Mondkapjes hebben geen zin, zegt het RIVM. Maar landen om ons heen denken daar anders over

In Oostenrijk werd afgelopen dinsdag het dragen van een mondkapje verplicht voor iedereen die een supermarkt bezoekt. Ook in Tsjechië en Slowakije zijn mondkapjes nu verplicht. Omdat er nog altijd in de hele wereld een tekort is, naaien Tsjechen hun eigen kapjes. Ook de autoriteiten in het Duitse Jena zijn van plan maskers verplicht te stellen in het openbaar vervoer, winkels en op de openbare weg. Ook daar is, vanwege het tekort aan officiële maskers, het begrip ‘bedekking’ nogal ruim: inwoners van Jena mogen ook een sjaal voor hun neus en mond wikkelen, als het maar vocht tegenhoudt.

Langzaam beginnen landen het voorbeeld van China te volgen, waar de autoriteiten meteen bij het begin van de uitbraak al mondkapjes verplicht hebben gesteld.

Dat mondkapjes werken, weet het Nederlandse RIVM ook. Op internet is een onderzoek uit 2008 van RIVM-onderzoeker Marianne van der Sande te vinden waarin die effectiviteit wordt aangetoond. Haar conclusie was eenduidig: als iedereen een masker gebruikt, ook al is dat een zelfgemaakte, dan vermindert dat het risico op infectie van de bevolking. Wel is het zo dat een medisch mondmasker 50 keer beter beschermt.

Eigen koers varen

Het zijn onderzoeken als deze die de autoriteiten in Jena ertoe brachten om een eigen koers te gaan varen, los van de federale Duitse overheid. Jena-ers moeten wél een mondkapje op.

Dat adviseert trouwens ook het Robert Koch Instituut, het Duitse equivalent van het RIVM. Die raadt mensen aan om ‘eenvoudige mond- en neusbescherming’ te dragen, om zo te verhinderen dat vocht verspreidt als je hoest.

Dat is ook de reden dat Winfried Kretschmann, de premier van de zwaar door corona getroffen deelstaat Baden-Württenberg, er bij de Duitse bondsregering op heeft aangedrongen om mondbescherming verplicht te maken. Gezondheidsminister Jens Spahn wil aan een verplichting nog niet beginnen, maar juicht het wel toe als mensen vrijwillig hun gezichtsopeningen bedekken.

Ook de voorzitter van de Duitse vereniging van supermarkten heeft klanten opgeroepen om maskers te dragen, zodat het supermarktpersoneel beter beschermd wordt.

Buiten Europa, in de VS, gaan ook steeds meer stemmen op om op enig moment mondmaskers verplicht te stellen, net als China deed. Maandag nog zei president Trump dat hij zich voor kan stellen dat er een periode aanbreekt waarin iedereen maskers moet dragen. “Het zou kunnen dat we dat invoeren vlak voor we weer terug naar normaal gaan”, filosofeerde Trump. Ook op sociale media zijn steeds meer medici te vinden die adviseren mondkapjes te gaan dragen.

WHO wil zich er niet aan wagen

Toch wil wereldgezondheidsorganisatie WHO zich daar niet aan wagen. Die zit op dezelfde lijn als het Nederlandse RIVM. Bij de WHO zijn ook onderzoeken bekend waaruit gezichtsbescherming juist een averechts effect heeft.

Ten eerste blijkt uit een vijf jaar geleden uitgevoerd onderzoek dat mensen die een kapje dragen vaker eerst hun masker en dan alsnog hun gezicht aanraken. Dat veroorzaakt juist dat virussen sneller worden overgedragen. Maar ook vreest de WHO dat het dragen van een mondkapje bijdraagt aan een vals gevoel van veiligheid, waardoor mensen wellicht minder vaak hun handen wassen of anderhalve meter afstand bewaren, terwijl die maatregelen nog veel meer effect sorteren.

Op een persconferentie van afgelopen maandag adviseerde de WHO dan ook alleen mondmaskers voor mensen die zelf ziek zijn, voor een ziek persoon zorgen of een medisch beroep hebben.

Lees ook:

Ministerie van Volksgezondheid moet halsoverkop onveilige Chinese mondkapjes terughalen

Een partij van 600.000 mondkapjes uit China die bedoeld was om de dringende tekorten aan mondkapjes op te lossen, is onbetrouwbaar.