Nieuwe escalatie drugsgeweld in België: elfjarig meisje gedood

De drugsoorlog in België bereikte maandag even voor half 7 ’s avonds een nieuwe fase. Op dat moment werd er geschoten op de garagepoort van een woning in Merksem, een deelgemeente van Antwerpen. Een elfjarig meisje werd geraakt door een kogel en stierf later in het ziekenhuis aan haar verwondingen. Het is voor het eerst dat er in België een onschuldig dodelijk slachtoffer valt bij een aanval die wordt gelinkt aan het drugsmilieu.

Het slachtoffer is volgens Belgische media het nichtje van een kopstuk uit de Antwerpse drugswereld. Deze Othman E.B. verblijft momenteel in Dubai. Op het moment dat het huis in Merksem werd beschoten, waren ook de vader (58) en twee zussen (18 en 13) van het meisje thuis. Zij liepen lichte verwondingen op. Voor de woning werden vijf kogelhulzen gevonden. Volgens het OM gaat het vermoedelijk om ‘oorlogsmunitie’.

Kentering van het drugsgeweld

De aanslag betekent een kentering van het drugsgeweld in Antwerpen, zegt criminoloog Jelle Janssens van de Universiteit Gent. Waar Nederland al eerder te maken had met dodelijke slachtoffers, zoals advocaat Derk Wiersum en journalist Peter R. de Vries, werd tot op heden in België op gevels geschoten en niet op mensen, aldus Janssens. Hij houdt voorzichtig rekening met een vergissing. “Wellicht was het een ongeluk, omdat men er vanuit ging dat achter de garagepoort enkel fietsen stonden en niet dat er een leefruimte was.”

Toch betekent de dodelijke aanslag hoe dan ook een verdere escalatie van het drugsgeweld in België, zegt Janssens. “Na een eerdere, verijdelde ontvoeringspoging en bedreigingen aan het adres van de minister van justitie [Vincent van Quickenborne, red.], is er nu weer een grens overschreden.” Janssens denkt dat de federale regering het drugsprobleem te lang heeft onderschat. “Het werd lange tijd afgedaan als een Antwerps probleem, maar na wat er maandagavond is gebeurd, kan niemand dat meer zeggen.”

Antwerpen kampt al lange tijd met drugsgerelateerde incidenten. Die houden mogelijk verband met de enorme hoeveelheid cocaïne die via de haven het land binnenkomt. Dinsdagochtend werden op een zwaarbeveiligde grensinspectiepost in het havengebied nieuwe recordcijfers bekendgemaakt. In 2022 werd in Antwerpen in totaal 110.000 kilo cocaïne onderschept, zei de Belgische vicepremier en minister van financiën Vincent Van Peteghem (CD&V).

Nieuwe maatregelen

Volgens de minister maakt de aanslag in Merksem duidelijk dat de strijd tegen drugs ‘bijzonder belangrijk’ blijft. “Maar ik denk ook dat drugsgebruikers eens in de spiegel mogen kijken, want door hun vraag brengen ze eigenlijk onze veiligheid in gevaar”, zegt hij. Van Peteghem is voorzichtig positief over de recordvangst. “Het betekent dat we efficiënter worden. Tegelijkertijd is het waarschijnlijk een fractie van wat er binnenkomt.”

België neemt verschillende nieuwe maatregelen. Zo wordt 70 miljoen euro geïnvesteerd in onder meer de aankoop van vijf nieuwe scanners, en komen er 108 nieuwe douane-medewerkers.

Speerpunt is het intensiveren van de samenwerking met Nederland. Criminele organisaties trekken zich niets aan van grenzen, zegt de Nederlandse staatssecretaris van toeslagen en douane Aukje de Vries. “Ze beschouwen Antwerpen en Rotterdam als één terrein. Daarom trekken we heel nauw op met België, dat is cruciaal.” Ze benadrukt het belang van informatie delen, bijvoorbeeld over verstoptechnieken of verdachte handelingen. Er wordt nu een risico-analist van de Nederlandse douane in België gestationeerd en andersom.

Informatie beter delen

Ook nationaal moet het delen van informatie beter, zegt criminoloog Janssens. “De politieke niveaus moeten beter samenwerken en de politie moet opschalen.” Volgens premier Alexander de Croo (OpenVLD) is de aanpak van georganiseerde misdaad “een absolute prioriteit”.

“We grijpen allemaal in en het laatste wat we moeten doen, is met de vinger wijzen naar elkaar”, zei hij op Radio 1. “Er is een meisje overleden in een oorlog waar ze niks mee te maken had, dat is absoluut dramatisch.”

Een gedeeltelijke verklaring voor de geweldstoename in het Belgische drugsmilieu is de hack van het zogenoemde cryptotelefoonnetwerk Sky ECC. Daarop volgde een golf arrestaties. Janssens: “Doordat er gaten vielen, werd de markt ontwricht en nam het wantrouwen onder criminelen toe.”

Vanuit welke hoek de aanslag in Merksem komt, is onduidelijk. Janssens vreest voor wat hij noemt ‘een spiraal van geweld’, die zich niet per se beperkt tot België. “Mogelijk neemt de familie wraak op de daders. Dat kan ook iemand uit Nederland zijn.”

Lees ook:

Ongekend drugsgeweld teistert Antwerpen: ‘De openbare veiligheid komt in het gedrang’

Na een zomer met ongekend veel drugsgeweld groeit in België de bezorgdheid om ‘narcoterrorisme’. ‘In bepaalde wijken wonen mensen die meerdere aanslagen per week meemaken. Dat zorgt voor onrust.’