‘Psst... adressi kopen?’ De Georgische economie profiteert van Russische vluchtelingen

Als een roedel wolven die langzaam een prooi insluit, beweegt de groep vrouwen zich voor de gevel van het Paleis van Justitie in Tbilisi. Hun slachtoffers zijn de honderden mensen die al telefonerend documenten in plastic insteekmapjes in aktetassen proppen terwijl ze de ingang van het gebouw in het centrum van de Georgische hoofdstad inlopen. Een enkeling vloekt binnensmonds terwijl hij een kartonnen beker met dampende koffie tussen de tanden klemt en duidelijk maakt dat hij niets van de vrouwen wil weten.

Maar de vrouwen geven niet op. Als proppers op de boulevard van een zomerse badplaats achtervolgen ze hun potentiële klanten volhardend terwijl ze hen visitekaartjes in de handen duwen. “Adressi, adressi”, tetteren ze er steevast bij. Want dat is wat de groep van pakweg twintig vrouwen verkoopt: (post)adressen voor iedereen die in Georgië een bedrijf wil registreren.

Bureaucratische hand-en-spandiensten

Althans, dat is de voornaamste activiteit waar de vrouwen zich mee bezighouden, vertelt Teona Beridze voor het Paleis van Justitie waar eveneens de gemeenteloketten zitten die gaan over het kadaster, bedrijfsregistratie en andere bureaucratische zaken. Zij en haar handlangers fungeren als tussenpersonen voor iedereen die het ingewikkeld of tijdrovend vindt om zelf naar de overheidsloketten te stappen om papierwerk op orde te krijgen. Van taxaties tot verblijfsvergunningen en van bedrijfsregistraties tot verkoopcontracten, het pakket van bureaucratische hand-en-spandiensten van Beridze en co. is breed.

“Maar we bemiddelen voornamelijk tussen buitenlanders die een zakelijk adres nodig hebben en huiseigenaren die bereid zijn hen te hosten”, vertelt de veertiger. De buitenlanders betalen Beridze zo’n 100 Georgische lari, grofweg 35 euro, in ruil voor een postadres dat noodzakelijk is om hier een bedrijf te starten. Aangezien niet elke huisbaas zijn woning als zakelijk adres wil laten gebruiken, zien veel buitenlanders zich genoodzaakt gebruik te maken van de diensten van Beridze die haar opbrengsten deelt met degene van wie ze het postadres verkoopt.

Georgiës bbp groeide door Russisch geld met 10 procent

Het is een aardige handel, zo meent de veertiger, al erkent ze dat de zaken de laatste tijd wat minder gaan. “Er komen nu rond de twintig mensen per dag, dat was een paar maanden terug een stuk meer”. Dat is niet verwonderlijk: haar clientèle bestaat voornamelijk uit Russen die de afgelopen maanden naar Georgië kwamen nadat ze hun thuisland ontvluchtten vanwege de oorlog in Oekraïne. En hoewel er nog dagelijks Russen arriveren, zijn de grote mensenstromen van een jaar geleden, toen de oorlog uitbrak, en het najaar, toen het Kremlin een mobilisatie afkondigde, inmiddels wel opgedroogd.

Toch spreken de cijfers boekdelen. Volgens de Georgische tak van ngo Transparency International registreerden tussen maart en september zo’n 9500 nieuwe Russische bedrijven zich in Georgië, tien keer meer dan in diezelfde periode het jaar ervoor. De in totaal meer dan 110.000 Russen die zich in het land vestigden, maakten volgens de Georgische centrale bank bovendien in een jaar tijd meer dan 2 miljard dollar over naar Georgische rekeningen, waardoor het bruto binnenlands product tussen januari en november met 10 procent steeg.

Digitale nomaden

Van de bijna 10.000 nieuwe Russische bedrijven die zich in Georgië registreerden, is zo’n 97 procent een eenmanszaak. Het gaat met name om mensen die werkzaam zijn in de IT-sector en vanuit Tbilisi hun werkzaamheden voortzetten. De koffiezaken en cafés in de hoofdstad zitten dan ook vol hippe types die achter hun MacBook als digitale nomaden websites bouwen, grafisch ontwerpen of programmeren.

Maar ook in de horeca van Tbilisi zijn de Russische ondernemingen alomtegenwoordig. Neem Artjom Grinevitsj die in maart vorig jaar Kosjini opende, een bar gelegen aan een van de met kasseien geplaveide kronkelstraatjes in het hoogste gedeelte van de oude stad. De bar richt zich vrijwel uitsluitend op de Russische vluchtelingen en expats die hier in het weekend drinken, dansen en karaoke-zingen, vertelt de 29-jarige ondernemer. Zittend in de serre die uitkijkt over stad en bergen, legt hij uit dat de keuze voor Georgië voor de hand lag.

Russische bubbel

“De bureaucratie stelt weinig voor. Het registratieproces kostte me een halve dag”, en dat ook nog eens op eigen kracht en zonder hulp van de vrouwen voor het Paleis van Justitie. “Sowieso zijn het ondernemings- en belastingklimaat hier erg vriendelijk”, doelt hij op het belastingtarief van 1 procent voor kleine ondernemingen met een jaarlijkse omzet van maximaal 175.000 euro. “Daarnaast heb je geen vergunning nodig om alcohol te schenken, dus je kunt zonder problemen een bar openen.”

Voorlopig ziet Grinevitsj zichzelf daarom nog wel in Georgië zitten. “Ik wil hier nog een paar jaar blijven. Inmiddels ben ik ook al bezig met een tweede zaak: een kleine concertzaal voor underground bandjes.” De financiering voor zijn nieuwe bedrijf heeft hij via Russische en Belarussische investeerders al rond. Wel is het zijn bedoeling om meer Georgiërs naar zijn zaken te trekken. “Nu leven veel Russen hier in een bubbel. Ze gaan naar hun eigen cafés, bars en restaurants. Ik wil via sociale media ook Georgiërs bereiken, zodat ik iets terug kan doen voor het land waar ik een nieuw leven opbouw.”

Lees ook:

Zorgen bij Georgiërs over enorme toestroom Russische vluchtelingen. ‘Ze gedragen zich alsof het hun thuis is’

Tienduizenden Russen streken sinds het begin van de oorlog neer in Georgië. Maar de Georgiërs zelf weten zich maar moeilijk een houding te geven tegenover de nieuwkomers.