Russische exclave

Polen treitert Rusland met naamswijziging Kaliningrad

De Poolse grens met Kaliningrad, hier te zien in de plaats Szczurkowo, is afgesloten met scheermesjesdraad. Beeld Ekke Overbeek
De Poolse grens met Kaliningrad, hier te zien in de plaats Szczurkowo, is afgesloten met scheermesjesdraad.Beeld Ekke Overbeek

Wie vanuit Polen de aangrenzende Russische exclave Kaliningrad in wil, stuit op problemen: de grens zit potdicht en bovendien bestaat Kaliningrad niet meer.

Ekke Overbeek

De Russische exclave Kaliningrad heet sinds vorige week in het Pools officieel Królewiec. Reden: de Russische communist Michail Kalinin, naar wie Kaliningrad is vernoemd, was volgens de Polen een misdadiger. Hij wordt medeverantwoordelijk gehouden voor de executie van duizenden Poolse krijgsgevangenen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Tegelijkertijd is Polen begonnen de grens met Kaliningrad/Królewiec te versterken. Militairen zijn in het oosten begonnen met het uitrollen van 210 kilometer scheermesjesdraad. Ergens in de komende weken bereiken ze het punt waar de grens eindigt in de Oostzee.

Humanitaire crisis

Volgens de Poolse regering wil Moskou hier net zo’n humanitaire crisis veroorzaken als aan de grens met Wit-Rusland, waar sinds 2021 migranten uit Afrika en Azië proberen de Europese Unie binnen te komen. Aan de grens met Wit-Rusland is een vijf meter hoog hek met prikkeldraad verrezen.

Er dreigt een nieuwe ‘bestorming’ vanuit het noorden, waarschuwde Krzysztof Sobolewski, secretaris-generaal van regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid in oktober vorig jaar. “We moeten onze troepen versterken aan de grens met Kaliningrad.” Inmiddels dus aan de grens met Królewiec.

Op de Poolse versie van Google-maps is Kaliningrad al afgeschaft. Ook op verkeersborden zal binnenkort ‘Królewiec’ verschijnen. Litouwen sloot zich aan bij het Poolse initiatief. Hier staat de naam ‘Karaliaucius’ al langere tijd naast ‘Kaliningrad’ op de wegbewijzering. De Russische exclave Kaliningrad ligt ingeklemd tussen Polen en Litouwen, beide lid van de EU en de Navo.

Königsberg, Koningsbergen, Królewiec

Tot 1945 was Kaliningrad Duits en heette Königsberg – Koningsbergen in het Nederlands, Królewiec in het Pools. Na de verovering door het Sovjet-leger werd de Duitse bevolking verdreven en de stad geannexeerd door de Sovjet-Unie.

Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov noemde het Poolse besluit om de naam Kaliningrad te schrappen ‘waanzin’. De Russische oud-president Dmitri Medvedev sloeg een ironische toon aan: ‘Poolse russofoben willen iedereen geschiedenis bijbrengen’, twitterde hij. ‘Dan is er dus ook geen Gdańsk meer maar Danzig, geen Szczecin maar Stettin, geen Poznań maar Posen en geen Wroclaw maar Breslau.’

Zout in Poolse wonden

Met deze opsomming van Duitse namen voor Poolse steden probeerde Medvedev zout in Poolse wonden te wrijven. De genoemde steden waren net als Kaliningrad ooit Duits. De meeste werden Pools toen Sovjet-dictator Stalin heel Polen naar het westen verschoof en zelf Oost-Polen inpikte.

Volgens Medvedev moet de naam ‘Polen’ ook van de kaart verdwijnen. ‘Niks geen ‘Polen’, maar ‘prinsdom Warschau’ of ‘het Poolse Koninkrijk’, als onderdeel van de Russische Federatie, de opvolger van het Russische Imperium’, aldus Medvedev met een verwijzing naar negentiende-eeuwse benamingen, toen een groot deel van Polen was geannexeerd door Moskou.

null Beeld Ted du Bois
Beeld Ted du Bois

Lees ook:

Kwamen de Russen maar terug, aldus de Poolse grensbewoners

De Oekraïense oorlog heeft in Polen de angst voor Rusland tot nieuwe hoogte opgedreven. Maar aan de Pools-Russische grens klinkt ook een ander geluid: ‘Kwamen de Russen maar terug’.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden