Portugal maakt einde aan ‘gouden visum’-regeling

De komst van rijke buitenlanders naar Portugal bracht de overheid veel geld op, maar daardoor raakte ook de woningmarkt oververhit.

Portugal gaat een einde maken aan de controversiële ‘gouden visum’-regeling. Die maakt het mogelijk voor burgers van buiten de Europese Unie om een verblijfsvergunning te krijgen in Portugal in ruil voor een investering van boven de 500.000 euro in het land of het kopen van vastgoed. Zo kunnen zij uiteindelijk op gemakkelijke wijze een Portugees paspoort verkrijgen en daarmee toegang tot het Schengengebied.

Het programma bracht veel geld in het overheidslaatje, maar weegt uiteindelijk niet op tegen de negatieve bijwerkingen. Daarom komt er een einde aan de controversiële regeling.

Rijke Chinezen

De Portugese regering begon het goudenvisumprogramma in 2012 en trok daarmee veel rijke buitenlanders aan, onder wie veel Chinezen. Zij hoefden daarvoor slechts zeven dagen per jaar in Portugal te verblijven en zo konden ze na vijf jaar een Portugees paspoort krijgen en daarmee EU-burger worden. De overheid verdiende in de afgelopen tien jaar goed aan het programma: de rijke buitenlandse inwoners brachten zo’n 6,8 miljard euro aan nieuwe investeringen met zich mee, vooral in de vastgoedmarkt.

Die is nu door hun komst juist oververhit geraakt, waardoor de huizen onbetaalbaar zijn geworden voor veel Portugese inwoners - meer dan 50 procent van de Portugese beroepsbevolking moet rondkomen van zo’n 1000 euro per maand.

Huurwoningen ook onbetaalbaar

Premier António Costa wil de regeling afschaffen om zo “de speculaties in vastgoed te bestrijden”. De huizenprijzen zijn in de afgelopen jaren vooral sterk toegenomen in Lissabon en Porto, maar ook in andere delen van het land zijn de problemen zichtbaar. En het betreft niet alleen de koopwoningen; ook huurwoningen worden snel onbetaalbaar voor de gewone burgers. Zo stegen in 2022 de huurprijzen in Lissabon met 37 procent ten opzichte van het jaar daarvoor.

Veel huurwoningen worden gebruikt voor tijdelijke verhuur aan toeristen, waardoor een groot deel van de woningen niet permanent bewoond wordt. Door het opdrijven van de huizenprijzen worden volgens de sociaal-democratische regering niet alleen de lagere inkomens, maar ook de middenklasse geraakt. Uit een recent onderzoek van de Universiteit van Lissabon blijkt dat 90 procent van de Portugezen vindt dat er sprake is van een woningcrisis.

Premier Costa maakte vorige week bekend dat er meer maatregelen zullen volgen. Zo worden ook geen nieuwe Airbnb-vergunningen meer uitgegeven of andere tijdelijke huurovereenkomsten. Ook wil de regering woningen huren van private partijen en die vervolgens voor langere tijd doorverhuren aan inwoners. Daarnaast wil zij ook meer sociale huurwoningen gaan bouwen.

Vrijgesteld van belasting

Toch is de vraag of de maatregelen voldoende zijn om de woningmarkt af te koelen. Zo verwelkomt Portugal nog altijd buitenlanders met hoge inkomens, de digital nomads, die vanuit Portugal werken en uitgezonderd worden van het betalen van belasting.

Het tij lijkt met al deze maatregelen wel te keren voor de groep rijke buitenlanders die toegang wil tot de EU met hun investeringen. Ierland, dat eveneens een goudenvisumregeling heeft, kondigde begin deze maand ook al aan dat er een einde komt aan dat beleid.

Daarmee wordt het aantal EU-landen dat zulke programma’s aanbiedt steeds kleiner (dit zijn onder andere Malta en Spanje), terwijl de druk om deze te stoppen groter wordt. Niet alleen vanuit de lokale bevolking, maar ook vanuit de EU. De Europese Commissie dringt al langere tijd aan bij de lidstaten om de handel in verblijfsvergunningen voor rijke buitenlanders aan banden te leggen.

Lees ook:

Vooral Russen krijgen via Malta een Europees paspoort

Malta probeert de economie een oppepper te geven door paspoorten te verkopen aan rijke Russen en Saudiërs, en dat lukt heel aardig. Maar de ‘gouden visa’ trekken wel fout geld aan, en de huizenmarkt op het eiland raakt oververhit.