In de aanloop naar de tweede, moeilijkere fase van het brexit-overleg lijken de kampen mijlenver van elkaar verwijderd.
Het brexit-moment in de nacht van vrijdag op zaterdag was slechts een korte onderbreking, waarin Britse en EU-vlaggen zijn gestreken, tranen werden geplengd of juist vreugdekreten geslaakt. Nu zijn de brexit-stekeligheden tussen Brussel en Londen helemaal terug. In de aanloop naar de tweede fase van de onderhandelingen lijkt het weer ouderwets alsof beide kampen totaal verschillende talen spreken.
EU-hoofdonderhandelaar Michel Barnier presenteerde maandag de EU-inzet voor dat overleg. De Britten zullen de gevolgen van hun onderhandelingsinzet moeten aanvaarden, is zijn boodschap. De Fransman zet een hoge prijs op de aangekondigde weigering van Londen om zich vanaf volgend jaar te voegen naar de regels en standaarden van de EU.
Dreigende botsing
Premier Boris Johnson bevestigde die inzet in een toespraak die hij kort na Barnier hield. Hij schetste daarin een beeld van een onafhankelijk en zeewaardig land dat zijn eigen boontjes kan doppen, desnoods zónder handelsakkoord met de EU. Die mededeling deed het Britse pond op de valutamarkten meteen 1,5 procent in waarde dalen.
“Als het Verenigd Koninkrijk brede toegang wil houden tot een markt van 450 miljoen consumenten, met nul tarieven en geen handelsquota, gaat dat niet zomaar”, waarschuwde Barnier. “Wij zijn voorstander van vrijhandel, maar zullen niet naïef zijn.”
De eerste dreigende botsing in de onderhandelingen is concreet, dichtbij en waarschijnlijk frontaal: visserij. Johnson zei opnieuw dat de Britse wateren straks uitsluitend voor Britse vissers zullen zijn. De EU wil alles laten zoals het is: toegang voor onder anderen Nederlandse, Belgische en Franse vissers tot Britse wateren, in ruil voor onbeperkte openstelling van de EU-markt voor Britse visproducten. Vervalt het eerste, dan ook het laatste. Wat de EU betreft moet dit uiterlijk in juni geregeld zijn.
Herculisch karwei
En dat is dan nog maar de eerste hobbel. Na het vorig jaar gesloten, relatief eenvoudige akkoord over praktische terugtrekkingskwesties zijn de onderhandelingen over de toekomstige relaties, van handel tot veiligheidssamenwerking, veel ingewikkelder.
Dat eerste, ‘makkelijke’ akkoord kostte ongeveer anderhalf jaar bloed, zweet, tranen en schorre kelen in het Britse parlement. Voor de tweede fase zal de zuivere speeltijd slechts een kleine acht maanden bedragen.
Weliswaar duurt de huidige overgangsperiode, waarin het VK in de praktijk nog EU-lid blijft, nog iets minder dan elf maanden, maar de onderhandelingen kunnen pas in maart beginnen, nadat de 27 EU-landen op 25 februari hun zegen hebben gegeven aan Barniers onderhandelingsinzet. De deadline voor een akkoord ligt eigenlijk al in oktober. De resterende tijd is nodig om alle afspraken vóór 1 januari te bezegelen. Een herculisch karwei – normaal gesproken kost het de EU minstens zeven jaar om een vrijhandelsakkoord te sluiten met een derde land.
‘Geen verrassingen’
Maar ja, de EU is in dit tijdschema geperst door Johnson, niet door ons, wreef Barnier er nog maar eens in. De Britse premier weigert immers categorisch om de overgangsperiode te verlengen.
Barnier had moeite om zijn irritatie te verbergen over sommige uitspraken afgelopen weekeinde, onder meer van oud-brexit-minister en huidig minister van buitenlandse zaken Dominic Raab. Die beschuldigde de EU van het ‘verplaatsen van de doelpalen’ met de eis dat het VK sommige EU-regels moet blijven volgen, inclusief zeggenschap door het Europees Hof van Justitie.
Barnier wees erop dat deze voorwaarden gewoon in de politieke verklaring staan die vorig jaar oktober nota bene door Johnson zelf is aangepast en onderschreven. In zijn onderhandelingsstrategie staan dan ook ‘geen verrassingen’, onderstreepte hij.
Lees ook:
Premier Johnson gaat de onderhandelingen hard in, heel hard
De Britten zullen hard met de EU onderhandelen over een eventueel handelsakkoord, stelt de Britse premier. Maar details geeft hij niet.
Eigenlijk is dit een nep-brexit
In Brussel en Londen voelt de brexit van vrijdagavond als een mijlpaal, maar in wezen verandert er dit jaar nog niet zoveel. Een overzicht.
