Nederland vindt dat Bulgarije nog meer moet doen om migranten te weren

“We moeten gewoon duidelijk maken aan de Europese Commissie dat er stappen moeten worden gezet”, zei staatssecretaris Eric van der Burg van asiel en migratie gisteren. Hij had net ontbeten met de collega-ministers uit omringende landen.

Zelfs zijn collega uit het Verenigd Koninkrijk was bij dat ontbijt geweest, voor het eerst aanwezig bij zo’n gelegenheid sinds het land de EU verliet. “We hebben er allemaal belang bij dat de stroom migranten tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk stopt, want als ze daar niet naartoe kunnen, gaan ze naar Nederland of België”, zei Van der Burg.

De Nederlandse staatssecretaris had de avond ervoor al met de meeste gasten overlegd; met Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Oostenrijk, België en Luxemburg. Al die landen delen de mening van Nederland dat de EU strenger moet worden. Dat op zijn minst de bestaande regels moeten worden nageleefd, zodat de aanmeldcentra in Oostenrijk, België en Nederland niet overvol raken.

Dublin-regels

Landen aan de buitengrenzen van Europa moeten zich daarom houden aan de zogeheten Dublin-regels, die betekenen dat een asielverzoek behandeld moet worden in het eerste land waar iemand aankomt.

Alleen: de Europese Commissie wil helemaal niet terug naar dat systeem. “Dat is iets uit het verleden”, zei Eurocommissaris Margaritis Schinas deze week nog. De Commissie heeft twee jaar geleden al een nieuw systeem voorgesteld, waarin landen op solidaire wijze vluchtelingen van elkaar overnemen. Dat voorstel haalt zoveel overhoop dat landen het er nog altijd niet over eens zijn.

Nederland staat er ook niet om te juichen. Toenmalig minister Stef Blok zei in 2020 aan de Tweede Kamer dat hij eigenlijk geen behoefte had aan een groots en meeslepend nieuw systeem. Volgens Nederland bestaat het migratiebeleid van de Europese Unie in de toekomst vooral uit goed functionerende buitengrenzen, waar zo snel mogelijk onderscheid wordt worden gemaakt tussen ‘kansrijke’ en ‘kansarme’ asielzoekers, zo schreef Blok destijds aan de Kamer. Aan die buitengrenzen zou dan ook ‘substantieel meer terugkeer worden gerealiseerd’.

Illegale gevangenissen

Eén van die Europese buitengrenzen ligt in Bulgarije. Dat land haalde gisteren dubbel het nieuws: het blijkt er illegale gevangenissen op na te houden waarin migranten worden opgeborgen, en het mag vanwege een veto van Nederland en Oostenrijk geen open grenzen voeren met de rest van Europa. Nederland en Oostenrijk vinden het risico te groot dat er nog meer mensen via Bulgarije naar hun landen komen. Premier Rutte vreest dat grenswachten er met een briefje van vijftig kunnen worden omgekocht.

De Bulgaren vinden dat onterecht. Premier Rumen Radev noemt Rutte cynisch. Bulgarije doet nu juist ‘buitengewoon veel moeite’ om de Europese buitengrenzen te bewaken, en nog altijd is het niet goed genoeg. Radevs probleem is hetzelfde als dat van Rutte, want ook hij heeft te maken met meer aanloop. Aan de grens met Turkije kwamen in de eerste acht maanden van dit jaar 85.000 mensen aan, die allemaal naar Europa wilden. Ze werden rechtsomkeert gestuurd. Dat was ruim een verdubbeling van vorig jaar, waarop Bulgarije dan ook besloot het aantal grenswachten te verdubbelen van 1000 naar 1800 man, die wachtlopen langs het hek met Turkije.

Bulgarije is zorgenpost

Dat die grenswachten en agenten groepen mensen met geweld weer terugduwen, baart verschillende organisaties al langer zorgen. Het laatste mensenrechtenrapport van EU-dienst Frontex, uit juli, zegt expliciet dat de Bulgaarse grens de voornaamste zorgenpost is. ‘Er is sprake van collectieve uitzettingen, migranten worden slecht behandeld en er is amper toegang tot de asielprocedure’, staat daarin, plus het bericht dat personeel van Frontex mogelijk betrokken is bij illegale pushbacks.

“Oostenrijk heeft in 2022 in totaal 75.000 mensen zonder geldige papieren mogen opvangen, een veiligheidsrisico van jewelste”, zei de Oostenrijkse kanselier Karl Neuhammer woensdag voor hij ‘nee’ zei tegen vrij reizen voor Roemenen en Bulgaren. Neuhammer, Stef Blok en Eric van der Burg zullen alle drie niet willen dat mensen rechteloos terug worden geduwd. Maar dat ze met hun gehamer op potdichte buitengrenzen overwerkte grenswachten het idee geven dat ze dat eigenlijk wél willen, lijkt niet uit te sluiten.

Lees ook:

Bulgarije dreigt met vergelding na Nederlands veto

Een Nederlands veto tegen Bulgarije’s toetreding tot de Schengen-landen zet kwaad bloed. Vooral de suggestie van premier Rutte dat Bulgaarse grenswachten omkoopbaar zijn, doet de emoties oplopen.