Ondergrondse ijshockeystadions en wijngaarden: ook de vrienden van Poetin duiken op in de Pandora Papers

Eigenlijk was het de zoveelste bevestiging van wat iedereen al wist: Vladimir Poetin en zijn handlangers verrijken zichzelf op onbeschaamde wijze via louche constructies in de offshorewereld. Uit de zondag gepubliceerde Pandora Papers blijkt eens te meer op wat voor schaal de cirkel van vertrouwelingen rondom de Russische president de afgelopen jaren geheime buitenlandse activa wist te vergaren.

Sterker, volgens het ICIJ, het internationale journalistencollectief dat de gelekte documenten afkomstig uit belastingparadijzen publiceerde, zijn Russen ‘disproportioneel’ vertegenwoordigd in de Pandora Papers. Uit analyse volgt dat Russen achter zo’n 14 procent van de meer dan 27.000 bedrijven zitten waarvan de eigendomsgegevens in belastingparadijzen zijn onthuld. Onder hen zijn zeker 46 Russische oligarchen die gebruikmaken van offshorebedrijven.

Veel nieuwe namen

Het zal veel Russen weinig verbazen. Zij weten al jaren dat de politieke en economische elite tot op het bot corrupt is. Neem de video-onderzoeken van de gevangen oppositieleider Aleksej Navalny waarin hij de exorbitante rijkdom van onder andere oud-president Dmitri Medvedev en president Poetin blootlegt. De villa’s, ondergrondse ijshockeystadions, wijngaarden en wagenparken die in die exposés naar voren komen bevestigen wat veel Russen weten: de elite steelt, ten koste van de gewone burger.

Wat dat betreft zijn de onthullingen in de Pandora Papers niets nieuws onder de zon, behalve dan dat er nieuwe namen in opduiken. Neem Svetlana Krivonogikh die volgens de Washington Post – die meewerkte aan het grootschalige onderzoek – in 2003 via een offshorebedrijf eigenaar werd van een luxueus appartement in Monaco ter waarde van ruim 4 miljoen dollar.

Vorig jaar onthulde het Russische onderzoeksjournalistieke platform Proekt dat Krivonogikh in het verleden als student schoonmaakte in een winkel in Sint-Petersburg, totdat ze eind jaren negentig de toekomstige president ontmoette en een innige band met hem ontwikkelde.

Naar verluidt was Krivonogikh jarenlang de minnares van Poetin en beviel ze in 2003 – vlak voordat ze de loft in Monaco in handen kreeg – van een dochter, Luiza Rozova, een buitenechtelijk kind van de Russische president. Zowel Krivonogikh als Rozova hebben vragen over hun relatie met Poetin altijd ontweken. Wel staat vast dat Krivonogikh vanaf het moment dat ze Poetin leerde kennen een vermogen van minstens 100 miljoen dollar bij elkaar wist te sprokkelen.

Het meesterbrein achter de propaganda van Poetin

Een andere naam die opduikt in de Pandora Papers is die van Konstantin Ernst, de programmadirecteur van de belangrijke staatszender Pervy Kanal. Ernst wordt gezien als meesterbrein achter de Russische propaganda die het beeld van Poetin als almachtig leider cultiveert. Bovendien geldt Ernst al jaren als een goede vriend van de president.

De 60-jarige oligarch dankt zijn vermogen onder meer aan de aankoop van 39 bioscopen die hij tegen bodemprijzen van de gemeente Moskou kon overnemen. Inmiddels zijn de theaters een veelvoud van het aankoopbedrag waard. Net als bij Krivonogikh zaten de financiële offshoreconstructies voor die aankoop als Matroesjka-poppetjes in elkaar om de identiteit van de werkelijke eigenaar te verhullen.

Lees ook:

De oligarchen hebben een herenakkoord met Poetin

Naar eigen zeggen rekende Vladimir Poetin de afgelopen jaren af met de zogeheten oligarchie. Toch lopen er nog zakentycoons rond in het Kremlin. Nu Poetin dankzij de nieuwe grondwet tot 2036 aan kan blijven als president, verdwijnen die voorlopig niet van het toneel.