raketinslagen en geweervuur gemeld.

In de Oekraïense hoofdstad Kiev werden in de nacht van woensdag op donderdag de schuilkelders opgezocht, en ook in Lviv – de stad waar meerdere landen hun ambassades naartoe hebben verplaatst – ging het luchtalarm af. De Oekraïense grensbewaking meldt te zijn bestookt met geweer- en artillerievuur aan de grens met Wit-Rusland, Rusland én de Krim, waarmee het land dus in feite van drie kanten wordt aangevallen.

In kustplaats Marioepol klonken explosies, alsook in het tegen het westen van de Krim gelegen Odessa, en in Charkov, de tweede stad in het land, gelegen in het noordoosten nabij de grens met Rusland. CNN citeerde donderdagochtend ambtenaren binnen het Oekraïense ministerie van binnenlandse zaken; er zouden al honderden doden zijn gevallen. De Oekraïense regering zelf liet even na achten weten dat er zeven slachtoffers zijn gevallen.

Toespraak Poetin

Tegen vier uur ’s nachts (Nederlandse tijd) verscheen de Russische president Vladimir Poetin plots op de Russische staatstelevisie. Tijdens een onaangekondigde toespraak riep hij de Oekraïners op om met onmiddellijke ingang de wapens neer te leggen. Even daarna werden er explosies gemeld in de Oekraïense hoofdstad Kiev.

Poetin zei dat zijn land een ‘een speciale militaire operatie’ zou uitvoeren in de Donbasregio, die eerder deze week door hem als onafhankelijk werd erkend. Ook waarschuwde hij het Westen onmiddellijk te zullen reageren op buitenlandse bemoeienis, die ‘consequenties zal hebben zoals de wereld die nog nooit heeft gezien’.

Oekraïne meldde niet lang na de toespraak dat Rusland een ‘volledige oorlog’ is begonnen, waarop president Zelenski een staat van beleg uitriep. Volgens Zelenski werden donderdagochtend overal in zijn land militaire doelen bestookt. Rusland meldde later op de ochtend dat de Oekraïense luchtmacht en luchtverdediging al zouden zijn uitgeschakeld.

‘Duistere dag voor de wereld’

Overal ter wereld is ontzet gereageerd op de Russische invasie – westerse leiders tuimelden donderdagochtend over elkaar heen met veroordelingen van de Russische agressie in een soeverein land. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz sprak van een duistere dag voor de wereld. De Nederlandse defensieminister Kajsa Ollongren noemde de aanval ‘een illegale daad van agressie met ernstige gevolgen’.

De vraag is wat het Westen kán doen. Oekraïne vraagt om wapenhulp en ‘verwoestende sancties’, Zelenski lijkt te weten dat de vraag om directe militaire assistentie zinloos is. Weinig landen zullen bereid zijn om een militaire confrontatie met Rusland aan te gaan, daarmee zou het conflict alleen maar escaleren. Zelenski hoopt dat de wereld zich verenigt tegen Rusland, en het met economische sancties – zoals het compleet buitensluiten van Rusland in de wereldhandel – op de knieën krijgt.

De VS en EU hebben direct dergelijke sancties aangekondigd. Zo blokkeerde Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, de toegang voor Russische banken tot de Europese markt. Ook worden Russische tegoeden in de EU bevroren. Duitsland, dat eerder de certificering van gasleiding Nord Stream-2 opschortte, noemt het onderhandelen over nieuwe gascontracten met Rusland op dit moment ‘ondenkbaar’, maar zulke vergaande economische sancties kunnen terugslaan op landen zelf. De gasprijs schoot vanochtend met 27 procent omhoog.

Lees ook:

Hoe kon het zover komen?

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne in zeven vragen en antwoorden.

Onze belangrijkste verhalen over het Oekraïneconflict leest u hier.