Turkije
Met een arrestatiegolf en een militaire operatie richt Turkije de aandacht weer op de Koerdische kwestie
Met de arrestatie van honderden personen en een militaire operatie in het noorden van Irak staat het conflict met de Koerdische PKK-partij opnieuw op de Turkse agenda.
Koerdische militanten in Noord-Irak moeten zich schrap zetten voor meer Turkse militaire operaties, dreigde president Erdogan dinsdag. Ook benadrukte hij nog steeds van plan te zijn een veilige zone in de regio in te willen stellen die Turkije tegen hen zou moeten beschermen.
De waarschuwing volgt op de vondst afgelopen weekend van de dode lichamen van dertien ontvoerde Turken in een grot in de Gara-berg de Koerdische regio. Het zou gaan om politiemensen en medewerkers van de Turkse inlichtingendienst van wie de meesten al tussen 2015 en 2016 waren gegijzeld.
Hoe de dertien om het leven zijn gekomen, is onduidelijk. Ankara beweert dat ze zijn geëxecuteerd door de verboden Koerdische Arbeiderspartij PKK. Volgens de PKK zijn ze juist gedood bij Turkse bombardementen. Ankara lanceerde vorige week al een militaire operatie in het gebied, naar eigen zeggen om de ontvoerde Turken te bevrijden.
Beschuldigd van banden met PKK
Een golf van arrestaties verspreidde zich maandag vervolgens over een groot deel van Turkije. In 40 provincies werden ruim 700 mensen opgepakt. Ze zouden ervan worden beschuldigd banden te hebben met de PKK. Onder hen bevinden zich provinciale leiders en districtleiders van de pro-Koerdische HDP-partij die Ankara beschouwt als een verlengstuk van de PKK. ‘PKK en HDP zijn een en dezelfde’, twitterde het hoofd van de communicatieafdeling van president Erdogan zondag nog. De HDP weerspreekt dat.
Volgens verschillende oppositiepartijen, onder meer de HDP en de CHP, had de regering veel eerder actie kunnen ondernemen om de dertien Turken te bevrijden. Ze zeggen de kwestie al eerder in het parlement te hebben aangekaart. Ook bekritiseren ze de aanpak van de regering die naar militaire middelen heeft gegrepen. Want in het verleden zijn onderhandelingen bij zulke incidenten effectief gebleken, zei HDP-parlementariër Omer Faruk Gergerlioglu tegen persbureau Reuters. “Op dit moment denkt de regering niet aan een oplossing of aan vrede, daarom overweegt ze de optie van onderhandelen niet.”
Andere gedaanten
Turkije is al drie decennia verwikkeld in een strijd met de PKK, de partij die in de jaren tachtig een opstand begon. Het conflict, waarbij al zo’n 40.000 doden zijn gevallen, laait geregeld op verschillende plaatsen op en neemt daarbij soms andere gedaanten aan. Af en toe werd er een wapenstilstand bereikt en tussen 2013 en 2015 gloorde zelfs een sprankje hoop op vrede, toen beide partijen om de tafel gingen voor onderhandelingen die uiteindelijk toch mislukten.
De laatste tijd heeft de regering haar aandacht in het conflict vooral op het noorden van Irak gericht, waar de PKK in de bergen een uitvalsbasis heeft ingericht. Het zuidoosten van Turkije was in het verleden eveneens het decor van hevige gevechten tussen Turkse veiligheidstroepen en de PKK.
Zo barstte in de zomer van 2015 in verschillende steden in die regio geweld los. Wijken werden in puin gelegd en een avondklok ingesteld. Er vielen zo’n tweeduizend doden en honderdduizenden mensen moesten noodgedwongen hun huizen verlaten. Toen werden ook al verschillende kopstukken van de HDP gearresteerd, onder anderen partijleider Selahattin Demirtas. Hij krijgt nu gezelschap van de leden van zijn partij die maandag werden opgepakt.
Amerikaanse reactie
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Antony Blinken belde maandag snel met zijn Turkse collega Mevlut Cavusoglu om wat kou uit te lucht te halen. In dat telefoontje verzekerde hij Cavusoglu ervan dat Washington de PKK verantwoordelijk acht voor de dood van de dertien ontvoerde Turken in Noord-Irak.
Een eerdere Amerikaanse verklaring had de Turkse president Erdogan afgedaan als ‘een grap’. Toen zondag de dode lichamen van de dertien ontvoerde Turken waren gevonden, had Washington meteen medeleven betuigd aan zijn Navo-partner en de moord op hen veroordeeld ‘als zou blijken dat de PKK daarvoor verantwoordelijk is’. Ankara was woedend vanwege de voorwaardelijkheid in die omschrijving en riep de Amerikaanse ambassadeur op het matje.
Op de achtergrond spelen meer irritaties. Zo is Turkije boos over de Amerikaanse steun aan Koerdische strijders in buurland Syrië. Bovendien zou Erdogan als belangrijke Navo-bondgenoot bijna een maand na het aantreden van Biden wel al een telefoontje van de Amerikaanse president hebben verwacht.
Lees ook:
Koerden zitten in de val in de ‘veilige zone’
Turkije wil met zijn offensief in Noord-Syrië een veilige zone creëren. Zo’n zone geeft president Erdogan een middel in handen om zich te ontdoen van zijn huidige zuiderburen.
