Lenny Pozner verloor in december 2012 zijn zoon van zes, Noah, bij een schietpartij op een Amerikaanse school. Sindsdien vecht hij vijf uur per dag tegen de hardnekkige samenzweringstheorie op internet dat die schietpartij in werkelijkheid nooit plaatsvond.
Wie contact opneemt met Lenny Pozner, moet even geduld hebben. Hij is niet bijzonder goed van vertrouwen. Dat is het gevolg van de afgelopen zeven jaar, waarin hij het slachtoffer was van een voortdurende stroom van internetellende die begon op de dag dat hij zijn zoon Noah verloor.
Via Skype: “Ik spreek met u, maar interviewvragen beantwoord ik graag per mail. Het luistert vaak nogal nauw.”
Wie ‘Lenny Pozner’, ‘Noah Pozner’ of ‘Sandy Hook shooting’ googelt, begrijpt waarom. Als je zoals Pozner bent blootgesteld aan jarenlange verdachtmakingen, kan je niet anders dan een beetje achterdochtig worden. De schietpartij zou verzonnen zijn om de wapenverkoop aan banden te kunnen leggen. Noah Pozner zou nooit bestaan hebben, zelfs Lenny Pozner zelf wordt een verzinsel genoemd.
Het is de kwalijke kant van het wereldwijde web: ook complottheorieën die mensen heel erg pijn doen, worden steeds opnieuw herhaald en gekopieerd. Maar de vader van de dode Noah laat het er niet bij zitten.
Bizarre samenzweringstheorieën
“Ik had het op dat moment zelf niet in de gaten, maar het begon al op de dag van de schietpartij”, vertelt Pozner eerst door de telefoon, later schrijft hij het ook per mail. Het was in de begintijd van YouTube, toen vloggers nog bergen geld konden verdienen als ze een heleboel kijkers hadden. Het was sommigen al duidelijk dat juist bizarre samenzweringstheorieën heel veel kijkers en dus inkomsten genereren.
De schietpartij op de school in Sandy Hook, van 14 december 2012 is de geschiedenis ingegaan als één van de bloedigste schietpartijen in de geschiedenis. Een jongeman, Adam Lanza, schoot er die dag twintig kinderen dood en zes werknemers van de school. Met zijn zes jaar was Noah Pozner de jongste.
Juist over Noah zijn er de meeste theorieën. Destijds, maar nu nog altijd. Dat het jongetje nooit bestaan zou hebben. Dat zijn ouders zijn betaald om te doen alsof ze verdriet hebben. Het duurde niet lang voor het echt naar werd: toen Alex Jones, de extreemrechtse internetberoemdheid die er op zijn eigen kanaal ‘InfoWars’ een hele eigen versie van de waarheid op na houdt, vleugels gaf aan het gerucht dat de schietpartij er nooit was geweest. Het zou, beweerde Jones eerst, een zogenaamde false flag operation zijn geweest. De moordpartij zou in scène zijn gezet om een discussie te ontketenen over wapenbezit.
Kinderen waren acteurs
Later nog beweerde Jones zelfs dat niemand was overleden bij de schietpartij. De kinderen waren volgens hem in werkelijkheid acteurs. Jones vond bewijs voor zijn theorie in een politierapport uit de regio, waarin geen melding werd gemaakt van de doden bij de schietpartij. Hoewel dat later een misverstand bleek te zijn – de overleden kinderen waren op een andere plek gerapporteerd dan waar Jones ze verwachtte – kwam hij niet terug op zijn bewering.
Noahs vader Lenny Pozner heeft deze versie van die decemberdag, bijna vijf jaar geleden: “Het was een schooldag als alle anderen. Er was niets dat ons deed denken dat deze dag anders zou zijn. Er was geen gevoel van doem, geen voorgevoel. We hadden haast. Ik bracht de tweeling naar school – Noah rende naar binnen, net op tijd voor de bel. Dat is mijn laatste herinnering aan hem, rennend, met zijn jasje half aan, zijn rugzak op zijn rug.
“Veronique, mijn vrouw, was op haar werk en zag het op het nieuws. Ze belde me op mijn werk, we gingen er meteen naartoe. Het was een pandemonium. We werden met andere ouders naar de brandweerkazerne gestuurd, waar ons werd verteld dat onze kinderen naartoe zouden worden gebracht. “We zaten daar vele, vele uren, voor de autoriteiten ons uiteindelijk vertelden wat er met onze zoon was gebeurd.
Helft van een tweeling
“Noah was een energiek mannetje, nieuwsgierig, iemand die de hoe’s en de wat’s van de dingen wilde weten. Hij was de helft van een tweeling, waardoor hij een natuurlijke vorm van empathie had. Hij deelde, zorgde, maakte grapjes. Het was een heerlijk joch. Je kon niet anders dan glimlachen als je bij hem in de buurt was. Als ik eraan denk hoe hij nu zou zijn, mis ik hem het meest. Ik stel me voor dat hij een geweldige 12-jarige zou zijn, vol interesses en grote plannen voor de toekomst.
“Wat er daarna gebeurde, zie ik nu als een foto die bewogen is: een beetje blurry. Ik was in shock. Als je een kind moet begraven, dan vraagt dat ongelooflijk veel emotionele energie: al het andere wordt triviaal. Het kostte me eigenlijk al mijn energie om de ene voet voor de andere te zetten. Toch werd ik me al snel bewust van de samenzweringstheorieën die om ons heen wervelden. Er was een handvol mensen dat al meteen, binnen een paar uur, online begon commentaar te geven.
