Turkije
Nationalisme voert nu ook boventoon in campagne Kiliçdaroglu
Om kans te maken tegen president Erdogan gooit de Turkse oppositiekandidaat Kiliçdaroglu het over de nationalistische boeg. ‘Wij gaan dit land redden van de terreur en vluchtelingen.’
Op campagneposters van de oppositiekandidaat Kemal Kiliçdaroglu in de straten in Istanbul stond tot vorige week zondag de belofte van een Turkije dat elkaar omarmt. ‘Ik beloof je’, stond bij een foto van Kiliçdaroglu en vier andere lachende personen. Het was onderdeel van een positieve inclusieve campagne met een hartjesgebaar als symbool.
Nu die boodschap hem geen meerderheid opleverde tijdens de eerste verkiezingsronde, kiest Kiliçdaroglu voor een hardere koers. Het hartjesgebaar is weg, de nieuwe posters bevatten teksten als: ‘Syriërs zul-len ver-trek-ken!’ of ‘Terreur zal ein-dig-en!’ samen met de slogan #MaakEenKeuze.
Het is een gevolg van de uitslag van de eerste ronde op 14 mei, waar de nationalisten een belangrijke eerste slag hebben geslagen. President Recep Tayyip Erdogan haalde 49,5 procent, Kiliçdaroglu 44,9 procent. Het was echter vooral de ultranationalistische Sinan Ogan die verraste met 5,2 procent van de stemmen.
Samen met de uitslag van de parlementsverkiezingen laat het zien dat een grote meerderheid van het electoraat stemt op partijen met een nationalistische boodschap.
Nationalistische Ogan: stem Erdogan
Met de nadruk op het nationalistische aspect leek Kiliçdaroglu het te hebben gemunt op de achterban van Sinan Ogan, maar die maakte maandagmiddag bekend in de tweede ronde Erdogan te steunen en riep zijn stemmers op hetzelfde te doen.
Het is wel zeer de vraag hoeveel van Ogans 2,8 miljoen stemmers naar dit advies luisteren en hoeveel onafhankelijk van hem een eigen keuze maken. De Zafer Partij bijvoorbeeld, nota bene een partij uit de alliantie van Ogan, heeft al gezegd dinsdag met een eigen verklaring te komen.
Na de persconferentie van Ogan kwam Kiliçdaroglu al snel met een eerste reactie. “Het is duidelijk wie dit mooie vaderland verkoopt”, schreef hij op Twitter. De verkiezingen noemt hij een referendum, en hij richtte zich tot de 8 miljoen kiezers die in de eerste ronde niet naar de stembus waren gegaan. “Wij gaan dit land redden van de terreur en vluchtelingen.”
De boodschap is niet geheel nieuw. De partij van Kiliçdaroglu, de CHP, beschuldigt Erdogan er al veel langer niks te doen tegen illegale migratie. Eerder tijdens de campagne beloofde Kiliçdaroglu al binnen twee jaar vluchtelingen terug te sturen, zonder concreet te vertellen hoe.
Toch is de toon wel degelijk veranderd en wordt deze boodschap extremer, inclusief onjuiste cijfers over het aantal vluchtelingen dat in Turkije verblijft. “We sturen alle 10 miljoen vluchtelingen terug”, zei Kiliçdaroglu donderdag tijdens een persconferentie. Volgens officiële cijfers van de UNHCR zijn er 4 miljoen vluchtelingen en asielzoekers in Turkije, waarvan 3,5 miljoen Syriërs met een tijdelijke beschermde status.
Racistische sentimenten
Maar deze retoriek en de overdreven statistieken is iets dat bij veel Turken zal resoneren. Het anti-vluchtelingen sentiment in Turkije, met bijbehorende racistische opvattingen over Syriërs, is wijdverspreid. Er bestaat een breed gedeeld en opnieuw niet op feiten gebaseerd beeld dat Syriërs alles maar gratis krijgen. Zelfs vlak na de aardbevingen beweerden slachtoffers dat Syrische vluchtelingen meer en eerder hulp hadden gekregen, iets waar ook geen bewijs voor is.
Maar de verandering van Kiliçdaroglus toon is zo groot, dat te betwijfelen is of hij hier echt Erdogan-stemmers mee over de streep kan krijgen. Daarbij moet Kiliçdaroglu ook rekening houden met de achterban van de pro-Koerdische Yesil Sol Partij. Deze partij is van mening dat de vluchtelingen geïntegreerd moeten worden in de samenleving van Turkije, en zijn fel tegen het anti-Syriërs racisme.
Ook met zijn anti-terreurboodschap, tegen de Koerdische PKK-beweging, moet Kiliçdaroglu oppassen. Met te veel nadruk op de anti-PKK-koers zal hij een deel van de Koerdische stemmers van de Yesil Sol Partij van zich afduwen. En aangezien het juist de Koerden zijn die wel in de grote meerderheid op Kiliçdaroglu hadden gestemd, kan hij het zich niet veroorloven die stemmen te verliezen.
Wie is Sinan Ogan?
Sinan Ogan is een voormalig parlementslid van de rechts-nationalistische MHP, die pas na de eerste ronde echt veel in de belangstelling stond. De achterban van Ogan is een verzameling van veelal jonge stemmers die om verschillende redenen niks voelden voor de regering noch het grootste oppositieblok.
Hij was een alternatief voor nationalistische kiezers die verandering wilden na twintig jaar Erdogan, maar tegelijkertijd ook hun twijfels hadden bij de oppositie vanwege de informele samenwerking met de Yesil Sol Partij.
Naar Ogans inzicht waren beide kampen niet nationalistisch genoeg. De oppositie beschuldigde hij van heulen met de PKK; het kamp-Erdogan kreeg harde kritiek vanwege samenwerking de radicale Koerdisch-islamistische partij HÜDA-PAR. Dat hij nu toch Erdogan steunt, lijkt vooral een keuze voor persoonlijk politiek gewin.
Lees ook:
Erdogan lijkt aan langste eind te trekken na agressieve campagne
President Erdogan maakt de meeste kans om eind deze maand de tweede ronde van de presidentsverkiezingen te winnen.
