Brazilië
Roep om straf voor Braziliaanse ex-president Bolsonaro
Alle bestormers van het Congres van Brazilië en hun opdrachtgevers moeten worden bestraft. Dat zei president Luiz Inácio Lula da Silva in een reactie op de aanval op het machtscentrum van het land.
Ondertussen dringen Amerikaanse congresleden aan op de uitzetting van oud-president Jair Bolsonaro uit de Verenigde Staten, waar hij nu verblijft.
Honderden aanvallers bestormden zondagmiddag het Congres, het Hooggerechtshof en het presidentiële paleis in de hoofdstad Brasília en richtten daar voor miljoenen euro’s schade aan door het interieur te vernielen. Aan het eind van de dag waren er volgens de gouverneur van Brasília, Ibaneis Rocha, ruim vierhonderd mensen opgepakt.
De politie in Brasília kreeg desondanks scherpe kritiek op haar lakse optreden. President Lula kondigde aan dat de agenten die in gebreke zijn gebleven juridisch zullen worden vervolgd. De gouverneur bood zijn excuses aan en ontsloeg zijn secretaris van veiligheid Anderson Torres, die de politie aanstuurt. Tegen Torres is ook een juridisch onderzoek ingesteld.
Zowel hij als de gouverneur worden als aanhangers van oud-president Bolsonaro beschouwd. Lula kondigde aan dat de federale regering tot het eind van deze maand de verantwoordelijkheid voor de veiligheid in Brasília overneemt.
Politie keek toe bij bestorming
De aanhangers van Bolsonaro erkennen diens verkiezingsnederlaag nog steeds niet en bivakkeerden de afgelopen maanden bij kazernes. Ze wilden het leger oproepen te voorkomen dat Lula zou worden geïnaugureerd. De inauguratie had plaats op 1 januari.
Afgelopen week begon de politie met het ontmantelen van de kampementen, maar lang niet alle Bolsonaro-aanhangers lieten zich wegjagen. Voor de bestorming van zondag circuleerden er videobeelden van Bolsonaro-aanhangers die geëscorteerd door politieagenten op weg waren naar de regeringsgebouwen in Brasília. Toen de bestorming begon, keken politieagenten toe en ze spraken met de aanvallers.
Pas na enkele uren ging de politie tot ontruiming over, de drie gebouwen waren toen al geplunderd door de aanvallers. Het kostte de agenten uren om de situatie meester te worden.
Juridische onschendbaarheid opgeheven
Bolsonaro reisde enkele dagen voor de inauguratie van Lula naar Orlando in de Amerikaanse staat Florida. Braziliaanse media schreven dat advocaten hem dat hadden geadviseerd, omdat hij in zijn laatste dagen als president nog juridische onschendbaarheid genoot. Bolsonaro is aangeklaagd wegens nalatigheid bij de bestrijding van het coronavirus, en omdat hij politieonderzoek naar corruptie van zijn oudste zoon probeerde de beïnvloeden. Nu hij geen president meer is, is hij zijn onschendbaarheid kwijt.
Bolsonaro trok nog voor de verkiezingen de betrouwbaarheid van het Braziliaanse kiessysteem in twijfel. Na de door Lula nipt gewonnen verkiezingen weigerde hij de overwinning te erkennen en Lula te feliciteren. Zo werkte hij volgens politieke commentatoren de protesten van zijn aanhangers in de hand.
Onder anderen de Democraten Alexandria Ocasio-Cortez en Joaquim Castro drongen erop aan om Bolsonaro de VS uit te zetten. ‘Bijna op de dag af twee jaar geleden werd het Amerikaanse Capitool aangavellen door fascisten, we zien buitenlandse fascisten hetzelfde proberen te doen in Brazilië’, schreef Ocasio op Twitter. ‘We moeten solidair zijn met de democratisch gekozen regering van president Lula. De Verenigde Staten moeten ophouden met Bolsonaro een heenkomen te verlenen in Florida.’
Ook president Biden van de Verenigde Staten en de Franse president Macron verklaarden snel hun onvoorwaardelijke steun aan Lula. Bolsonaro veroordeelde de aanvallen uiteindelijk na zes uur en wees de verantwoordelijkheid ervoor van de hand.
Hof laat zich niet intimideren
De voorzitter van het Braziliaanse Hooggerechtshof Rosa Weber schreef in een verklaring dat het Hof zich niet laat intimideren door de aanvallers en dat alles in het werk zal worden gesteld om hen op te sporen en berechten. Op Whatsapp en Telegram circuleerden vorige week berichten waarin Bolsonaro-aanhangers een busreis naar Brasília werd aangeboden met overnachting en eten en drinken. Volgens het Hof is het belangrijk de financiers van de aanvallen te vinden.
Brazilianen deelden op de sociale media talloze foto’s van de aanval, de verwoesting van de gebouwen en de aanvallers zelf.
Specialisten op het gebied van extreemrechts waarschuwen ervoor dat aanhangers van Bolsonaro ook in andere steden kunnen toeslaan. De eerste meldingen kwamen gisteren al uit ’s lands grootste stad Sao Paulo, waar de gouverneur ijlings de beveiliging van het regeringspaleis liet versterken. In Manaus in de Amazone en Duque de Caxias vlakbij Rio de Janeiro zouden Bolsonaro-aanhangers van plan zijn de toegang tot olieraffinaderijen te blokkeren om de olievoorziening te saboteren. Uit de zuidelijke deelstaat Santa Catarina kwamen meldingen dat er wegen waren geblokkeerd.
Tegenstanders van Bolsonaro hebben in verschillende steden tegendemonstraties voor maandag aangekondigd om de regering van Lula en de democratie te verdedigen.
De Braziliaanse oud-president Jair Bolsonaro heeft zondagavond (lokale tijd) op Twitter de bestorming van verschillende Braziliaanse overheidsgebouwen veroordeeld. Hij ontkende dat hij iets te maken had met de ongeregeldheden.
“Vreedzame protesten zijn onderdeel van democratie. Maar het plunderen en binnendringen van overheidsgebouwen zoals vandaag is gebeurd, net als in 2013 en 2017 door links, vallen daar niet onder”, aldus Bolsonaro. Hij schreef ook dat hij zich als president altijd aan de grondwet heeft gehouden en democratie, transparantie en vrijheid altijd heeft gerespecteerd en verdedigd.
Lees ook:
Bolsonaro maakt met vertrek naar VS tegenstrijdige gevoelens los
Hoon, kwaadheid en opluchting. Dat zijn de gevoelens van Brazilianen over het vertrek van president Jair Bolsonaro naar Orlando in de Amerikaanse staat Florida.
