ReportageBrussel
Ondanks alle maatregelen lopen de ziekenhuizen in België vol: ‘Het is angstaanjagend’
De coronamaatregelen in België hebben nog geen enkel effect op het aantal besmettingen. Als het zo doorgaat, liggen over een week alle tweeduizend intensive-carebedden vol.
Sabeth De Waele opent een instructievideo op haar computerscherm getiteld ‘beademing voor dummies’. Het diensthoofd van de intensive care van het UZ Brussel zucht. “We zijn nu zelfs een korte samenvatting aan het maken: hoe werkt een beademingsmachine. Het is angstaanjagend.”
De Waele ziet haar ic-bedden in sneltempo vollopen met coronapatiënten. Normaal gesproken telt de ic van het UZ Brussel dertig bedden. Inmiddels zijn er 54 bedden vrijgemaakt, verspreid door het ziekenhuis. Dat aantal kan opgerekt worden tot 78. Ook worden nu al elke dag vier à vijf patiënten naar andere ziekenhuizen overgebracht om ruimte vrij te houden. Maar ook daar is de capaciteit eindig, aangezien het aantal besmettingen in heel België onverminderd hard stijgt.
Niettemin nam het land de afgelopen weken wel maatregelen om de epidemie in te dammen: de horeca is dicht, net als bioscopen en theaters. Te weinig en te laat, meent De Waele. De cijfers geven haar voorlopig gelijk: de verspreiding van het virus lijkt (nog) niet te vertragen. Intussen staat het land er slechter voor dan op de piek van de eerste golf. Sinds woensdag liggen er meer mensen in het ziekenhuis dan toen: bijna zesduizend. Bijna duizend daarvan (993) liggen op de ic, ruim de helft van deze patiënten wordt beademd. In dit tempo zijn over een week alle tweeduizend ic-bedden bezet.
Corona-afdelingen
Om de onheilstijdingen af te wenden vroeg de Belgische overheid ziekenhuizen donderdag om aparte corona-afdelingen in te richten voor patiënten die niet beademd moeten worden. Dat moet voorkomen dat de ic’s eind volgende week overbelast raken. “Daar waren we zelf allang mee bezig”, zegt De Waele. “Als we op de overheid hadden gewacht, dan had ik hier nu patiënten in de gang liggen. Het probleem is dat deze voorspellingen dateren van juli. Het is een georganiseerde nachtmerrie.”
Of de extra capaciteit ook na volgende week voldoende is, moet blijken. “Het is dweilen met de kraan open, bij elke uitbreiding van onze capaciteit gaat de kwaliteit van zorg omlaag. Het is nu al ‘à la guerre, comme à la guerre’ (nood breekt wet), maar de bevolking lijkt dat nog niet door te hebben.” Zo overleed deze week een persoon in Brussel die was gereanimeerd na een hartaanval, omdat de ambulance nergens op tijd terechtkon. “Ook dat is een gevolg van corona.”
In Duitsland: harde woorden, snelle maatregelen
Duitsland verkeert in een ‘dramatische situatie’ en is op weg naar een ‘moeilijke winter’. Die harde boodschap gaf bondskanselier Angela Merkel gisteren in Berlijn toen ze nieuwe maatregelen aankondigde. Vanaf maandag gaan bars, restaurants, fitnesscentra, theaters en bioscopen dicht. Veel evenementen zijn afgelast, scholen en winkels blijven wel open. Buiten mogen maximaal tien mensen bijeenkomen en Duitsers worden opgeroepen geen familiebezoekjes af te leggen.
Hoe erg moet het dan wel zijn in Duitsland? Dat valt mee, vergeleken met de situatie in Nederland en andere Europese landen. Duitsland registreerde 16.774 nieuwe besmettingen op woensdag, op een bevolking van 83 miljoen mensen. Dat is een flinke stijging, maar de autoriteiten zijn er dus relatief vroeg bij in de tweede golf. Het aantal besmettingen per 100.000 inwoners over de afgelopen twee weken ligt op 168 volgens het Europese agentschap ECDC, terwijl dat in Nederland 772 is.
In Frankrijk: voorlopig binnen blijven
De Franse president Emmanuel Macron sprak woensdagavond via de televisie zijn landgenoten toe. Hij kondigde harde maatregelen aan, zo moeten de Fransen voorlopig zoveel mogelijk binnen blijven. De Fransen mogen vanaf vrijdag dagelijks nog een uur naar buiten, om te sporten of met een andere goede reden. De horeca gaat dicht, net als winkels die niet essentieel zijn voor het levensonderhoud. Universiteiten sluiten ook, de scholen blijven open maar alle leerlingen vanaf zes jaar moeten een mondkapje op.
