Nu de EU van de ene crisis in de andere rolt, wil Brussel tekorten tegengaan met een noodwet

Het gaat niet meer voorbij. Europa hinkelt van de ene crisis naar de andere. Eurocommissaris Thierry Breton, die de interne markt overziet, gebruikte maandag een zin die in de zomer begon rond te zingen in Europese denktanks: “Europa bevindt zich in een staat van permacrisis”.

Breton wees op de coronacrisis, die werd gevolgd door de graancrisis als uitvloeisel van de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die daarna kwam. De Europese markt, met haar open grenzen voor mensen en goederen, bleek vooral tijdens de coronacrisis kwetsbaar: lidstaten sloten opeens toch weer hun grenzen.

“Eenzijdige maatregelen die lidstaten namen, hadden kwalijke gevolgen”, zei vicevoorzitter van de Europese Commissie Margrethe Vestager. “Het leidt tot tekorten aan goederen die in de crisis nodig waren.”

Natuurrampen als gevolg van klimaatverandering

De Europese Commissie ziet nog geen einde aan de lange reeks van crises die op ons afkomt. Ze voorziet nog natuurrampen als gevolg van de klimaatverandering, en economische en politieke instabiliteit. Daarom wil de Europese Commissie beter kunnen optreden om ervoor te zorgen dat een crisis geen grotere gevolgen heeft dan nodig is.

Ze is van plan een lijst aan te leggen van goederen waarvan het aanleggen van voorraden noodzakelijk is. Indien vereist, wil ze die aanleg kunnen coördineren. Lidstaten moeten in een vroeg stadium aan Brussel laten weten of een product op dreigt te raken. Mocht de nood echt aan de man zijn, dan moet bedrijven gevraagd kunnen worden materialen te produceren die nodig zijn om de crisis te bezweren.

Oprekken van bevoegdheden

Nederland heeft nog geen standpunt ingenomen over dit noodinstrument, maar diplomaten verwachten dat het idee in Den Haag op enig wantrouwen zal stuiten: de Commissie lijkt er haar huidige bevoegdheden mee te willen oprekken. De Commissie lijkt dat te beseffen, want ze stelt een hele reeks aan aanpalende maatregelen voor om ervoor te zorgen dat de lidstaten het eens zijn met de maatregelen in het geval van een noodsituatie. Ook de industrie moet aan boord zijn en de maatregelen moeten tijdelijk van aard zijn.

De Europese Commissie is er zeker van dat het noodmechanisme dat ze nu voorstelt een goed idee was gebleken tijdens de coronacrisis. Destijds had dit kunnen voorkomen dat er tekorten waren aan beschermende kleding. ‘Die kleding had hierdoor sneller en in grotere aantallen op de markt gebracht kunnen worden’, aldus de schriftelijke uitleg van de Europese Commissie.

Lees ook:

Coronavirus laat zien: in de EU is het ieder voor zich

In de coronacrisis wijzen tal van beschuldigende vingers naar de Europese Unie. Die is zo sterk en zo zwak als de volstrekt soevereine lidstaten haar willen maken, blijkt ook nu weer.