Nieuwe fase in burgeroorlog: Ethiopië drijft opstandelingen terug naar Tigray

Maandenlang leek de opmars van de Tigray Defense Forces (TDF), de militaire tak van het Tigray Volksbevrijdingsfront (TPLF), niet te stoppen. Vanuit de noordelijke deelstaat vocht het rebellenleger zich langs meerdere wegen naar het zuiden, een spoor van militaire overwinningen in de rug. Nog even, leek het, en ze zouden doorstoten naar de hoofdstad Addis Abeba. Ambassades riepen hun onderdanen op om het land per direct te verlaten, ongerust als ze waren voor een Kaboel-achtig scenario.

Hoe vlug zijn de rollen omgekeerd, nu het Ethiopische regeringsleger weer de overhand heeft in de burgeroorlog, die dertien maanden geleden uitbrak. Het TPLF kondigde deze week aan zich terug te te trekken uit de regio’s Amhara en Afar. Daarmee is het conflict in een nieuwe fase beland.

“Ze verloren momentum”, zegt Jason Mosley, verbonden aan het Zweedse vredesinstituut Sipri. Volgens de onderzoeker ontbreekt het het TPLF aan voldoende munitie, en is de aftocht vooral een tactische keuze. “Ze hebben geen voor de hand liggende aanvoerroutes, die zijn allemaal geblokkeerd.”

In tegenstelling tot premier Abiy Ahmed, die vorige maand in militair tenue naar het front trok. Onder zijn leiding wordt het federale leger vanuit de lucht bijgestaan door nieuw aangekocht wapenarsenaal. Zijn regering investeerde in bewapende drones en ander geavanceerd wapentuig uit onder meer Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten en China. Daarnaast mobiliseerde hij duizenden jongeren om mee te vechten.

Nieuw VN-onderzoek

Het TPLF licht zijn terugtrekkende beweging toe in een brief aan de secretaris-generaal van de Verenigde Naties. Debretsion Gebremichael, voorzitter van het TPLF, schrijft erop te vertrouwen dat deze stap een ‘beslissende opening voor vrede’ betekent. Hij roept op een no-flyzone boven Tigray in te stellen, evenals een wapenembargo voor Ethiopië en Eritrea, het buurland dat sinds het begin van de oorlog de Ethiopische overheid bijstaat.

Ondertussen glijdt het noorden van het land steeds verder weg in een humanitaire crisis. Sinds het uitbreken van de oorlog kwamen zeker duizenden mensen om het leven. Volgens de humanitaire afdeling van de Verenigde Naties hebben tien miljoen mensen dringend voedsel nodig. Maar voor hulporganisaties zijn grote delen van de getroffen gebieden nog altijd onbereikbaar.

Deze beperkingen maken het lastig om de omvang van de situatie in kaart te brengen. De VN-raad voor de mensenrechten stemde vorige week in met nieuw, internationaal onderzoek naar mensenrechtenschendingen in het conflict. ‘Beter laat dan nooit’, schrijft TPLF-woordvoerder Getachew Reda in een opiniestuk voor The Africa Report.

Een politiek instrument

De Ethiopische overheid, die eerder een onderzoek van de Ethiopische mensenrechtencommissie in samenwerking met de VN steunde, verwerpt de resolutie. In een reactie op Twitter noemt zij het ‘een politiek gemotiveerd instrument om eerder onderzoek in diskrediet te brengen’.

Nu het TPLF zich weer in Tigray verschanst, is het wachten op de volgende zet van de centrale overheid. “Voor nu kunnen zij de TDF-troepen in Tigray isoleren,” zegt Mosley. “De geschiedenis leert dat het heel moeilijk zal zijn om een opstand in Tigray volledig te elimineren.”

De onderzoeker vermoedt dat premier Abiy zich nu vooral zal richten op het gladstrijken van interne problemen en het aantrekken van buitenlandse investeerders. Maar het is niet uitgesloten dat het federale leger een nieuwe poging zal ondernemen om de deelstaat binnen te vallen. Al zal dat weinig uithalen, zegt Mosley. “Er is geen militaire oplossing.” Ruim een jaar na het uitbreken van de oorlog is iedereen zo goed als terug bij af.

Lees ook:

Ethiopische premier Abiy trekt zelf naar het front bij herovering steden

Premier Abiy leidt het Ethiopische leger bij de herovering van steden op Tigrayese milities. Met succes, zo lijkt het.