Respect en ontroering in de Sint-Pieter voor de overleden voormalige paus Benedictus. ‘Hij was als een vader voor me’

“Ik denk dat we nu stil moeten zijn”, zegt de Amerikaan Tom Cole zachtjes tegen zijn echtgenote Janis wanneer het stel door de enorme deur van de Sint-Pieter stapt. Eenmaal in de immense basiliek kijkt het echtpaar uit Seattle eerbiedig vooruit, naar de plek achterin waar emeritus paus Benedictus XVI ligt opgebaard.

De Amerikanen laten zich meevoeren in de gestage stroom mensen die de voormalige kerkleider, die op 31 december overleed, dinsdagochtend een laatste groet komen brengen. Tom en Janis Cole schuifelen vooruit, tussen de dranghekken, steeds dichter naar het lichaam van de gepensioneerde paus. “Dit maak je maar één keer in je leven mee”, fluistert Janis Cole met glinsterende ogen. Haar echtgenoot: “Wij zijn niet bijzonder gelovig, maar omdat we toevallig een paar dagen in Rome zijn, willen we hem ons respect betuigen. Hij was een goede paus.”

Na een minuut of vijf nadert het stel het lichaam van Benedictus XVI. Hij ligt met zijn zwart geschoeide voeten naar de menigte toe, in het licht van een sterke lamp. Hij draagt een mijter en is gekleed in het rood en goud. Tussen zijn vingers is een rozenkrans te zien. Verder zijn er geen pauselijke parafernalia te bekennen. Het gezicht van Joseph Ratzinger, zoals de Duitse paus emeritus heette, doet denken aan een wassen beeld.

Snel nog even een foto

Aan weerskanten brandt een kaars en staan twee Zwitserse gardisten in hun kleurige uniformen doodstil de wacht te houden. “Avanti!” manen de bewakers in hun zwarte pakken. “Vooruit, doorlopen”. Het is niet de bedoeling dat er foto’s worden genomen, maar bijna iedereen doet dat toch even snel – en krijgt een strenge blik van de bewakers.

Het echtpaar uit Seattle is onderdeel van een grote mensenmassa die dezer dagen door de controlepoortjes en over het Sint-Pietersplein krioelt. Op maandag kwamen volgens het Vaticaan 65.000 mensen naar de opgebaarde paus. In de kerk vertelt een bewaker dat er deze dinsdag mogelijk zo’n dertigduizend mensen afscheid komen nemen, en dat woensdag, de dag voordat Benedictus wordt begraven, waarschijnlijk de drukste dag wordt.

De meesten die zich in de rij voor de Sint-Pieter aansluiten, lijken net als het echtpaar Cole in Rome op vakantie te zijn en deze unieke gebeurtenis niet te willen missen. Dat geldt ook voor Giuseppe Siciliano en Claudia Galatello. De twee Siciliaanse twintigers zijn in de Italiaanse hoofdstad om de jaarwisseling te vieren.

“We kwamen hier aan op 31 december, zijn sterfdag. We hoorden toen ook de bellen hier luiden. Dat was zo’n triest moment”, vertelt Galatello. Haar vriend zegt diep onder de indruk te zijn van de sfeer in de basiliek, en ook van Benedictus omdat die in 2013, geheel tegen de pauselijke traditie in, aftrad. “Hij was een groot theoloog”, meent Siciliano. “En hij keek vooruit. Toen hij zich zwak voelde, begreep hij dat het tijd was om met pensioen te gaan. Want de kerk heeft een krachtige leider nodig. Met die opmerkelijke stap kwam hij nóg dichter bij de gelovigen te staan. En door in het Vaticaan te blijven wonen, was hij zijn opvolger Franciscus tot steun; die voelde zich daardoor vast minder alleen. Het is die nederigheid waar deze menigte Benedictus voor komt bedanken.”

Het Siciliaanse stel blijft nog even achterin de basiliek hangen. “Dit is zo ontroerend”, zegt Claudia Galatello. “Echt, ik heb kippenvel.”

Grijze, plastic stoelen

Ook de Spaanse non Mariadigna Diaz, die in Rome woont, heeft moeite om het pand te verlaten. Ze staat hier al een hele tijd tegen een dranghek geleund, vertelt ze. “Ik heb al een kruis geslagen, maar ik kan me maar niet van Benedictus losmaken. Hij was als een vader voor me, een herder die probeerde onze harten met God te vullen. Zijn blik was zo bijzonder: die drong recht bij je binnen. Ook na zijn aftreden bleef hij de kerk met zijn geloof steunen. Zo mooi. Maar nu moet ik echt weg”, verontschuldigt ze zich terwijl ze op haar horloge wijst. “Ik kom vast en zeker donderdag terug, voor de begrafenis.”

Eenmaal weer buiten zien de bezoekers hoe het grote Sint-Pietersplein vol met grijze plastic stoelen komt te staan. Bij de uitvaart, waar paus Franciscus de mis zal opdragen, worden zestigduizend gelovigen verwacht. Het Vaticaan meldt dat het een plechtige en sobere uitvaart zal zijn, want dat is wat Benedictus wilde. Er zijn alleen vertegenwoordigers van Italië en Duitsland uitgenodigd, maar Italiaanse media melden dat onder anderen de presidenten van Polen en Portugal op persoonlijke titel aanwezig zullen zijn, net als de koning en koningin van België.

Lees ook:

Benedictus XVI (1927-2022): omstreden paus brak met een traditie van eeuwen

De afgetreden paus Benedictus XVI is zaterdag overleden, laat het Vaticaan in een verklaring weten. Misbruikschandalen, intriges in het Vaticaan en een botsing met de islamitische wereld: paus Benedictus XVI bleef weinig bespaard. Maar na zijn aftreden groeide de waardering voor zijn pontificaat.