Plotse Duitse weerstand tegen Europese autowet zet Green Deal onder druk

Duitsland blokkeert een Europees verbod op de verkoop van auto’s met benzinemotoren en schept daarmee een precedent dat zijn weerga niet kent. Het is nog nooit eerder voorgekomen dat een land, zeker niet van Duitse omvang, in de laatste fase van het Europese wetgevingsproces plotseling van standpunt veranderde. Mocht dat blijken te kunnen, is er een nieuwe mogelijkheid ontstaan om Europese wetten te vertragen. Die kan ook volgende klimaatwetten doen stagneren.

Een week geleden leek nog niets in de weg te staan van invoering van het verbod op de verkoop van auto’s met benzinemotoren vanaf 2035. De lidstaten hadden voor het plan van de Europese Commissie gestemd, het Europees parlement ook. Er restte nog één puur formele handtekeningenronde van de 27 Europese landen.

Synthetische brandstoffen

Maar plotseling wilde Duitsland niet meer. En in de slipstream van Duitsland volgden meer landen. Nu lijken er zeker vijf EU-landen te zijn die een blokkade opwerpen. Dat hebben ze nog niet officieel gedaan – de vergadering waarop dinsdag de nieuwe regels zouden worden goedgekeurd, is vervallen. In plaats daarvan is een nerveus heen-en-weer gepraat gekomen waarvan nog niemand weet wat de uitkomst zal zijn.

De kwestie gaat om zogenaamde ‘e-fuels', synthetische brandstoffen. Daar gelooft de Duitse liberale FDP, een partner in de Duitse regeringscoalitie, heel sterk in. Die partij wil graag dat auto’s die rijden op die brandstoffen na 2035 nog wel gemaakt mogen worden.

E-fuels zijn brandstoffen die worden gemaakt van waterstof in combinatie met koolstof die uit de atmosfeer wordt opgevangen. De Europese Commissie vindt dat ze geen plaats hebben in het autoverkeer. “In geen enkele vorm”, zo heeft commissaris Frans Timmermans drie weken geleden nog gezegd, toen het akkoord door het Europees Parlement werd aangenomen. Volgens Timmermans zijn te grote hoeveelheden hernieuwbare energie nodig om deze brandstoffen te produceren.

‘De FDP eist iets wat illegaal is’

Maar de Duitse minister van transport, FDP’er Volker Wissing, wil nu plotseling dat de Europese Commissie een nieuw voorstel indient, waarin de synthetische brandstoffen alsnog een rol spelen.

Dat laatste heeft de Groenen in woede doen ontsteken. Delegatieleider Bas Eickhout van GroenLinks zegt dat het Duitse verzoek onwettig is. “Wij zullen niet aarzelen om naar de rechter te gaan als er achteraf een aanpassing komt aan een wet die wij in het parlement net hebben aangenomen. De FDP eist iets wat illegaal is”, zegt Eickhout.

Eickhout wijst erop dat de Europese Commissie in Europees verband het recht van initiatief heeft, niet ‘de juniorpartner uit de Duitse coalitie’. Hij is bovendien beducht op precedentwerking. “Hongarije, dat steevast dwarsligt, zit nu heel goed op te letten. Je kunt je wel voorstellen hoe dat zich de volgende keer gaat gedragen bij een formele stemming als deze.”

Ineens overal bedenkingen

De vrees van Eickhout werd meteen al bewaarheid, want Tsjechië, nota bene het land dat als Europees voorzitter verantwoordelijk was voor het akkoord in november, heeft nu ook bedenkingen. Dat gold al voor Italië, Polen en Bulgarije. Samen zijn het nu meer dan genoeg landen om het voorstel te blokkeren.

Hoe de kwestie moet worden opgelost, is nog onduidelijk. Een gesprek tussen Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, en bondskanselier Olaf Scholz afgelopen zondag, heeft niets opgeleverd.

In het Europees Parlement zijn niet alleen de Groenen boos. Ook Pascal Canfin, lid van de Franse liberalen, zei tegen Politico dat ‘deze situatie niet acceptabel is’.

Green Deal kapot

Canfins partij Renaissance, de partij van president Emmanuel Macron, is lid van Renew, dezelfde Europese partij als de Duitse FDP. Canfin is voorzitter van de milieucommissie van het Europees Parlement. Mogelijk zijn de Duitsers gevoelig voor zijn oproep omdat hij van dezelfde politieke familie lid is.

“Het is niet acceptabel dat een land op zijn woorden terugkomt. Duitsland heeft het akkoord goedgekeurd”, zei hij. Canfin riep de Duitse bondskanselier Olaf Scholz op om niet ‘de Europese geschiedenis in te gaan als de man die de Green Deal kapot maakte.”

Lees ook:

Is de auto-industrie wel klaar voor de omslag naar elektrisch?

De stekkerauto moet een auto voor de massa worden. Maar de brancheorganisatie voor de auto-industrie vindt toeleveringsketens en laadinfrastructuur onderontwikkeld.