Het aantal besmettingen loopt op maar in getallen is de situatie in Frankrijk nog iets beter dan die in Nederland: 680 besmettingen per 100.000 inwoners in de afgelopen twee weken. Frankrijk maakte ook een zware eerste golf mee, gevolgd door een terugval in de zomer. Nu is het virus weer volop aanwezig.
Stoomcursus
En toch, zegt De Waele, gaat het nog verbazingwekkend goed. “Iedereen blijft kalm, al verleggen we telkens onze grenzen. De overheid en de bevolking duwen ons eroverheen; de schade – ook voor het personeel – zal enorm zijn.” Een deel van dat personeel kreeg deze zomer een stoomcursus ic-verpleegkunde. Maar een deel moet het doen met supervisie, instructievideo’s en het hiervoor genoemde A4’tje.
Ic-verpleegkundige Anne-Marie Vervaet is vooral heel blij met die collega’s van andere afdelingen, vertelt ze op een bedrieglijk rustige gang op de ic. “Ze hebben niet dezelfde ervaring, maar het is tenminste húlp”, zegt Vervaet, die al dertig jaar op de ic werkt. “Mensen kunnen zich niet voorstellen wat hier gebeurt. Het is altijd miserie op de ic, maar dit is anders. Je komt nu binnen en de eerste patiënt is zwaar ziek, bij de patiënt daarnaast is het nog erger, en bij het volgende bed is het nog erger.”
‘Verschrikkelijk, maar noodzakelijk’
Ze vindt het ‘verschrikkelijk, maar noodzakelijk’ dat haar patiënten geen bezoek meer krijgen. “Er zijn mensen die een familielid afzetten bij de spoedeisende hulp en dan blijkt dit de laatste keer te zijn dat ze elkaar zagen.”
“Zolang ik het woord lockdown niet hoor, luister ik niet meer naar politici”, zegt ic-hoofd De Waele. Wat haar betreft moet het land onmiddellijk volledig in lockdown, dus ook de scholen dicht. Dat had eind september al gemoeten, zegt ze. De gemiddelde leeftijd van haar patiënten ligt nu op zestig jaar, maar wat haar vooral verontrust is dat er steeds meer kinderen tussen zitten. “Hoe meer besmette kinderen, hoe meer zieke kinderen, hoe meer dode kinderen. Ik hoop dat we het niet zo ver laten komen.”
In Groot-Brittannië: alles liever dan een lockdown
Groot-Brittannië neemt geen landelijke maatregelen, premier Boris Johnson probeert uit alle macht een echte lockdown te vermijden. Het land met de meeste coronadoden in Europa ziet wel weer flink oplopende cijfers. Deskundigen dringen aan op ingrijpen, maar de regering hoopt met lokale maatregelen het virus in toom te houden. Het aantal besmettingen in het Verenigd Koninkrijk is nog altijd lager dan in landen als Nederland en Frankrijk. De afgelopen twee weken werden per 100.000 Britten 432 nieuwe besmettingen geregistreerd.
In Tsjechië: studenten en het leger moeten de zorg ontlasten
Tsjechië is op dit moment de grootste coronahaard in Europa. Net als andere Midden- en Oost-Europese naties ontsnapte het land in het voorjaar aan de eerste golf, door snel en hard ingrijpen. Maar de tweede golf raakt Tsjechië heel hard en in andere landen is de situatie ook zorgelijk. Vergaande maatregelen moeten het virus alsnog terugdringen.
Sinds woensdag geldt er een avondklok, Tsjechen moeten tussen negen uur ’s avonds en vijf uur ’s ochtends binnen blijven. Uitzonderingen zijn er alleen voor mensen die naar hun werk moeten en voor noodgevallen. De horeca en de meeste winkels zijn gesloten. Er worden noodhospitalen gebouwd en studenten geneeskunde ingezet, omdat er te weinig handen in de zorg zijn. Ook zijn er 300 medisch geschoolde militairen opgeroepen.
Per 100.000 Tsjechen werden er de afgelopen twee weken 1481 besmet, iets minder dan in België en bijna tweemaal zoveel als in Nederland.
Lees ook:
Belgische ‘paniekzaaierij’ weet nog geen totale lockdown af te dwingen.
Ziekenhuizen in de Belgische provincie Luik hebben geen plaats meer voor nieuwe coronapatiënten.Virologen roepen om een nieuwe lockdown, maar de Belgische regering hoopt dat de groei van het aantal besmettingen de komende week afvlakt
