Een antivaccinatiedemonstrant wordt aangehouden in het centrum van Moskou.

ReportageRusland

Protest tegen ‘gedwongen vaccinaties’ in Rusland. ‘Straks mag je je huis niet meer uit’

Een antivaccinatiedemonstrant wordt aangehouden in het centrum van Moskou.Beeld AP

Nu het aantal coronabesmettingen in Moskou snel stijgt, voeren de autoriteiten de vaccinatiedruk op. ‘Poetin had beloofd dat vaccinatie vrijwillig zou zijn.’

Geert Groot Koerkamp

Rode vlaggen wapperen in een zomers briesje. Een honderdtal mensen trotseert de verzengende hitte en verdringt zich rond Valeri Rasjkin. “President Poetin had beloofd dat vaccinatie alleen op vrijwillige basis mag plaatsvinden”, zegt het communistische parlementslid bozig vanonder zijn rode alpinopetje. “Nu zien we dat mensen worden gedwongen zich te laten inenten. Dat is een schending van de Grondwet!” Een instemmend gejuich stijgt op.

Een handvol politiemensen kijkt van een afstand toe. Iets verderop staan twee arrestantenwagens. Via een megafoon roept de politie de aanwezigen op afstand te houden en mondkapjes te dragen, wat door vrijwel alle aanwezigen wordt genegeerd.

Rasjkin (66) heeft hier in de openlucht een ‘ontmoeting met kiezers’ belegd om zijn ongenoegen te spuien over het vaccinatiebeleid in Rusland. Dat recht heeft hij als parlementariër en dus mag hij hier zelfs gebruikmaken van een geluidsinstallatie, een grote zeldzaamheid in een tijd waarin vrijwel alle politieke straatacties op voorhand zijn verboden.

Veel contact met anderen

“Wij zijn niet tegen vaccinatie, maar iedereen moet dat voor zichzelf kunnen bepalen”, betoogt Rasjkin. “U kunt zich niet voorstellen hoeveel mensen me hierover aanspreken. Zo massaal is dat maar een keer eerder gebeurd, toen de pensioenleeftijd werd verhoogd. ‘Ik word gedwongen me te laten vaccineren, maar dat wil ik niet, en dus word ik ontslagen’, schrijft iemand me. Een ander mag geen vakantie opnemen, wordt geweigerd in de polikliniek, of niet geopereerd. Als dat zo doorgaat, mag je straks niet meer de metro in, wordt je de toegang tot scholen ontzegd of mag je zelfs je huis niet meer uit.”

In het licht van de weer snel stijgende aantallen coronapatiënten eisen de Moskouse autoriteiten dat ten minste 60 procent van de mensen die beroepshalve veel contact hebben met anderen, wordt gevaccineerd, onder hen horecapersoneel, onderwijzers, bus- en taxichauffeurs. De operatie moet op 15 augustus zijn voltooid. Veel regio’s volgen het Moskouse voorbeeld. De opgelegde vaccinatie leidt plaatselijk tot rijen voor vaccinatiepunten, maar stimuleert ook de handel in vervalste inentingscertificaten. Minister voor volksgezondheid Michail Moerasjko heeft ook studenten gemaand zich voor half juli te laten prikken, zodat in september de colleges ‘zonder haperingen’ kunnen beginnen. Of dat ook betekent dat studenten zonder bewijs van inenting straks niet worden toegelaten tot de collegebanken, liet hij in het midden.

Tot dusverre was de animo onder Russen zich te laten inenten opvallend gering. Slechts 11 procent is volledig gevaccineerd, beduidend minder dan in de meeste Europese landen. Dat komt deels door twijfel over de kwaliteit van de Russische vaccins, zelfs al zijn enkele daarvan ook internationaal geprezen voor hun effectiviteit. Het Kremlin heeft de argwaan zelf in de hand gewerkt, door vorig jaar al een vaccin te presenteren nog voordat de vereiste testprocedure was afgerond. Recentelijk is ook gebleken dat gegadigden in plaats van het gewenste Spoetnikvaccin een alternatief kregen ingespoten, waarvan de werking niet is aangetoond.

Vooral de laatste weken en dagen neemt het aantal coronagevallen explosief toe, het dagelijkse aantal doden is nu zelfs hoger dan ooit. In Moskou ging het zondag om 144 sterfgevallen door het coronavirus.

Geringe vaccinatiebereidheid

De overheid wijt dat aan de geringe vaccinatiebereidheid van de burgers, maar heeft zelf sinds vorig voorjaar weinig gedaan om de verspreiding van het virus tegen te gaan. Vrijdag nog vond in Sint-Petersburg met officiële goedkeuring een jaarlijks festival plaats ter afsluiting van de middelbare school, waar tienduizenden jongeren in dichte drommen op straat feestvierden, zonder enige afstand te houden en vrijwel overal zonder mondkapjes. Juist in Sint-Petersburg grijpt het coronavirus nu sneller om zich heen dan waar ook in Rusland.

Nieuwe beperkingen moeten helpen de derde coronagolf te bedwingen. Kinderspeelplaatsen zijn gesloten en vanaf 28 juni gaat de horeca in Moskou op slot voor wie geen speciale QR-code heeft, als bewijs van vaccinatie of een negatieve coronatest. De populaire Kozlov-jazzclub in Moskou heeft daarom besloten in twee zalen simpelweg geen eten of drinken meer te serveren tijdens concerten. “Een andere optie is er niet”, concludeert artdirector Araik Okapjan. Gewoon luisteren naar muziek is zonder QR-code namelijk nog wel toegestaan, mits het aantal gasten de 500 niet overschrijdt.

Op het Poesjkinplein raken de gemoederen intussen snel verhit – en niet alleen door de ongewoon hoge temperaturen. “We worden in een elektronisch concentratiekamp gedwongen”, roept communiste Nina Ostanina. “Wij zijn tegen de segregatie van de samenleving”, zegt Vladimir Sjtsjerbak, lid van een organisatie die zich ‘Ouders van Moskou’ noemt. “Laten we alle instellingen boycotten die bij de ingang een QR-code eisen.” Andere aanwezigen zeggen stellig te geloven dat het coronavirus door Bill Gates is uitgevonden om de wereldbevolking in te dammen. Aan het slot van de bijeenkomst worden enkele deelnemers alsnog aangehouden.

Lees ook:
Russisch vaccin Spoetnik V was een spoedklus, maar blijkt zeer effectief

De argwaan die er was over vroeg gejuich in Rusland is weg nu de testresultaten van Spoetnik V zijn gepubliceerd.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden