Verenigde Staten
Politie en FBI voor de rechter om moord Malcolm X
Speelde de Amerikaanse politie een rol bij de moord op de zwarte burgerrechtenactivist Malcolm X? Zijn familie wil in een rechtszaak genoegdoening.
Precies 58 jaar na de moord op de zwarte voorman Malcolm X hebben twee van zijn dochters bekendgemaakt dat ze een aantal overheidsinstanties gaan aanklagen. Ze eisen een schadevergoeding van honderd miljoen dollar van onder andere de CIA, de FBI en de politie van New York. Die zouden hebben samengezworen om de moord op Malcolm X te beramen, dat plan hebben uitgevoerd en het bewijs hebben verdoezeld, aldus Ilyasah Shabazz, die haar vader als meisje van twee met eigen ogen vermoord zag worden.
Malcolm X werd op 21 februari 1965 vermoord tijdens een bijeenkomst in New York. Sindsdien is hij in de Amerikaanse verbeelding blijven voortleven als de man die een stem gaf aan de onvrede onder de zwarte Amerikaanse bevolking. De discussie over de toedracht van zijn liquidatie is in al die jaren niet verstomd.
Voor de liquidatie werden drie mannen veroordeeld. Ze waren aanhangers van de Nation of Islam, een radicale burgerrechtenbeweging van zwarte Amerikaanse moslims. Malcolm X maakte er carrière als woordvoerder. Een jaar voor zijn dood brak hij met de beweging. In dat laatste jaar zwakte hij zijn radicale retoriek ook wat af, en probeerde hij een eigen organisatie van de grond te krijgen.
Twintig jaar onterecht vast
De politie en de veiligheidsdiensten lieten de moordplannen door de Nation of Islam op hun beloop, claimde historicus Manning Marable, die in 2011 een veelgeprezen biografie over Malcolm X schreef. Daarvoor kreeg hij allerlei geheime documenten over politie-infiltranten binnen de zwarte organisaties boven water. Marable concludeerde dat wetshandhavers ‘terughoudend waren’ om dreigingen ten opzichte van Malcolm X te onderzoeken. “Er heerste de mentaliteit dat men een liquidatie wilde”, citeert hij een voormalig agent.
Marable schreef ook dat twee van de drie veroordeelden ten onrechte vastzaten. Op initiatief van de openbaar aanklager in New York is de claim een paar jaar geleden juridisch onderzocht, waarna werd toegegeven dat er sprake was van een rechterlijke dwaling. De mannen zaten daardoor zo’n twintig jaar onterecht vast.
Brief van een voormalig agent
De speculatie over de toedracht van de liquidatie is de afgelopen jaren toegenomen, onder meer door een Netflix-documentaire uit 2020. Daarna, in 2021, gaf de familie een brief van een voormalige undercoveragent vrij. Die zou net voor zijn dood bekend hebben dat de FBI en de politie een actieve rol hebben gespeeld bij het beramen van de aanslag.
“De rechtszaak gaat niet alleen over de mensen die de trekker overhaalden”, zei de advocaat van de familie op woensdag, “maar ook over diegenen die met hen samenspanden.”
Lees ook:
‘Het Amerikaanse rassenvraagstuk draait uiteindelijk om sociale klasse’
In ‘I Am Not Your Negro’ portretteert Raoul Peck zijn jeugdheld, de Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin. Het is een unieke beschouwing van het Amerikaanse rassenvraagstuk.
