ReportageAntwerpen in lockdown

Op de Grote Markt zijn de cafés uitgestorven. ‘De negatieve reclame rond Antwerpen is paniekzaaierij’

De haast verlaten Grote Markt van Antwerpen biedt een mistroostige aanblik. Beeld Boaz Timmermans/Fos Fotografie
De haast verlaten Grote Markt van Antwerpen biedt een mistroostige aanblik.Beeld Boaz Timmermans/Fos Fotografie

Door een flinke stijging van het aantal besmettingen zit Antwerpen weer in een ‘halve’ lockdown, met een ongekende avondklok. Vooral horecabazen krijgen het weer voor de kiezen.

Christoph Schmidt

Café Den Engel bestaat 117 jaar, heeft twee wereldoorlogen meegemaakt, maar ‘dit is erger’, zegt barman Luc Radcliffe. “Qua klandizie dan, hè”, voegt hij er schielijk aan toe, om de indruk weg te nemen dat hij de oorlogsverschrikkingen van de vorige eeuw bagatelliseert.

Radcliffe laat vanachter de toog een sombere blik gaan over dit klassieke Antwerpse café, een instituut aan de Grote Markt. Dat plein biedt als geheel al een onwerkelijke aanblik: alsof het drie uur ’s nachts is, maar dan onder een stralende zon. In café Den Engel zijn er rond dit middaguur niet meer dan tien klanten, verspreid over de binnenruimte en het terras. Een fractie van wat er normaal zit.

Slechts een enkele stamgast, die onverstoorbaar achter zijn ‘bolleke’ een kruiswoordpuzzel in de lokale gazet zit op te lossen, doet denken aan hoe het leven er hier pre-corona uitzag.

Boete van 1600 euro voor overtredingen

In de hele provincie Antwerpen is weer een ‘halve lockdown’ ingevoerd, vanwege een sterke stijging in het aantal Covid-19-besmettingen, vooral in de stad zelf. Vorige week registreerde de provincie 1100 besmettingen, een vertienvoudiging vergeleken met vier weken ervoor.

Cathy Berx, de provinciegouverneur (vergelijkbaar met een Commissaris van de Koning in Nederland) nam een drastisch besluit: vanaf woensdagavond geldt een avondklok. Dat is niet meer vertoond sinds, inderdaad, de Tweede Wereldoorlog. Tussen 23.30 uur en 06.00 uur mag niemand zich zonder dringende reden op straat vertonen. Op overtredingen staat 1600 euro boete.

Mondmaskers zijn verplicht voor iedereen boven de 12 jaar die zich buiten begeeft. Alle horecagelegenheden moeten uiterlijk om 23.00 uur dicht. Evenementen zijn weer verboden, fitnesscentra – die na de eerste golf als laatste weer open mochten – moeten nu weer als eerste dicht.

Een troosteloos terras

“Met die maatregelen kan ik leven”, zegt barman Radcliffe. “Maar het is zuur voor de horeca. Wij verdienen de slechte naam niet die ons nu wordt toegeschreven. Wat vooral steekt, is de negatieve reclame die rond Antwerpen is gecreëerd. Je kon geen krant openslaan of tv aanzetten of je hoorde: blijf weg uit Antwerpen. Wij worden nu afgeschilderd als de bakermat van corona.”

Kan café Den Engel deze middag tenminste nog bogen op een handvol vaste klanten, brasserie Du Nord aan de andere kant van het plein ziet er helemaal troosteloos uit. Het terras is leeg. “Ik heb vandaag twee cola zero verkocht”, verzucht terrasbediende Erkan Can met een scheve glimlach.

De tussenstand van de dag is zelfs helemaal nul bij restaurant/cocktailbar Balto’s. Net als Radcliffe beklaagt uitbater Dzhaner Mahmud zich niet zozeer over de strenge maatregelen zelf, maar meer over de officiële oproepen om de hele regio te mijden. ‘Paniekzaaierij’, vindt Mahmud, die dat zowel de alomtegenwoordige Vlaamse viroloog Marc van Ranst als de Nederlandse overheid kwalijk neemt. Die besloot Antwerpen dinsdagavond ‘code oranje’ te geven: het advies is om er weg te blijven, en bij (toeristische) reizen naar zuidelijker Europa zelfs met een grote boog om de hele provincie heen te rijden.

Bart De Wever wekt woede van Brussel

België zou België niet zijn als er ook bij de nieuwe Antwerpse corona-maatregelen geen bestuurlijke competentiestrijd was. Het besluit van provinciegouverneur Cathy Berx tot een ‘halve’ lockdown, inclusief avondklok, wordt gezien als klap in het gezicht van Bart De Wever, burgemeester van Antwerpen. Die had voor een minder drastische aanpak gepleit, maar heeft wel gezegd het provinciebesluit loyaal te zullen handhaven.

De Wever heeft zich intussen de woede van Brussel op de hals gehaald, met de suggestie dat het aantal Covid-19-gevallen in de hoofdstad veel hoger zou liggen dan de cijfers doen vermoeden. “Bart De Wever zocht een zondebok om de aandacht af te leiden”, reageerde de minister-president van het Brusselse Gewest, Rudi Vervoort.

‘Opleving besmettingen komt niet door cafés’

Het psychologische effect is dat cafés, restaurants en winkels op deze woensdagmiddag al nagenoeg leeg zijn, ook al is daar voor de Antwerpenaren zelf geen noodzaak toe. “De opleving van het aantal besmettingen heeft ook niets met de cafés te maken”, zegt Mahmud. “Ook in restaurants wordt de afstandsregel meer gerespecteerd dan in bijvoorbeeld kledingwinkels. Daar loopt iedereen dwars door elkaar en raken talloze klanten dezelfde kledingstukken aan.”

Ondanks het gebrek aan klandizie kan hij het nog niet over z’n hart verkrijgen om de tent voorlopig helemaal te sluiten, een knoop die veel concurrenten al wel hebben doorgehakt. “Je blijft toch hopen. Ik heb per dag een omzet van 400 à 500 euro nodig om een beetje quitte te spelen.”

In een stad waar je normaal gesproken struikelt over de Nederlanders, zijn die er nu nauwelijks. Manouk Nagtegaal en Mans der Kinderen uit Rotterdam kwamen dinsdagmiddag aan, om een paar uur later te horen dat ze zich in een code-oranje-gebied bevonden. De beoogde lol van twee daagjes Antwerpen was er toen wel vanaf.

Ze wilden tot woensdagavond blijven, maar keerden ’s middags al terug. “We zouden officieel twee weken in thuisquarantaine moeten gaan, begrijp ik”, zegt Nagtegaal. “Maar dat wordt lastig, want over een paar dagen begint onze echte vakantie, in Duitsland.”

Lees ook:
België sluit nieuwe lockdown niet uit, avondklok provincie Antwerpen

België neemt nieuwe strenge maatregelen om een nieuwe lockdown te voorkomen.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden