ProfielBrahim Ghali
Marokko’s staatsvijand nummer één lijkt de dans te ontspringen in Spanje
Dinsdag werd rebellenleider Brahim Ghali, leider van de onafhankelijkheidsbeweging Polisario in de Westelijke Sahara, verhoord. Deze geurillero, die strijdt tegen Marokko, bleek tot groot ongenoegen van Rabat met coronaverschijnselen in een Spaans ziekenhuis te liggen. Maar de Spaanse rechter zag weinig bewijs voor de aantijgingen tegen Ghali.
Het lot van rebellenleider Brahim Ghali groeide de afgelopen anderhalve maand uit tot dé hete aardappel in de toch al stekelige relatie tussen Spanje en Marokko. De besnorde guerillero, leider van de rebellenbeweging Polisario, werd half april voorzien van een Algerijns diplomatiek paspoort met een valse naam en in het diepste geheim vanuit Algerije met het vliegtuig overgebracht naar Spanje. Daar werd hij wegens ernstige coronaverschijnselen in behandeling genomen op de intensive care van een ziekenhuis in de noordelijke provinciestad Logroño.
Toen Marokkaanse spionnen daar achter kwamen, waren de rapen gaar. Madrid bezwoer dat het slechts ging om ‘discrete humanitaire hulp’. Maar de Marokkanen, die Ghali steevast een ‘oorlogsmisdadiger’ noemen, waren woedend. Ze lieten de grensbewaking bij de Spaanse enclave Ceuta aan de Noord-Afrikaanse kust verslappen, waarna tot schrik van Spanje in twee dagen zo’n achtduizend migranten naar de enclave zwommen; volgens veel waarnemers een poging om Madrid onder druk te zetten.
Een rasechte militair
De linkse rebellenbeweging Polisario strijdt sinds 1973 voor onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara, een dunbevolkte woestijnachtige regio langs de Atlantische kust aan de zuidwestkant van Marokko. Het Marokkaanse leger heeft zo’n 80 procent van het gebied in handen en Polisario een strook langs de grens met Algerije, waar de beweging haar uitvalsbases heeft. 29 jaar gold er een staakt-het-vuren, maar eind vorig jaar laaide de strijd op toen het Marokkaanse leger een einde probeerde te maken aan de blokkade van een weg naar Mauritanië.
Ghali (71) geldt als een havik. Hij behoorde tot de oprichters van Polisario en leidde in de jaren zeventig de eerste guerrilla-aanvallen op posten van Spaanse militairen, die toen nog de dienst uitmaakten in het gebied. Ook was hij jarenlang ‘minister van defensie’ van de door Polisario uitgeroepen Saharaanse Republiek en vertegenwoordiger van de rebellen in Madrid en Algiers. Het weekblad Jeune Afrique omschreef hem enkele jaren geleden als een ‘rasechte militair’. De regering in Rabat zag het dan ook met lede ogen aan toen Ghali in 2016, na het overlijden van de vorige leider, werd gekozen tot nieuwe voorman van Polisario.
Het ‘ware gezicht’ van Polisario
Dinsdag werd de bejaarde guerillacommandant, tot tevredenheid van Marokko, door een Spaanse onderzoeksrechter via een videoverbinding met het ziekenhuis in Logroño verhoord. Aanleiding waren klachten, deels al van jaren geleden, van Saharaanse burgers en mensenrechtenactivisten over onder meer verkrachtingen, martelingen en verdwijningen uitgevoerd door Polisario. Volgens Marokko zou het verhoor, dat achter gesloten deuren plaatsvond, het ‘ware gezicht’ van Polisario tonen. Maar de Spaanse rechter verklaarde na afloop dat de klagers geen bewijs hadden geleverd en dat de rebellenleider op vrije voeten kon blijven.
Hoe het nu verder gaat met Ghali is onzeker. Marokko zal ongetwijfeld ontstemd zijn over het oordeel van de Spaanse rechter. Maar Ghali zelf wil waarschijnlijk snel weer acte de présence geven in de Polisario-kampen in Algerije. En een Spaanse regeringswoordvoerder verklaarde dinsdag dat de rebellenchef, zodra zijn gezondheid het toestaat, zal terugkeren naar waar hij vandaan komt.
Wanneer dat precies zal zijn, is nog onduidelijk. Persbureaus meldden dinsdagmiddag dat een Algerijns overheidsvliegtuig eerder op de dag onderweg was naar Logroño, kennelijk om Ghali op te halen. Maar de Spaanse luchtverkeersleiding zou, op instructies van defensie, aan de piloot hebben laten weten dat hij geen toestemming had om het luchtruim binnen te vliegen. Het toestel zou daarna zijn omgekeerd.
Lees ook:
Duizenden migranten zijn alweer weggestuurd uit Ceuta, terwijl de ruzie tussen Madrid en Rabat verder oploopt
De Spaanse minister van defensie zegt zich niet te laten ‘chanteren’ door Marokkaanse dreigementen dat migranten de grens over mogen.
De komst van duizenden migranten naar Ceuta drijft de spanning op tussen Marokko en Spanje
De onverwachte aankomst van duizenden migranten in de Spaanse enclave Ceuta verergert de diplomatieke crisis tussen Madrid en Rabat.
