Na drie weken nog steeds amper hulp voor Samandag: ‘Niemand kijkt naar ons om’

Het is 22 dagen na de verwoestende aardbevingen die Turkije troffen, maar nog steeds wacht Havva Pinar op een tent. “Ze zijn ons vergeten”, zegt de 65-jarige vrouw, die nog steeds in de auto slaapt. “Niemand die naar ons omkijkt. Afad (de Turkse rampenbestrijdingsdienst, red.) niet, de gemeente niet. We vragen het overal, maar het enige wat we hebben is een zeil.”

Ze laat haar woning zien, of wat ervan over is. De muren van het kleine bakstenen huis staan nog, maar een gedeelte van het dak is ingestort. In de tuin hebben ze met een blauw stuk zeil een overkapping gemaakt, met een oude kachel om het enigszins warm te houden. De buitenkeuken is gelukkig nog intact – Pinar maakt er rijstpudding voor de kinderen, want het is een komen en gaan van familieleden.

Af en toe gaat Pinar toch het huis binnen. “Alleen om naar de badkamer te gaan, vijf minuten misschien, maar zelfs dan ben ik enorm bang”, vertelt ze. Zeker sinds de derde aardbeving van een dikke week geleden, waarvan het epicentrum vlak bij Samandag was, durven ze hun huis niet meer in. Ze wijst naar het huis van de buren, zij slapen ’s avonds wel weer binnen, want ze hebben nergens anders om te verblijven.

Politieke redenen

De burgemeester van de stad, Refik Eryilmaz, zei een paar dagen geleden nog in een interview met Turkse media dat er 15.000 tenten nodig zijn in zijn stad. Eryilmaz had ook geen goed woord over voor de nationale rampenbestrijdingsdiensten en suggereerde dat het politieke redenen heeft dat hier niet veel hulp is.

Het is niet dat er helemaal geen tenten zijn in Samandag. Er zijn tenten met het logo van Afad, Kizilay, de VN en blauwe tenten uit China. Maar de overtuiging die leeft bij mensen hier is dat gebieden waar de AKP-partij van Erdogan veel steun heeft voorrang krijgen, oppositiegebieden en specifiek minderheden komen op de laatste plaats.

Samandag is een combinatie van beide: links en divers. In de regio wonen niet alleen soennitische, etnische Turken – die de meerderheid vormen van de gehele bevolking – maar ook veel alawitische, christelijke, Arabische en Armeense Turken. Een groot gedeelte van de inwoners van Samandag heeft als moedertaal Arabisch, het gebied hoorde een tijd bij Syrië.

Ondernemer Senol deelt het gevoel dat deze regio in de steek werd gelaten. Hij klaagt over het gebrek aan steun, maar wil dat niet zeggen met zijn volledige naam in de krant. “Dan komt hij me halen”, zegt hij, verwijzend naar president Recep Tayyip Erdogan.

Intussen is het grootste gedeelte van de stad leeggelopen. Wie familie, kennissen of andere mogelijkheden buiten de provincie heeft, laat de verwoeste binnenstad achter zich. Kleine vrachtwagentjes worden tot de nok toe geladen met meubilair, de laatste waardevolle spullen worden uit de huizen getakeld.

Dat is ook precies wat ondernemer Senol aan het doen is, hij is eigenaar van een koffiehuis en laadt alles van waarde in zijn kofferbak. De houten tafels en stoelen laat hij achter, maar de airco gaat mee in de auto.

“Het komt omdat wij alawieten zijn”, denkt Senol, “daarom worden we hier volledig aan ons eigen lot overgelaten”. Deze alawieten zijn een etnische, religieuze minderheid waarvan het grootste gedeelte in Syrië woont. Hoewel zij moslims zijn, behoren ze tot een aparte stroming die verschilt van de soennitische islam en ook niet verward moet worden met de alevieten in Turkije.

Mikpunt van woede

Zo is ook de humanitaire hulp een politiek beladen onderwerp. De Rode Halve Maan is inmiddels het mikpunt geworden van veel woede in Turkije. Deze week werd namelijk duidelijk dat de organisatie drie dagen na de beving tenten heeft verkocht aan een ngo. Dat een nationale hulporganisatie, waar burgers miljoenen aan doneren, cruciale hulpgoederen vervolgens verkoopt in plaats van ze zelf gratis te verspreiden in het rampgebied, is voor veel mensen de zoveelste aanwijzing dat reguliere hulpdiensten falen in hun cruciale taken.

Ook vrijwilligers maken allemaal duidelijk welke kleur ze hebben, zoals ook te zien is in het solidariteitskamp van de Turkse Arbeiderspartij (TIP), een linkse oppositiepartij. Vrijwilliger Ilkay Ozdamar is uit Istanbul gekomen om zijn handen uit de mouwen te steken. Er is een groot gevoel van saamhorigheid, maar het zou eigenlijk een taak van de overheid moeten zijn om eten uit te delen, zegt de gepensioneerde bankier.

TIP heeft vanaf het begin al naar president Recep Tayyip Erdogan gewezen als verantwoordelijke voor zijn rol in de crisis. De aardbevingen zijn een natuurfenomeen, maar voor de aanloop en reactie op de ramp bezweert TIP Erdogan de rekening te presenteren. Ook organiseerde de partij een klein protest voor het kantoor van de Rode Halve Maan naar aanleiding van de tentenrel, waar tientallen demonstranten werden opgepakt.

Naast arrestaties zou er ook een truck met hulp tegengehouden zijn bij datzelfde protest. TIP-lid Ozdamar reageert gelaten op de suggesties van politieke verdelingen van de hulp: “Om eerlijk te zijn, verbaast dat ons niks”, gaat hij verder. “Dat geldt niet alleen voor TIP, maar als je van de oppositie bent is het al genoeg.”

De volledige naam van ondernemer Senol is bekend bij de hoofdredactie.

Lees ook:

In het zwaar getroffen aardbevingsgebied staat de stad Erzin nog overeind

In tegenstelling tot plaatsen in de omgeving staan gebouwen in de stad Erzin grotendeels overeind na de aardbeving van twee weken geleden. Toch slapen sommige inwoners ook hier noodgedwongen in tenten.