Republikeinen te verdeeld om voorzitter Huis van Afgevaardigden te kiezen

Kevin McCarthy had zijn spullen al naar de voorname vertrekken van de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden laten brengen. Maar bij de eerste stemming in het Huis van Afgevaardigden in nieuwe samenstelling, met een Republikeinse meerderheid, haalde de fractievoorzitter van die partij het niet. Bij de tweede ging het ook mis voor hem. Bij de derde hetzelfde verhaal. De openingsvergadering van het Huis werd daarna verdaagd tot woensdag, en Amerika ging de nacht in zonder een functionerende “Tweede Kamer”.

Het was de eerste keer in honderd jaar dat er meer stemmingen nodig waren om iemand voor die belangrijke post aan te wijzen. Normaal gesproken stellen beide partijen hun fractieleider kandidaat, en valt de voorzitterspost vrijwel automatisch toe aan de partij die de meerderheid heeft. De Grondwet schrijft dat overigens niet voor, die eist zelfs niet dat de voorzitter lid is van het Huis – als hij of zij maar een meerderheid achter zich heeft.

Eenmaal verkozen is de voorzitter van het Huis tweede in lijn van opvolging als de president overlijdt of wegvalt, na de vice-president. In de praktijk is belangrijker dat totdat de post is bezet, het Huis niet aan het werk kan. Want alleen de voorzitter kan de nieuwe leden beëdigen. Tot dat moment kan er nergens over worden gedebatteerd, kunnen commissies niet aan het werk en kunnen de verkozen leden zelfs geen gebruik maken van hun officiële @house.gov email adressen.

De voorzittersverkiezing liep daarmee uit op een misschien langdurige partij touwtrekken tussen de overgrote meerderheid van de Republikeinen, die McCarthy willen, en een groepje partijrebellen die hem verwijten dat hij de afgelopen jaren veel te slap oppositie heeft gevoerd tegen de Democraten en hun president Joe Biden.

Blokkeren

Zij konden zijn verkiezing blokkeren doordat de meerderheid die de Republikeinen in november vorig jaar veroverden maar klein is, zodat McCarthy in zijn gevecht om het voorzitterschap maar vier stemmen kon missen. Het werden er in de eerste stemming 19, in de tweede eveneens, en in de derde noemden zelfs 20 partijgenoten een andere naam.

De nieuwe voorzitter van het Huis, of het nu McCarthy wordt of een compromis-kandidaat, zoals de vaak genoemde Steve Scalise, of mogelijk zelfs de bij de rechtervleugel populaire Jim Jordan, zal telkens opnieuw last hebben van die diepe verdeeldheid. Als die op enig moment een wet aangenomen wil zien tegen de zin van de radicale minderheid, zal hij of zij de steun moeten zoeken van Democratische afgevaardigden, een politieke doodzonde.

En die kan hard worden afgestraft. Een van de concessies die McCarthy de afgelopen dagen deed in een poging de steun van de rebellen te krijgen, was dat voortaan vijf of meer leden van het Huis een voorstel tot afzetting van de voorzitter zouden mogen indienen. De afgelopen jaren mochten alleen fractieleiders dat doen.

Ook in 2015 al kandidaat

De verkiezing van dinsdag was McCarthy’s tweede poging Huis-voorzitter te worden. In 2015 leek hij de aangewezen kandidaat om John Boehner op te volgen, die vertrok, uitgeput door de voortdurende aanvallen vanuit de rechtervleugel van zijn partij. McCarthy bleek toen onvoldoende steun te hebben in de fractie.

In 2019 werd hij wel fractieleider, maar dat was nadat de Democraten de meerderheid in het Huis hadden veroverd, waardoor tot dinsdag Nancy Pelosi de voorzitter was. Ook de Democraten hadden slechts een kleine meerderheid, maar Pelosi had nooit te maken met het soort muiterij dat McCarthy dinsdag vooralsnog van zijn droombaan afhield.

Dinsdagavond werd door de Republikeinen wanhopig gezocht naar een uitweg uit de door hun verdeeldheid veroorzaakte impasse. McCarthy leek nog niet van plan zijn kandidatuur op te geven.