Motief van vermoedelijke dader schietpartij Californië blijft een raadsel

Even dachten de aanwezigen in Star Dance Studio in Monterey Park dat er vuurwerk werd afgestoken, kort na tienen op zaterdagavond. Het was immers Chinees Nieuwjaar, een belangrijk moment in de overwegend Aziatische gemeente. Tot er mensen op de grond begonnen te vallen in de onder lokale ouderen populaire dansgelegenheid. Ineens waren de aanwezigen beland in het soort nachtmerrie waar iedere Amerikaan noodgedwongen wel eens over nadenkt: boodschappen doen, eten, een film kijken, dansen of simpelweg rondlopen op een plek waar ineens iemand met een vuurwapen en kwade bedoelingen opduikt.

Jaarlijkse festival ter ere van Chinees Nieuwjaar

Het had juist een feestelijk weekend moeten zijn in Monterey Park, gelegen in de San Gabriel Valley pal ten oosten van Los Angeles. Het jaarlijkse festival ter ere van Chinees Nieuwjaar trekt duizenden bezoekers. Het gebied staat bekend om de vele Aziatische supermarkten en restaurants. Van de 61.000 inwoners is 65 procent er van Aziatische afkomst.

In Star Dance Studio, dat pal om de hoek ligt bij het nieuwjaarsfestival, worden door de week danslessen gegeven. Op zaterdagavond zou er, net als ieder weekend, gedanst worden tijdens ‘Star Night’. Entreeprijs: tien dollar. Volgens dansleraar David DuVal komen er geen jongeren in de club. Leerlingen en dansers zijn er overwegend Chinees en ‘tussen de 50 en de 90’, zei DuVal tegen de Los Angeles Times, en bekwamen zich in onder meer de tango, de waltz en de samba. “Dit is hun lichaamsbeweging.”

Tran kwam in het verleden regelmatig in Star Dance Studio, vertellen bekenden aan CNN. Hij ontmoette er twintig jaar geleden zelfs zijn ex-vrouw, bevestigt zij. Op zaterdagavond stapte hij echter binnen met een vuurwapen en begon hij direct om zich heen te schieten. Er waren op dat moment zo’n 100 mensen aanwezig.

Tran werd zondagochtend klemgereden door de politie

Tien doden en tien gewonden later sloeg hij op de vlucht, om minder dan een half uur later gewapend binnen te lopen bij dansstudio Lai Lai in het nabijgelegen Alhambra, tevens een gemeente met een groot aantal Aziatische inwoners. Daar werd zijn wapen door twee aanwezigen afgepakt voordat hij slachtoffers kon maken en sloeg hij opnieuw op de vlucht.

Het afgepakte wapen leidde rechercheurs uiteindelijk naar Tran, die zondagochtend werd klemgereden in Torrance, op zo’n drie kwartier rijden van Monterey Park. Hij pleegde suïcide voordat hij kon worden aangehouden. In zijn voertuig, dat volgens de politie rondreed met gestolen nummerplaten, werden voorwerpen aangetroffen die hem linken aan beide dansstudio’s.

In Californië, waar de strengste wapenwetten van de VS gelden, vielen sinds 2018 niet zoveel doden bij een massale schietpartij. In de rest van het land vonden in de eerste 22 dagen van 2023 tot nu toe 36 schietpartijen plaats waarbij vier of meer slachtoffers werden gemaakt. De daders zijn doorgaans man, net als Tran. Maar daar houden de vergelijkingen op. De schutter is zelden bejaard, en al bijna nooit van Aziatische afkomst.

Onwonenden waren bang voor anti-Aziatisch geweld

Vlak na de schietpartij hadden omwonenden van Star Dance Studio en inwoners van Monterey Park twee grote angsten: dat de toen nog voortvluchtige schutter meer slachtoffers zou maken, en dat hij handelde uit haat jegens Aziatische mensen. Volgens experts wakkerde de pandemie, en dan met name het feit dat het coronavirus haar oorsprong lijkt te vinden in China, racisme jegens Aziatische mensen in de VS aan. In 2021, becijferde het Center for the Study of Hate and Extremism, schoot het aantal haatmisdrijven jegens deze groep met maar liefst 339 procent omhoog.

Voordat bekend werd dat Tran zelf van Aziatische afkomst was, spraken inwoners van Monterey Park tegenover Amerikaanse media hun zorgen uit over anti-Aziatisch geweld. “Dit soort soort dingen gebeuren niet in mijn buurt”, zei de 57-jarige Winn Liaw tegen de Los Angeles Times naar aanleiding van de schietpartij. Zij voelt zich doorgaans juist veilig in de San Gabriel Valley, voegde ze daaraan toe, omdat ze er omringd wordt door haar eigen gemeenschap.

Nu Tran niet meer leeft en de politie zegt geen andere verdachten op het oog te hebben, hangt zijn motief als een groot vraagteken boven de gemeente. Bewoners van Monterey Park voelen zich ‘in het hart geraakt’, aldus Democrate Judy Chu, die Monterey Park vertegenwoordigt in het Amerikaanse Congres.

Tran’s afkomst roept meer vragen op

Tran’s afkomst roept voor de inwoners meer vragen op dan dat hij antwoorden verschaft. Hij emigreerde vanuit China naar de VS, al is niet bekend wanneer. Hoe kwam deze bejaarde man aan het semi-automatische wapen waarmee hij schoot? Er zat een magazijn met extra kogels aan vast, hetgeen in Californië verboden is. En op wie had hij het gemunt? Lokaal doen geruchten de ronde dat er jaloezie in het spel was; een vrouw zou zijn uitgenodigd voor de dansavond in Star Dance Studio, maar haar echtgenoot niet. Was dit Tran?

Volgens zijn ex-vrouw had hij een kort lontje, maar gedroeg hij zich in haar bijzijn nooit gewelddadig. Ook lijkt het onwaarschijnlijk dat hij nog vaak bij Star Dance Studio kwam. In 2013 verkocht hij zijn huis in de San Gabriel Valley, dat op vijf minuten rijden van Star Dance Studio lag, en verhuisde hij naar een woongemeenschap voor senioren in Hemet, zo’n 135 kilometer verderop.

Van de tien gewonden liggen er nog zeven in het ziekenhuis. De identiteit van de dodelijke slachtoffers is nog niet bekend, al zijn ze volgens hoofdsheriff Luna waarschijnlijk allemaal boven de vijftig. Luna houdt zich verder op de vlakte over een mogelijk motief. Waar Tran ook vandaan kwam, hij sluit een haatmisdrijf niet uit. “Alles ligt nog op tafel. Wie loopt er nou een danszaal binnen om daar twintig mensen neer te schieten?”