Na bijna 500 dagen krijgt België een nieuwe regering: de uitdagingen zijn groot, de ambities bescheiden

Het was een dubbeltje op zijn kant. Vorige week leek de kans op nieuwe verkiezingen groter dan een regeer­akkoord tussen de zeven onderhandelende partijen, maar na een aantal ­marathononderhandelingen was er woensdagochtend eindelijk witte rook. Liefst 493 dagen na de verkiezingen krijgt België een regering van socialisten, liberalen, groenen en Vlaamse christendemocraten, onder leiding van de Vlaamse liberaal Alexander De Croo (44).

Na de maandenlange politieke impasse overheerst in België eerder opluchting dan euforie: het land verbetert in ieder geval niet zijn eigen wereldrecord formeren van 541 dagen uit 2011. In het regeerakkoord van De Croo krijgt elke politieke kleur een stokpaardje om de eigen achterban tevreden te houden: de socialisten krijgen een hoger minimum­pensioen en de liberalen extra steun voor bedrijven en geen extra belastingen. De groenen is beloofd dat vanaf 2026 alle lease-auto’s elektrisch moeten zijn en de christen­democraten kregen hun zin over ethische kwesties: die moeten binnen de regering worden afgekaart. Daarmee verdwijnt een wetsvoorstel voor de verruiming van de abortuswet in de koelkast.

Begrotingstekort wordt alleen maar groter

De grote thema’s schuift de nieuwe regering voor zich uit. Over de sluiting van de verouderde kerncentrales wordt pas volgend jaar een knoop doorgehakt en het enorme begrotingstekort wordt alleen maar groter. Verder krijgt het land twee ministers die moeten uitzoeken hoe het bestuurlijk ingewikkelde België kan worden hervormd, maar wel pas na de verkiezingen van 2024. De uitdagingen voor de regering, met daarin liefst zeven partijen, zijn niettemin groot. De coronacrisis bezweren, niet te veel geld uitgeven en misschien wel het moeilijkst van alles: het vertrouwen in elkaar en de politiek herstellen.

De coalitie heeft in België de bijnaam Vivaldi-regering. Die verwijst naar ‘De vier jaargetijden’, het beroemde vioolconcert van de Italiaanse componist. In de nieuwe regering worden immers vier ideologische kleuren verenigd, al is de realiteit minder harmonieus: vorige week vochten de partijleiders van de Waalse liberalen en de Vlaamse socialisten elkaar nog de tent uit tijdens de onderhandelingen. De koning moest eraan te pas komen om de twee jongste partijvoorzitters te manen dat ze de brokken toch echt moesten proberen te lijmen. Daarnaast klinkt er al weken gemor uit de achterban van de Vlaamse christendemocraten, die zich afvragen wat ze te zoeken hebben tussen links, liberalen en groenen.

Verwijzend naar die moeilijke verhoudingen zei de nieuwe premier Alexander De Croo woensdag: “We moeten meer samenwerken en vooral met meer respect voor elkaar en voor elkaars meningen. Dat respect is er misschien niet altijd geweest op moeilijke momenten. Hardheid heeft nooit iemand vooruitgeholpen.”

Jeugdige verschijning

De liberaal De Croo is de eerste Vlaamse premier in tien jaar tijd. Hij is een jeugdige verschijning die vlot uit zijn woorden komt in de twee grootste landstalen Nederlands en Frans. Het vak kreeg hij met de paplepel ingegoten door zijn vader, minister van staat en politiek icoon Herman De Croo. Toch is de keus voor De Croo opmerkelijk: zijn partij is de vijfde partij in de nieuwe regering en pas de zevende in grootte in het Belgische parlement.

De Croo is de kapitein die moet voorkomen dat de Vivaldi-boot vroegtijdig kapseist tijdens de drieënhalf jaar die zijn regering nog rest. Dat zal niet eenvoudig worden. De Vlaams-nationalistische N-VA – de grootste partij in Vlaanderen – en het nog rechtsere Vlaams Belang, de grote verkiezingswinnaar, zijn fel gekant tegen de nieuwe coalitie, omdat die geen meerderheid heeft in Vlaanderen.

Met welk team van ministers De Croo donderdag precies de eed aflegt bij koning Filip, wordt pas vanochtend bekendgemaakt.

Correctie 1-10: In een eerdere versie van dit artikel stond een verkeerd fotobijschrift. Alexander De Croo staat rechts op de foto, niet links zoals eerder werd gesuggereerd.

Lees ook:
Hoe het kan dat België al zestien maanden zonder regering zit

Waarom lukte het in België zelfs in tijden van een pandemie lange tijd haast niet om een akkoord te sluiten?