Logica zou het winnen
“Ik was zelf eigenlijk altijd gefascineerd door samenzweringstheorieën. Ik vond het grappig om na te denken over geheime genootschappen, over monsters. Dus van tijd tot tijd keek ik zelf ook op InfoWars. In januari 2013, dus een paar weken na de schietpartij, was ik online en zag ik wat berichten over Sandy Hook. Meteen toen ik die gelezen had, e-mailde ik Jones.
“Ik schreef hem: man, hou er rekening mee dat jij ook een verantwoordelijkheid hebt. Je moet de waarheid vertellen. Zo deed ik het in het begin, ik probeerde mensen te schrijven, te bereiken. Ik dacht: als mensen mij vragen kunnen stellen, als ik ze kan vertellen over Noah, als ik ze zijn geboortebewijs kan laten zien, als ik ze laat zien dat er schoolfoto’s waren en rapporten en babyfoto’s, dat ze zouden begrijpen dat het wel een echt kind zou moeten zijn. Dat hun logica het zou winnen van hun wantrouwen.
“Ik dacht: dan zien deze mensen dat wij echte mensen zijn, echte mensen die te lijden hebben van deze enorme tragedie. Maar toen begreep ik dat de waarheid er niet toe deed. Dat de meerderheid van de aanvallers het alleen om het geld te doen was. Toen ben ik mijn tactiek gaan aanpassen. Ik ben naar de politie gegaan, iedere keer als ik iets tegenkwam. Ik bleef gaan, ik gaf nooit op.”
Verhuisd vanwege doodsbedreigingen
“De moordpartij en het verlies van Noah waren afschuwelijk. Maar de constante dreigingen, aanvallen op internet en daarbuiten en de vrees dat mijn dochters een doelwit zullen worden als ze opgroeien, houden de wond altijd open.”
De Pozners zijn een aantal keer verhuisd vanwege doodsbedreigingen.
“De mensen geloven dat mijn familie betaald werd door de overheid om voor de media te doen alsof we een zoon hadden, alsof hij was vermoord, alsof we verdriet hadden. Sommige samenzweringsgelovigen hebben miljoenen volgers online. Een aantal heeft hun volgers opgedragen om de jacht op ons te openen, om het ons betaald te zetten dat wij hen wilden bedotten.
“We zijn niet de enigen. Iedere massamoord of ongeluk waarbij veel doden zijn, trekt dit soort ontkenners aan, die erop uit zijn om er een slaatje uit te slaan. Ik heb een stichting opgericht om mensen te helpen die het overkomt, ook omdat ik inmiddels wel wat successen heb gehad in mijn pogingen om de sociale media te laten inzien welke rol zij spelen.”
Schadelijke inhoud verwijderd
Pozner richtte zijn pijlen vooral op de aanbieders van sociale media. Dat bleek effectiever dan iedereen aanklagen die een verkeerd bericht op internet zet. Want wie zich inschrijft op sociale media, gaat akkoord met voorwaarden. Bijna in alle gevallen verbieden die dat iemand er iets plaatst dat voor anderen schadelijk is. Pozner blijft onophoudelijk vragen of de platforms zich aan hun eigen voorwaarden willen houden, en krijgt zo aardig wat schadelijke inhoud verwijderd.
“Het gaat langzaam, maar de laatste tijd heb ik het idee dat we zeker aan de winnende hand zijn. Niet heel lang geleden had ik nog het gevoel dat de social media-providers me negeerden, inmiddels hebben veel van hen mij en mijn stichting HONR als partner ontdekt en zoeken ze me op voor overleg.”
Hij denkt dat we nog maar aan het begin staan. Dat alles rond het internet nog moet worden ontwikkeld. Dat volgende generaties wetten en regels zullen hebben die voorkomen dat er gebeurt wat hem en zijn gezin overkwam. Want stukje bij beetje krijgt Pozner vat op de dingen.
Afgelopen juni besloot YouTube voortaan videoboodschappen die gebeurtenissen ontkennen die overduidelijk waar zijn, te weren. “Nogal laat”, reageerde de advocaat van Lenny Pozner en negen andere families van slachtoffers van Sandy Hook, maar beter laat dan nooit.
‘Soort psychose’
Ook Alex Jones, de man achter het invloedrijke InfoWars, heeft in een rechtszaal inmiddels moeten toegegeven dat de moordpartij bij Sandy Hook wel degelijk heeft plaatsgehad. Hij zei dat zijn ontkenning van dat gegeven ‘een soort psychose’ was geweest.
Helaas voor Pozner zijn er inmiddels anderen die Jones’ strijd voortzetten. “Hoe kan het dat de ouders van de kinderen die zogenaamd omkwamen bij Sandy Hook niet huilden? Hoe kan het dat Noah Pozner ook op een foto staat van een moord in Pakistan?”, is één van de eerste dingen die Google toont als iemand ‘Sandy Hook hoax’ intikt.
Pozner blijft ze onvermoeibaar voor de rechter dagen. Afgelopen dinsdag werd bekend dat een rechter in Wisconsin Lenny Pozner 450.000 dollar schadevergoeding heeft toegekend. Eén van de auteurs van een boek met de titel ‘Niemand stierf bij Sandy Hook’ moet hem dat bedrag betalen. In dat boek werd beweerd dat de overlijdensakte van Noah Pozner is vervalst en dat het jongetje in werkelijkheid nog altijd op een geheime plek ronddartelt. Het boek is inmiddels uit de handel genomen.
Lees ook:
Complotten? Kiezers van FvD, PVV en 50Plus zweren erbij
Kiezers van populistische partijen zijn beduidend vatbaarder voor samenzweringstheorieën dan die van PvdA, GroenLinks en D66.
Populisme en complotdenken horen bij elkaar
Populisme en complotdenken zijn met elkaar verbonden, weet universitair hoofddocent Jan-Willem van Prooijen. Overal. Groeit het één, dan komt ook het ander meer in het zicht.
