Oorlog in Oekraïne
Oekraïne begint een riskant tegenoffensief om Cherson te heroveren
Het Oekraïense tegenoffensief in het zuiden dat al maanden werd aangekondigd is eindelijk begonnen. Nu is de vraag: hoe goed is het Oekraïense leger in aanvallen?
Het Oekraïense leger heeft maandag verschillende Russische posities in de omgeving van Cherson onder vuur genomen. “Vandaag zijn we offensieve acties begonnen in verschillende richtingen, inclusief de regio van Cherson”, liet een woordvoerder van het leger weten.
De afgelopen maanden zinspeelde Oekraine herhaaldelijk op een groot tegenoffensief, terwijl militaire waarnemers zich afvroegen waar de uitvoering van die plannen bleef. Hoe groot het offensief is dat nu gestart is, en of dat dan daadwerkelijk het begin is van een grote actie om Cherson, en wellicht andere stukken van het door Rusland bezette zuiden te heroveren, was op maandagmiddag nog niet goed te verifiëren. Maar waarnemers in de omgeving van Cherson melden wel de hele dag verhoogde militaire activiteit in het gebied.
Volg het laatste nieuws over Oekraïne in ons liveblog.
Sindsdien zijn de Russen er de baas
Cherson was een half jaar geleden de enige grote Oekraïense stad die het Russische leger wist in te nemen in de begindagen van de oorlog, toen het plan in Moskou eigenlijk was om Oekraïne in enkele dagen te overrompelen. Sindsdien zijn de Russen er de baas, en kondigden ze al aan dat ze er een referendum willen organiseren dat de definitieve inlijving van de stad zou moeten bezegelen.
Maar behalve een militair succesje vormde de stad voor de Russen ook al snel een militaire achilleshiel. Niet alleen omdat al snel duidelijk was dat de bevolking de bezetters niet welwillend inhaalde, maar ook door de geografische ligging. Cherson is de enige grote stad ten westen van de Dnjepr die in Russische handen is. Om de troepen in de stad en het omliggende gebied te bevoorraden, zijn de Russen dus afhankelijk van bruggen over de rivier. Die bruggen werden de afgelopen tijd succesvol bestookt door Oekraïne, onder meer met de krachtige Amerikaanse Himars-raketten waarover het sinds een aantal maanden beschikt. Rusland moet nu kwetsbare pontonbruggen aanleggen om de bevoorrading op peil te houden.
Flinke verliezen
Cherson dus de aangewezen plek, als Oekraïne de patstelling wil doorbreken, waar de oorlog al tijden in verzand is. En Oekraïne snakt naar een militair succes. Weliswaar toonde het zich onverwacht veerkrachtig in het tegenhouden van de Russische troepen, maar Rusland lijkt vooralsnog bereid om flinke verliezen te lijden om de oorlog vol te houden, die Oekraïne iedere dag weer een stukje verder de vernieling in helpt. Op enig moment zal Oekraïne dus gebied moeten gaan heroveren.
Daarnaast is een overwinning uit pr-overwegingen ook internationaal zeer welkom. Oekraïne houdt stand tegen Rusland dankzij enorme wapenleveranties uit het westen. Voor de bereidheid van het westerse publiek om zich achter die hulp te blijven scharen, terwijl de oorlog de kosten van het dagelijkse leven de hoogte in stuwt, kan een militair succes ook geen kwaad.
Maar dat succes is niet gegarandeerd, zo waarschuwen militaire analisten. Doordat Oekraïne het offensief al zo lang aangekondigd heeft, heeft Rusland de tijd gekregen om zichzelf flink te versterken in de regio-Cherson. Het kan zijn dat Oekraïne gewoon tijd nodig had om met beschietingen op cruciale militaire infrastructuur het pad te effenen voor een offensieve actie. Maar het aantal Russische militairen in en om Cherson lijkt de afgelopen maanden meer dan verdubbeld te zijn, zo melden inlichtingendiensten. Rusland wist maandag, ondanks het Oekraïense offensief, de stad Mikolajiv (zo’n 50 kilometer ten noorden van Cherson) te bombarderen. Een belangrijke, maar onzekere factor, is het moreel van die Russische troepen.
Slecht getraind
Een andere onbekende factor is de vaardigheid van het Oekraïense leger in het boeken van terreinwinst. Aanvallen is moeilijker dan verdedigen. Dat vergt allereerst de inzet van heel veel grondtroepen, waarvan er een hoop zullen sneuvelen. Oekraïne heeft weliswaar een groot potentieel aan reservisten, maar die zijn slecht getraind, en niet zomaar direct in te zetten. Hoeveel grondtroepen het reguliere leger beschikbaar heeft, is niet precies bekend.
Daarnaast hebben de Oekraïense strijdkrachten, sinds de door Rusland gesteunde separatisten in de Donbas in 2014 met hun oorlog begonnen, uitgebreide ervaring opgedaan met het verdedigen van terrein, maar mist het diezelfde ervaring bij het heroveren van gebied. De afgelopen maanden zijn Oekraïense troepen door de Amerikanen daarin bijgespijkerd, maar tegen jaren van veldervaring weegt zoiets natuurlijk niet op. “Sinds 1992 hebben we in onze veldoefeningen nooit offensieve acties bestudeerd”, verklapte Sergi Grabskji, kolonel van de Oekraïense reservisten, eerder deze maand in de podcast Geopolitics Decanted.
