Protesteren op z’n Libanees, ‘want feest is beter dan geweld’

Het Plein van de Martelaar in Beiroet wordt ’s avonds omgedoopt tot een technofeest. Aan de voet van de Mohammad Al-Amin moskee staan een paar versterkers op een podium. Honderden jongeren dansen met bier en peuk in de hand. Een man op een plastic stoeltje sabbelt tevreden aan zijn waterpijp terwijl hij het festivalterrein in zich opneemt. Het is Lowlands aan de Levant.

Op maandagavond kondigde de Libanese premier Saad Hariri een reeks hervormingen aan om de massademonstraties van de afgelopen dagen te sussen. Hij beloofde het salaris van parlementariërs en andere politici te halveren, de bankensector te hervormen en miljoenen dollars noodhulp aan arme gezinnen te geven. Maar na jaren wanbeleid, corruptie en schrijnende ongelijkheid zijn er maar weinig die hem geloven.

“Revolutie! Revolutie!” zingen de demonstranten terwijl ze dansend door de straten trekken. Auto’s mogen niet doorrijden totdat hun bestuurders uitstappen en ook een dansje doen. Een politieagent die de orde wil bewaren krijgt een knuffel en druipt weer af.

Chaos

“Deze chaos is de schoonheid van Beiroet”, zegt studente Yasmina Asmar lichtelijk aangeschoten. We protesteren op z’n Libanees, want feest is beter dan geweld.” Haar vriend knikt instemmend terwijl hij een teug bier neemt. “Niemand weet wat er gaat gebeuren. We hebben een revolutie, maar geen plan.”

Toch zit Rana Khoury de volgende ochtend in een café voor spoedoverleg met andere demonstranten. “Het is essentieel dat mensen het plein niet verlaten”, weet de activiste, die zich al jaren inzet tegen corruptie en nalatig stadsbestuur. “Maar daar heb je geen centraal leiderschap voor nodig. We hebben gedeelde eisen: het afreden van de regering en vervroegde verkiezingen. En organiseren, dat doen we via Facebook en WhatsApp.”

Juist die soepele onbestemdheid voorkomt volgens Khoury dat specifieke partijen de opstanden kunnen opeisen. In Libanon is dat van groot belang, want het politieke proces is vastgeroest in een strakke sektarische scheiding van christelijke, soennitische, sjiitische en andere groepen. Waar demonstranten bij eerdere protesten vooral achter hun eigen partijvlag aanliepen, verenigen zij zich nu achter de Libanese vlag.

Iedereen lijdt onder corruptie

Van de kritiek dat de protesten hier en daar wat weg hebben van een elitair feestje wil Khoury niets weten. Ze wijst er op dat de opstand zich ook buiten Beiroet verspreidt en zowel de allerarmsten als de middenklasse aantrekt. “Het heeft geen zin mensen op te delen in klassenhokjes”, reageert de activiste. “Of mensen nu straatarm zijn of nog een beetje geld hebben, iedereen lijdt onder de corruptie.”

Bovendien: waarom zouden de demonstranten geen feest mogen vieren? “Het brengt mensen bij elkaar”, aldus Khoury. “Sinds de burgeroorlog is ons verteld dat onze verschillen groter zijn dan onze overeenkomsten. De staat vernietigde de publieke ruimte zodat we niet met elkaar kunnen praten. Maar die publieke ruimte is nu van ons.”

Dat was ook gistermiddag duidelijk. Hoewel het aantal demonstranten na Hariri’s toespraak is afgenomen, blijft Beiroet voorlopig een festival. Grote delen van het rijke centrum zijn nog altijd afgezet. Op de stoep van sjieke zakenbanken zitten demonstranten in kringetjes. Een stokoude vrouw houdt een toespraak. Jongens met ontbloot bovenlijf zingen haar slogans na.

Afvalzakken

Even verderop maakt Rami Nasser het Plein van de Martelaar schoon. Samen met zijn familie heeft hij een ‘Green Tent’ opgezet, waar demonstranten afvalzakken en andere schoonmaakmiddelen kunnen ophalen. “Als de regering haar taken verwaarloost, doen we het zelf wel”, grijnst hij. “Dit protest gaat om burgerschap.”

Dat het na zonsondergang ook om feesten gaat, ziet Nasser net als Khoury eerder als een kracht dan als een zwakte. “In de eerste plaats gaat het erom dat mensen bij elkaar komen”, zegt hij. “Vervolgens zien mensen dat ze allemaal stromend water, voldoende elektriciteit en een schone lucht nodig hebben. Iedereen wil dat deze corrupte regering haar meest basale verantwoordelijkheden neemt.”

Gebeurt dat niet, waarschuwt Nasser, dan kan het feest snel voorbij zijn. “Als het moet zijn wij bereid hier te sterven”, zegt hij ineens. “Of de revolutie nu met of zonder geweld verloopt: het volk is ontwaakt en gaat hier niet meer weg.”

Lees ook:
Libanezen demonstreren weer massaal na belasting op WhatsApp

Tienduizenden Libanezen zijn zaterdag opnieuw de straat op gegaan om te betogen tegen de regering. Het was de derde dag van protesten tegen bezuinigingen, hoge werkloosheid, corruptie en belastingverhogingen, onder meer een heffing op telefoneren via WhatsApp.