'Staatsgreep'
Oekraïense president zet aanval in tegen oligarch
Met zijn waarschuwing voor een ‘staatsgreep’ gaat de Oekraïense president openlijk het gevecht aan met de rijkste man van het land, Rinat Achmetov. ‘Zelenski creëert zijn eigen media-realiteit.’
Voert president Volodimir Zelenski een showtje op of is de dreiging van een staatsgreep reëel? Op sociale media nemen de Oekraïners het allemaal niet zo serieus. De spotprenten buitelen over elkaar heen. “Kan ik nog kaartjes kopen voor de ‘poetsj’ of zijn ze al uitverkocht?”, wil iemand weten.
Afgelopen vrijdag waarschuwde de Oekraïense president — voormalig acteur en komiek — dat er een ‘poetsj’ tegen hem ophanden zou zijn. Die zou gepland zijn voor deze week, 1 of 2 december. Bij de samenzwering zou, naast Rusland, ook de meest vermogende zakenman van Oekraïne betrokken zijn: Rinat Achmetov. “We worden bedreigd door Rusland met een mogelijke escalatie van het conflict, maar we hebben ook te maken met een interne uitdaging”, aldus Zelenski.
Een miljard dollar voor snode plannen
De naam van Achmetov, die onder meer het grootste energiebedrijf van Oekraïne bezit, zou vallen in audio-opnames van de Oekraïense veiligheidsdienst — die de president overigens niet deelde. Een groep Russen en Oekraïners zou op zoek zijn naar een miljard dollar om de snode plannen ten uitvoer te brengen. “De deelname van Achmetov aan de coup wordt genoemd. Hij wordt een oorlog tegen Oekraïne ingezogen.”
De 43-jarige Volodimir Zelenski, die voor zijn politieke carrière president speelde in een veelbekeken tv-serie, won in 2019 de presidentsverkiezingen. Hij beloofde het conflict met Rusland te beëindigen en zou de strijd aanbinden met de oligarchen — ofwel de steenrijke zakenlui die via vertegenwoordigers in politiek en media hun belangen behartigen. Afgelopen jaar werden de bedrijven van Viktor Medvedtsjoek, een zakenmagnaat die nauwe banden met de Russische president Poetin onderhoudt, gesanctioneerd. Hij wordt officieel verdacht van ‘hoogverraad’.
Dat de president nu Rinat Achmetov op de korrel neemt is “verbijsterend”, aldus de Oekraïense economisch en politiek analist Jevgen Vorobiov. “Zijn woorden klonken als een expliciete bedreiging, een aanmoediging tot strafrechtelijk onderzoek.” Naast het energiebedrijf is de 55-jarige oligarch ook internationaal actief, bijvoorbeeld in de staalindustrie. “Dit nieuws kan de economische belangen van Achmetov serieus schaden”, denkt de analist.
De zakenman, wiens zakenimperium zo’n negen miljard euro waard is, noemt betrokkenheid bij een staatsgreep een ‘absolute leugen’. “Als Oekraïens staatsburger en de grootste investeerder, belastingbetaler en werkgever van het land, zal ik een vrij Oekraïne blijven verdedigen” aldus Achmetov.
Politieke bedoelingen
De opmerkingen van president Zelenski komen op een moment dat zowel Kiev als de Amerikanen en de Navo Moskou ervan beschuldigen opnieuw troepen samen te trekken nabij de Oekraïense buitengrens. “We zijn volledig voorbereid op een escalatie”, aldus Zelenski, die weigerde te zeggen of hij denkt dat het Kremlin betrokken is bij de coupplannen.
Analist Vorobiov verdenkt de president van politieke bedoelingen. Momenteel wordt Zelenski gesteund door een andere oligarch, Igor Kolomojski, op wiens tv-kanaal hij eertijds zijn shows uitzond. Er is een oligarchenspel gaande, zegt Vorobiov. “Zelenski is bezorgd dat hij bij de volgende verkiezingen (in 2023, MD) niet voldoende steun krijgt. Achmetov zou zich achter een tegenkandidaat kunnen scharen.” Zodra andere oligarchen zich met hun tv-kanalen en campagne-donaties zo’n concurrent steunen, is dat funest voor de zittende macht. Als de ‘ruige’ aanpak van Zelenski bedoeld was om de oligarch onder druk te zetten, kan die tactiek weleens averechts uitpakken. “Als Achmetov zich bedreigd voelt, zal hij zéker voor een tegenkandidaat zorgen.”
De hamvraag is of er strafrechtelijke consequenties volgen op de woorden van de president. Tot die tijd delen de Oekraïners spotprenten. “Zelenski creëert zijn eigen media-realiteit. Grappen maken is de enige rationele manier om hiermee om te gaan”, aldus Vorobiov.
Lees ook: Oekraïne bouwt verder aan een hek. In het dorpje Borysivka zijn de gevolgen merkbaar. ‘De grens is dicht.’
Terwijl de Russische president Vladimir Poetin Russen en Oekraïners als ‘één volk’ beschouwt, bouwt Oekraïne een hek aan de grens met de oosterbuur. De omwonenden kijken meewarig toe.
